O‘zbekiston respublikasi oliyta’lim. Fanvainnovatsiyalar vazirligi farg’ona davlat universiteti sirtqibo’limi biologiya


Download 424.83 Kb.
bet6/6
Sana25.04.2023
Hajmi424.83 Kb.
#1398073
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
20 123 Qoziyeva Dilnozaxon Genetika va genomika fanidan Genomlar

Organizmturi

Organizmni

Genom hajmi(tayanchjuftlari)

Taqriban.yukselsism
an.nugenlarning

Qaydasan
















birinchi genom,yanva2008.[76]

Qo'ziqorin –xamirturush

Saccharomycescerevisiae

12,100,000
12.1
MB

6,294


Birinchieukariotgenomtartiblangan,1996[77]




Qo'ziqorin

Aspergillusnidulans

30,000,000

30
MB

9,541

[78]


NematjonNematjonov

Pratylenchuscoffeae
20,000,000

20
MB



[79]engkichihayvongenomima'lum[80]

NematjonNematjonov


Joenurhabditiselegans

100,300,00


0

100
MB
19,000

Birinchi ko'hujayralihayvonlargenomitartiblangan,1998-yildekabr[81]

Hasharot


Drosophilamelanogaster(meva chivini)

175,000,00
0

175
MB

13,600


Kibirliasoslanganhajmi











m
9

]

01
























Organizmturi

Organizmni

Genom hajmi(tayanchjuftlari)

Taqriban.yukselsism
an.nugenlarning

Qaydasan
















o'zgarish(175-180Mb;
standart yW kibirli175mbemas)[82]

Hasharot


Apis
mellifera (asalari)

236,000,00
0

236
MB

10,157


[83]




Hasharot


Bombyx
mori(ipaktuya)

432,000,00
0

432
MB

14,623


14,623
bashoratgenlar[84]

Hasharot


Solenopsisinvicta(olovchumoli)

480,000,00
0

480
MB

16,569


[85]

Mamasoliev

Musmusculus

2,700,000,
000

2.7
GB

20,210

[86]


Mamasoliev

Panpaniscus

3,286,640,


000

3.3
GB
20,000

Bonobo-taxmingenohajmi 3.2milliardbp[87

Mamasoliev

Homosapiens
3,000,000,
000

3arabiyat.
GB

20,000


Homosapiens genomhajmi20











p

a

k

40

b

k

un

o
























Organizmturi

Organizmni

Genom hajmi(tayanchjuftlari)

Taqriban.yukselsism
an.nugenlarning

Qaydasan
















yilda3.2Gbtaxmin[88][89]Insongenominidastlabkitartiblash vtahlilqilish[90]




Qushcha

Gallusgallus

1,043,000,
000

1.0
GB

20,000

[91]


Baliqcha


Tetraodonnigroviridis (pufferbaliq turi)
385,000,00
0

390
MB




Eng kichiumurtqaligenom 3Mb[92][93]–
385 M
bo'lishitaxminma'lum.[94]

Baliqcha

Protopterusaethiopicus(marbledlungfish)

130,000,00


0,000

130
GB



Eng yiriumurtqaligenomima'lum

Genomiko'zgarishlari

Organizmningbarchahujayralaribittahujayradankelibchiqadi,shuninguchularbirxilgenomlargaegabo'lishikutilmoqda;ammoba'zihollardafarqlarpayd








k

hi
r
bo'ladi. Hujayra bo'linishi paytida DNKni nusxalash jarayoni ham, ekologimutagenlargata'sirqilishhamsomatikhujayralardagimutatsiyalargaolibkelismumkin.Ba'zihollardabundaymutatsiyalarsaratongaolibkeladi,chunkiulahujayralarnitezroqajratishvaatrofdagito'qimalarnibosibolishgaolibkeladi.

Genom-kengqaytadasturlash





y

K

)

a

a
Sichqoncha ibtidoiypushthujayralaridagenom-kengqaytadasturlash totipotencetakchi epigenetikiz o'chirishni o'z ichigaoladi. Qayta dasturlash faolDNdemetilasyonutomonidanta'minlanadi,DNKbazasieksizyonta'mirlashyo'linisababbir jarayon.[96]buyo'lprimordial pusht hujayralarida CpGmetilasyonun (5mCo'chirishdaqo'llaniladi.5mcningerasureTET1vaTET2o'nbirdioksigenazfermentlarining yuqori darajalari bilan boshqariladigan 5-gidroksimetilsitozing(5hmC)aylanishiorqalisodirbo'ladi.[97]


a

a
ri

h
Xulosa


Genomlarorganizmninggenlariyig'indisidanko'p bo'lib,harqandaygenlarvularningmahsulotlaritafsilotlarigabog'liqbo'lmaganholdao'lchanadiganvo'rganilishi mumkin bo'lgan xususiyatlarga ega.Tadqiqotchilar solishtirish belgilakabi karyotype (xromosoma soni), genome hajmi, gen maqsadida, codon foydalanistarafkashlik,va GC-mazmunini aniqlash uchun nima mexanizmlari bo'lishi mumkichiqarilganbuyukturligenomesmavjudbugun(uchunso'nggihulosa,qaranJigarrang 2002; Saccone va Pesole 2003; Benfey va Protopapas 2004; Gibson va Mus2004;Reese2004;Gregori2005).



n

g
e

a

i

ha
Duplikatsiyalargenomnishakllantirishdakattarolo'ynaydi.Duplikasyonqisqtandemtakrorlashkengaytmasifarqqilishimumkin,genlarbirKlastertakrorlanishuchun,vabutunxromosomalaryokihattobutungenomlartakrorlanishiuchunbarcyo'l.Bundaynusxalar,ehtimol,genetikyangilikyaratish uchunmuhimdir.

m

h
Gorizontalgenuzatish aks holdajudadistantlybog'liqikkiorganizmlargenokichikbo'limlario'rtasidako'pinchaekstremalo'xshashlikborqandaytushuntiris

an

al
an

m

-
uchunduoqilinadi.Gorizontalgenuzatishko'pmikroblarorasidakengtarqalgko'rinadi.Bundantashqari, eukariothujayralar o'zlarining xloroplast vamitoxondrigenomlaridanyadroxromosomalarigaba'zigenetikmateriallarniuzatishniboshdkechirganko'rinadi.So'nggiempirikma'lumotlargenetikyangilikvatabiiygenotartibgasolishishlabchiqarishuchunasosiyhaydashrolvakiliuchunviruslarvasubvirusliRNK-tarmoqlarimuhimroltaklif.

ri
r

I

K

ni
-

b

h
MayklCrichtonning1990romanyuraParkvakeyingifilmhalokatlinatijalabilan,biruzoqoroldaklonlashtirilgandinozavrlarbirmavzuparkiyaratadibimilliarderhikoyaaytib.GenetikistqadimgichivinlarningqonidandinozavrDNKINchiqaradivadinozavrlarningbirnechaturiniyaratishuchunzamonaviyturlardanDNbilanbo'shliqlarnito'ldiradi.Abetartibliknazariyotchidinozavrlarbilanekotizimmuhandislikxavfsizligibo'yichauningekspertfikrberishtalabqilinadi,vauqaytaqayta loyiha natijalari oldindan aytish qiyin va oxir-oqibatda nazorat qilibo'lmaydigan bo'ladi, deb ogohlantiradi.Genomik ma'lumotlardan foydalanisxatarlarihaqidagibu ogohlantirishlarkitobningasosiymavzusihisoblanadi.


Foydalanilganadabiyotlar



  1. t

    g
    8-
    Roth, Stefani Clare (1 Iyul 2019)."Genomik tibbiyot nima?". Tibbiyokutubxonasi uyushmasi jurnali. Universitet Kutubxona tizimi, Pitsburuniversiteti.107 (3): 442–448.doi:10.5195 / jmla.2019.604.ISSN1559439.PMC6579593. PMID31258451.


  2. si

    /
    Brususiy, J (2009), "parchalangan gen",Nyu-York Fanlar Akademiyaannallari,1178 (1): 186-93,Bibcode:2009NYASA1178..186B,doni:10.1111j.1749-6632.2009.05004.x,PMID19845638,S2CID8279434


  3. -

    sl
    RidleyM (2006).Genom:23bobdagibirturningavtobiografiyasi(PDF).NyuYork: Harper Ko'p Yillik.ISBN978-0-06-019497-0.AArxivlangan(PDF) haqida 24oktyabr2018.Olindi 11May2016.


  4. -
    WinklerHL(1920).VerbreitungundUrsachederParthenogenesisimPflanzenund Tierreiche.Jena:VerlagFischer.

  5. "Oksfordlug'atidagenomningta'rifi".Olindi25Mart2014.


  6. y
    9
    LederbergJ,McCrayat(2001). "'OmeShirin'Omics-so'zlarningshajaravixazinasi" '(PDF). Olim.Uz 15 (7). AslnusxadanArxivlangan (PDF) on2September2006.


  7. al
    Sankararaman S, Sawyer S, et al. (Yanvar 2014). "Oltoy tog'laridan bir neandertto'liq genomnatija".Tabiat.505(7481):^


  8. 7
    "Genomnima?". Genomenewsnetwork.org.15 Yanvar 2003. Olindi 2Yanvar2011.


  9. e
    NCBI_user_services (29 March 2004). "Mapping Factsheet". Archived from thoriginal on19July2010.Retrieved27 January2011.


  10. 3
    GenomeReferenceConsortium. "AssemblingtheGenome".Retrieved 2August2016.

Download 424.83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6



Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling