O’zbekiston respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti hayot-faoliyat хavfsizligi kafedrasi
Download 1.26 Mb. Pdf ko'rish
|
Yong\'in xavfsizligi fanidan amaliy va tajriba mag’shulotlarini o’tkazish bo’yicha metodik qo’llanma
|
v). Mexanik-havo ko’pik: 90 % havo, 9,5 % suv va 0,7 % ko’pik hosil
qiluvchi modda PO-1 aralashmasidan iborat. PO-6 moddasi ishlatilganda (0,4 %), uning yoniga 83 % havo, 16,6 % suvdan iborat aralashma tashkil topadi. Mexanik ko’pikning xususiyati – unda kam mahsulot ishlatilishidir, ya’ni kam moddadan ko’p hajmda ko’pik hosil qilishdir. U maxsus ko’pik hosil qilish generatorlarida hosil qilinadi. Hosil bo’lgan ko’pik hajmining birlamchi hajmga nisbatan oshishiga qarab aralashmalar va generatorlar guruhlanadi: 10 karragacha (kichik),10...200 karragacha (o’rtacha) va 200 oshiq karrali (yuqori). Bu ko’pikning hajmi ancha keng va uzoq vaqt saqlanadi. g). Karbonat angidirid - 2 CO : inert, rangsiz, havodan 1,5 marta og’ir gaz. 0 ºS va 3,6 MPa bosimda suyuq holatga o’tadi va uglekislota deb ataladi. Qisilgan holdan tashqariga chiqsa 500 marta kengayadi va qor shakliga o’tadi, temperaturasi – 80 ºS teng bo’ladi. Qattiq holatdan to’g’ri bo’g’ holatga o’tishi mumkin, 1 kilogrammdan 509 litr bug’ hosil bo’ladi. Karbonat angidirid kichik yong’inlarni o’chirishda asosiy qo’llaniladigan vositadir. Elektr o’tkazmaslik xususiyatiga ko’ra elektrodvigatel va boshqa elektrotexnik qurilmalarda yong’in 33 uchirishda yagona vosita hisoblanadi. U po’lat ballonlarda suyultirilgan holatda bosim ostida saqlanadi. d). Galoid uglevodorodlar:Yong’inni o’chirishi yonish jarayoni reaksiyasining kimyoviy tormozlanishiga asoslangan (ingibirlash). Ular chegaraviy uglevodorodlar bo’lib, ulardagi bir nechta vodorod atomi galoid (ftor, xlor, brom) atomlari bilan almashingan. Yong’inni o’chirishda quyidagilar: tetraftordibrommetan (xladon 114V2), metil brom, triftorbrommetan (xladon 13V1) keng qo’llaniladi. Yana, bundan tashkari etil brom asosidagi birikmalar (3,5; 4ND; 7; SJB; BF) ham ishlatiladi. 3, 5, 7 rakamlari bu birikmalar 3, 5, 7 marta karbonat angidiriddan samaliroq ekanligini ko’rsatadi. Keyingi vaqtlarda etilbromli birikmalarning ishlatilishi cheklanmokda, chunki brometil va uning boshqa moddalar bilan aralashmasi ba’zi bir sharoitlarda yonishi mumkin. Galoid uglevodorodli birikmalar katta zichlikka ega, bu esa, yong’inni o’chirish xususiyatini oshiradi, muzlash darajasining pastligi esa ularni sovuq havoda ham ishlatilishiga yo’l beradi. Download 1.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|