O’zbeкiston respubliкasi oliy va o’rta

Tuproqning  to’liq  nam  sig’imini  aniqlash.  Tuproq  qatlamlari 

orasida ushlanib qolgan suv miqdori tuproqning nam sig’imi

 

deyiladi. 

   Tuproqning  nam  sig’imi

   

turli  tuproqlarda  har  xil  bo’ladi.  Tuproqning 

nam   sig’imi uning   mexanikaviy   (sozli,   qumoqli, qumloqli va qumli) 

tarkibiga,  strukturali      holatiga      bog’liq.  Tuproqning  to’liq  nam  sig’imi

  

quyidagicha aniqlanadi. 

I  sh  l  a  sh    t  a  r  t  i  b  i.  Tuproqning  suv  o’tkazishi  va  suv 

o’tkazuvchanligi  aniqlangan  shisha  silindrlar  tuprog’i  bilan  shtativdan 

olinib,  tayyorlab  qo’yilgan  suvli  stakanga  bir  oz  vaqt  solib  qo’yiladi 

(suv  tuproq  sathidan  2  sm  yuqori  turishi  kerak).  Silindr  stakandagi 

suvdan  olinadi;  ichidagi  ortiqcha  suv  tomchilab  tugagach,  og’irligi 

aniqlanadi. So’ngra tuproqning to’liq nam sig’imi  quyidagicha hisoblanadi 

va natijasi diagrammada ko’rsatiladi. 

N

a

X

100





 

---

X — tuproqning to’liq nam sig’imi

 

(% hisobida); 

a — tuproqdagi suvning og’irligi (g hisobida); 

H—tuproq og’irligi (g hisobida). 

Masalan, a—20 g (silindrning tuproq va suvli og’irligidan 

silindrning tuproq bilan birgalikdagi og’irligi olib tashlanadi). N—50 g 

(silindrning quruq tuproqli og’irligidan silindr og’irligi olib tashlanadi) 

bo’lganda, tuproqning nam sig’imi

 

40% ga teng: 

 

%

5

2500

100

125







X