O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 16-oktyabr kuni kimyo sanoatini jadal rivojlantirish, tarmoqqa xorijiy investitsiya va zamonaviy texnologiyalarni jalb qilish masalalari bo‘yicha yig‘ilish o‘tkazdi

Reaksiyani bajarish uchun Bi3+ tuzining 2-3 tomchi eritmasiga 2-
3 tomchi ishqor eritmasi qo‘shiladi.
2. Suvning ta’siri (gidroliz). Vismut tuzlari suvda gidrolizlanib,
gidroksi tuzlarning oq cho‘kmalarini hosil qiladi:
BiCl3 + 2H,0 -» Bi(OH)2C li + 2HC1
Bi(OH)2Cl -> BiOCll + H20
Cho‘kma xlorid kislotada eriydi.
Reaksiyaning bajarilishi. BiCl3ning 2-3 tomchi eritmasiga 8-10
tomchi suv qo‘shiladi. Bunda vismutol xloridning oq cho‘kmasi
tushadi. Hosil boigan cho‘kmaga xlorid kislota tomchilatib qo‘shib
turilsa, cho‘kma erib ketadi.
3. Ammiak eritmasi ta’siridan Bi3+ ioni oq rangli asosli tuz hosil
qiladi.
4. Natriy yoki kaliy karbonat Bi3+ ioni bilan oq rangli
oksikarbonat hosil qiladi:
Bi3+ + C 0 32 + H20 -> Bi0HC03i + H+
Vismut oksikarbonat nitrat kislotada eriydi.
5. Natriy gidrofosfat Bi3+ ioni bilan hatto suyultirilgan nitrat
kislotada ham erimaydigan oq rangli vismut fosfatni hosil qiladi:
Bi’+ + 2HPO,2' -» BiPO,l + H,PO; 4 4 2 4
6. Vodorod sulfid — H2S Bi3+ ioni bilan qo‘ng‘ir rangli Bi2S3
cho‘kmani hosil qiladi:
2Bi(N03)3 + 3H2S -> Bi2S3i + 6HN03
2Bi3+ +3S2'—»Bi2S3>L
Cho‘kma qaynatilganda nitrat kislotada va konsentrlangan HCl
da eriydi.
Reaksiyaning bajarilishi. Bi3+ tuzining 4-5 tomchi eritmasiga
bir necha tomchi vodorod sulfidli suv qo‘shiladi yoki eritmadan H2S
gazi o‘tkaziladi.
7. Qalay (II) xlorid — SnCl2 ishqoriy muhitda Bi3+ ionini Bi
metaligacha qaytaradi:
SnCl2 + 2NaOH -> H,Sn02i
H2SnO, + 20H -> 2H20 + SnO,2'
Bi3+ + ЗОН -» Bi(OH),i
2Bi(OH),i + 3SnO,2' -> 2Bi + 3Sn032' + 3H20
Reaksiyaning bajarilishi. 2-3 tomchi SnCl2 eritmasiga
chayqatilgan holda awal cho‘kmaga tushgan Sn(OH)2 to‘la eriguncha
va Na2Sn02 hosil bo‘lgunicha tomchilatib NaOH eritmasi qo‘shiladi.
Olingan stannitning kuchli ishqoriy eritmasiga Bi3+ tuzi eritmasidan
bir-ikki tomchi tomiziladi. Bi metalining qora cho‘kmasi tushishi
reaksiyaning tugashidan dalolat beradi.
8. Kaliy yodid — KJ vismut ioni bilan yetarli konsentratsiyali
eritmalardan qora rangli BiJ3 cho‘kmasini hosil qiladi. Reagentdan
ortiqcha miqdor qo‘shilsa, qora cho‘kma erib ketadi va to‘q sariq
rangli kompleks ion hosil bo‘ladi:
Bi3+ + 3J' -> BiJ3i
BiJ3 + J' -> [BiJJAgar
eritma suv bilan ozroq suyultirilsa, yana qora cho‘kma hosil
bo‘ladi:
Eritma kuchli suyultirilganda qora cho‘kma (BiJ3) gidrolizlanib,
to‘q sariq cho‘kmaga aylanadi:
BiJ3 + H20 -> BiOJi + 2H+ + 2J
Reaksiyani bajarish uchun Bi3+ tuzining 2-3 tomchi eritmasiga
bir tomchi KJ eritmasi qo‘shiladi. So‘ng, awal olingan qora cho‘kma
erib ketguncha va to‘q sariq rangli kompleks birikma eritmasi hosil
boiguncha tomchilatib reagent qo‘shiladi.
9. Ammoniy sulfid— (NH4)2S ta ’siridan vismut ioni kolloid hosil
qiladi.

III.Xulosa
Vismut (nem. Wismut; lot. Bismuthum), Bi — Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element, tartib raqami 83, atom massasi 208,98, och pushti-kumush rang metal ekan.
Mavzu bo’yicha malumotla yig’ildi va o’rganildi. Rejalarni yoritib berishga harakat qilindi.

IV.Foydalanilgan adabiyotlar
1.Kristian G. Analiticheskaya ximiya. Chast 1 ,2 pere.s angl. M. BINOM. 2009.
2.Oтто M. Современные методы аналитической химии. I-II том. М. ТЕХНОСФЕРА 2008.
3. Xaritonov Yu.Ya., Yunusxodjaev A.N., Shabilalov A.A., Nasirdinov S.D. «Analitik kimyo. Analitika». Fan. T. 2008. 1 - jild (lotinda)
4. Xaritonov Yu.Ya., Yunusxodjaev A.N., Shabilalov A.A., Nasirdinov S.D. «Analitik kimyo. Analitika».Fan. T. 2013. 2 - jild (lotinda)
5. Fayzullaev O. «Analitik kimyo asoslari» Yangi asr avlodi, 2006.
6. Mirkomilova M. «Analitik kimyo». O‘zbekiston, Toshkent. 2001.