O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

 
Bunda, T
1,
T
0
 - hisobot va bazis yillaridagi xodimlar soni; 

---

12 
P
0 
- bazis davridagi (yoki rejadagi) 1 xodimning o‟rtacha ish haqisi.  
Natijaning o‟zgarishiga sifatiy omilning ta‟sirini aniqlash uchun hisobot yilidagi 
sifatiy omil bilan bazis davridagi sifatiy omil orasidagi farqni hisobot davridagi 
miqdoriy omilga ko‟paytiriladi. Masalan, ish haqi fondining o‟zgarishiga o‟rtacha ish 
haqi darajasi o‟zgarishining ta‟sirini aniqlashni ko‟rsatish mumkin:
𝐏
𝟏
− 𝐏
𝟎
𝐓
𝟏
= ±∆
𝐏
Bunda- P
1
 -hisobot yilidagi bir xodimning o‟rtacha ish haqi
Zanjirli bog’lanish usuli. Ushbu usul ham natija bilan omillar orasidagi
bog‟lanish funksional bo‟lgan tag‟dirda ishlatiladi. Bu usulda har bir ta‟sir etuvchi 
omilning natijaga ta‟sirini aniqlash tartibi ma‟lum uslubiy ketma-ketlikka ega. Bu 
shundan iboratki, rejadagi yoki o‟tgan yildagi ko‟rsatkichlarni hisobot yilidagi 
ko‟rsatkichlar bilan navbatli almashtirishni to‟g‟ri belgilash bo‟lib hisoblanadi. Rejadagi 
yoki o‟tgan yildagi omilli ko‟rsatkichlarni almashtirishda miqdor va sifat 
ko‟rsatkichlariga alohida e‟tibor beriladi. Ko‟rsatkichlarni qatorlashda dastlab miqdor 
ko‟rsatkichlari, so‟ngra sifat ko‟rsatkichlari joylashtiriladi. Boshqacha aytganda 
dastlabki qatordagi qo‟rsatkichlar xaqiqiy ko‟rsatkichlar bilan navbatma-navbat joy 
almashib, oxirgi qatordagi haqiqiy ko‟rsatkichlar xolatiga keltiriladi. Bunda 1-qatordagi 
ko‟rsatkichlar har doim bazis yilidagi (rejadagi) ko‟rsatkichlarni ifodalaydi. 1- qator 
bilan oxirgi qator oralaridagi qatorlar «shartli ko‟rsatkichlar» bo‟lib hisoblanadi. 
Yonma-yon turgan qatorlar orasidagi o‟zgarish natijaning o‟zgarishiga ta‟sir etuvchi bir 
omilning ta‟sir darajasini ko‟rsatadi
Buni ish haqi fondini tahlil etish uslubi misolida ko‟rib chiqamiz. Ish haqi fondining 
o‟zgarishiga 3 omil ta‟sir qiladi: 
1. Ishlovchilarning o‟rtacha yillik sonining(T) o‟zgarishi; 
2. Bir ishlovchining o‟rtacha ishlagan kishi-soatlari miqdorining(S) o‟zgarishi., 
3.Bir kishi – soat hisobiga hisoblangan ish haqi darajasining (H) o‟zgarishi. 
Tahlil quyidagi ketma ketlikda amalga oshiriladi: 
Ish haqi fondining umumiy o‟zgarishi: 
∑𝑻
𝟏
𝑺
𝟏
𝑯
𝟏
− ∑𝑻
𝟎
𝑺
𝟎
𝑯
𝟎
= ±∆
𝑻𝑺𝑯
 
Ish haqi fondining o‟zgarishiga omillar ta‟sirini aniqlashdan oldin quyidagi 
bog‟lanish ko‟rsatkichlari (ya‟ni ish haqi fondi ko‟rsatkichlari) aniqlanib olinadi: 
1.