Oʻzbekiston respublikasi qishloq

Hozirgi vaqtda TMKning dunyoga tarqalishi va ularning jahon iqtisodiyotiga ta’siri juda yuqori. XXI asrning boshiga kelib 500 mingga yaqin o’z xorijiy filiallarini boshqarayotgan 60 mingdan ko’p kompaniyalar ro’yxatdan o’tgan. TMKning qo’l ostida xususiy ishlab chiqarish fondlarining taxminan 30 %, xalqaro savdoning 50 %ga yaqini mujassamlangan. Transmilliy korporatsiyalar tomonidan jahon bozorlaridagi deyarli butun xom-ashyo savdosi, shu jumladan bug’doy, kofe, jo’xori, o’rmon materiallari, tamaki, temir rudasi jahon savdosining 90 %, mis va boksitning 85 %, choy va qalayning 80 %, banan, tabiiy kauchuk va xom neftning 75 % nazorat qilinadi. Ular hissasiga ilm-fan va texnika sohalarida patentlangan va tadbiq etilgan barcha yangiliklarning 80 % to’g’ri keladi. TMKning umumiy valyuta zahirasi jahonning barcha markaziy banklarining birgalikdagi zahirasidan bir necha barobar ko’p. Xususiy sektorda bo’lgan pul miqdorining 1-2%ga siljishi istalgan ikkita milliy valyutalarining o’zaro paritetini o’zgartirishga qodir. Xalqaro kompaniyalar butun dunyoni yagona bozor deb qarashadi, ko’pchilik mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiradilar, xorijiy sarmoyalar lokomotivi bo’lib qatnashadilar va milliy chegaralardan qat’iy nazar strategik qarorlar qabul qiladilar 90-yillarning oxirida TMKlar orasida xorijiy aktivlarning qiymati bo’yicha birinchi o’rinda “Royyal Datch Shell” ingliz-golland kontserni turar edi. Yirik TMKlarning birinchi o’nligiga 5ta amerika kompaniyalari, 2ta yapon, 1ta GFR, 1ta shvetsariya kompaniyasi kirar edi. 1995 yilda dunyoning nisbatan qudratli 100ta TMKlari ro’yxatida ilk marotaba rivojlanayotgan mamlakatlardan chiquvchi “Deu Korporeyshn” (Janubiy Koreya) va “Petroleus de Venesuela”lar paydo bo’lishdi.

Hozirgi vaqtda TMKning dunyoga tarqalishi va ularning jahon iqtisodiyotiga ta’siri juda yuqori. XXI asrning boshiga kelib 500 mingga yaqin o’z xorijiy filiallarini boshqarayotgan 60 mingdan ko’p kompaniyalar ro’yxatdan o’tgan. TMKning qo’l ostida xususiy ishlab chiqarish fondlarining taxminan 30 %, xalqaro savdoning 50 %ga yaqini mujassamlangan. Transmilliy korporatsiyalar tomonidan jahon bozorlaridagi deyarli butun xom-ashyo savdosi, shu jumladan bug’doy, kofe, jo’xori, o’rmon materiallari, tamaki, temir rudasi jahon savdosining 90 %, mis va boksitning 85 %, choy va qalayning 80 %, banan, tabiiy kauchuk va xom neftning 75 % nazorat qilinadi. Ular hissasiga ilm-fan va texnika sohalarida patentlangan va tadbiq etilgan barcha yangiliklarning 80 % to’g’ri keladi. TMKning umumiy valyuta zahirasi jahonning barcha markaziy banklarining birgalikdagi zahirasidan bir necha barobar ko’p. Xususiy sektorda bo’lgan pul miqdorining 1-2%ga siljishi istalgan ikkita milliy valyutalarining o’zaro paritetini o’zgartirishga qodir. Xalqaro kompaniyalar butun dunyoni yagona bozor deb qarashadi, ko’pchilik mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiradilar, xorijiy sarmoyalar lokomotivi bo’lib qatnashadilar va milliy chegaralardan qat’iy nazar strategik qarorlar qabul qiladilar 90-yillarning oxirida TMKlar orasida xorijiy aktivlarning qiymati bo’yicha birinchi o’rinda “Royyal Datch Shell” ingliz-golland kontserni turar edi. Yirik TMKlarning birinchi o’nligiga 5ta amerika kompaniyalari, 2ta yapon, 1ta GFR, 1ta shvetsariya kompaniyasi kirar edi. 1995 yilda dunyoning nisbatan qudratli 100ta TMKlari ro’yxatida ilk marotaba rivojlanayotgan mamlakatlardan chiquvchi “Deu Korporeyshn” (Janubiy Koreya) va “Petroleus de Venesuela”lar paydo bo’lishdi.