O`zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

"Kompyuter injiniring" fakulteti

Axborot xavfsizligi kafedrasi
Kiberxavfsizlik asoslari fanidan

Amaliy ish-1

Bajardi: KI-22-02 guruh talabasi
Asqarova Fazilat
Qabul qildi: Saidmurodov M. A.

Mavzu: Windows 7 OT xavfsiz ishlashi uchun xavflarni baholash

.
SAMARQAND – 2023
Windows 7 OT xavfsiz ishlashi uchun xavflarni baholash
Reja

1. 
   Windows 7 haqida qisqacha ma’lumot
   
2. 
   Windows 7ning asosiy himoya tizimlari
   
3. 
   Windows 7 ning kamchiliklari
   

Windows 7-ni asosiy yangilanishlarini qo'llab-quvvatlash uchun Microsoft, to'liq techik ko'rsatkichlarini o'z vaqti (end-of-support) haqida e'lon qildi. Oxirgi rasmiy yangilanish 14-yanvar 2020 yilda amalga oshirilgan. Bu kuni bilan Microsoft Windows 7-ni yangilash va qo'llab-quvvatlash uchun yangi vaqt yaratishni qaror qildi. Bu tariqdan so'ng, yangilanishlar va xavf-nazorat to'xtatildi, shuningdek dasturiy ta'minot uchun yordam va foydalanuvchilar uchun yordam taqdim etish to'xtatildi.

Windows 7-ni yangilanishlari to'xtab qolgan sabablar ko'pdir, ammo asosan uning to'xtab qolish sababi Microsoft tomonidan yangi operatsion tizimlarni olib tashlash va ularni qo'llab-quvvatlashni muhimi hisoblashdir. Bu yangi tizimlarning xususiyatlari va xavfsizlik sohasidagi yangi zaruratlarni yoritish maqsadida amalga oshirilgan.
"Windows 7 - Microsoft kompaniyasining Windows NT oilasining foydalanuvchi operatsion tizimi. U 2009-yil 22-iyulda chiqarilgan va 2009-yil 22-oktabrda sotuvga chiqarilgan. U deyarli uch yil sotuvga chiqqan Windows Vista-ning chiqarilgan sanasidan keyin keladi. avvalroq.Tizimning server analogi Windows Server 2008 R2 bo'lib, mijoz versiyasi bilan bir vaqtda chiqarilgan.Windows 7 dan keyin Windows 8 2012 yilda paydo bo'lgan.

Windows 7 uchun kengaytirilgan yordam 2020-yil 14-yanvarda tugaydi. Ushbu sanadan keyin tizimning korporativ versiyasi uchun pullik yordam kuchga kirdi. U 2023-yil 10-yanvarda, Windows 8.1 bilan bir kunda to‘xtatildi. Hozirda pullik yordam faqat bankomatlar va ixtisoslashtirilgan qurilmalar uchun taqdim etiladi.

Windows 7 apparat va dasturiy ta'minot muvofiqligini saqlab qolgan holda Windows Vista'ning kamchiliklarini bartaraf etishga qaratilgan nisbatan kichik yangilanish bo'lishi kerak edi. Windows 7 Windows Aero foydalanuvchi interfeysini takomillashtirdi, ilovalar va oynalarni boshqarishning yangi funksiyalarini mahkamlash imkonini beruvchi qayta ishlangan vazifalar panelini qo'shdi. Operatsion tizimga kutubxonalar, HomeGroup deb nomlangan yangi fayl almashish tizimi va multi-sensorli kiritishni qo‘llab-quvvatlash kabi boshqa yangi funksiyalar qo‘shildi. Shuningdek, yangi “yordam markazi” qoʻshildi, u tizim xavfsizligi va texnik xizmat koʻrsatish maʼlumotlari haqida umumiy maʼlumot beradi va foydalanuvchi hisobini boshqarish tizimiga uni kamroq bezovta qilish uchun oʻzgartirishlar kiritildi. Windows 7 shuningdek, Internet Explorer 8, Windows Media Player 12 va Windows Media Center kabi bir nechta standart ilovalarning yangilangan versiyalari bilan birga keldi.

Vista'dan farqli o'laroq, Windows 7 tanqidiy e'tirofga sazovor bo'ldi va yaxshilangan ishlashi, intuitiv interfeysi, foydalanuvchi hisobini boshqarish qalqib chiquvchi oynalarining kamligi va tizimga kiritilgan boshqa yaxshilanishlar tufayli o'zidan oldingi versiyaga nisbatan sezilarli yaxshilanish deb hisoblandi. Windows 7 Microsoft uchun katta muvaffaqiyat bo'ldi: uning rasmiy chiqarilishidan oldin ham Amazon internet-do'konida operatsion tizimga oldindan buyurtmalar soni avvalgi rekordlarni yangiladi. Olti oy ichida u butun dunyo bo'ylab 100 milliondan ortiq nusxani sotdi va 2012 yil iyuliga kelib, litsenziyalar soni 630 milliondan oshdi. 2018 yilning yanvariga kelib, Windows 10 Windows 7 dan oshib, dunyodagi eng mashhur Windows versiyasiga aylandi. 2023-yil sentabr holatiga ko‘ra, an’anaviy Windows kompyuterlarining 3,34 foizi Windows 7 bilan ishlamoqda. 2022 yildan beri Windows 7 dunyodagi barcha Windows versiyalari orasida mashhurlik bo'yicha uchinchi o'rinda, ikkinchi o'rinda Windows 11. Windows 7 Suriya va Xitoy kabi mamlakatlarda mashhur bo'lib qolmoqda.

Windows 7 - SSE2 yoki NX bo'lmagan protsessorlarni qo'llab-quvvatlaydigan Windowsning so'nggi versiyasi (garchi 2018 yilda chiqarilgan yangilanish SSE2siz protsessorlarni qo'llab-quvvatlashni tugatdi). Uning vorisi Windows 8 har qanday qo'llab-quvvatlanadigan arxitektura uchun SSE2 va NX protsessorini talab qiladi" shu matnni menga o'zbekcha ko'rinishda aks ettirdi.

Windows 7 operatsion tizimining xavfsizlik darajasi o'zida muhim bo'lgan bir nechta asosiy elementlar bor. Bu, tizimni xavfsiz va himoyalovchi qilish uchun kerakli muhim qadamlarni o'z ichiga oladi.

1. Windows Defender: Bu tizimdagi standart antivirus va antispyware dasturi. U tizimni vayronlardan va zararli dasturlardan himoyalaydi.

2. Windows Firewall: Bu xavfsizlik vositasi, tarmoq trafikini nazorat qiladi va yo'rnaltirilgan tarmoqlarga kirishni cheklash uchun foydalaniladi.

3. Windows Update: Tizimdagi yangilanishlarni yuklab olish uchun bu qisqartirilgan tizim. Yangilanishlar o'rnatilganda, xavfsizlikni oshirish va tuzatish uchun zarur bo'lgan yangi ma'lumotlar olinadi.

4. User Account Control (UAC): Bu tizim, foydalanuvchilarga dasturlarni o'rnataish, o'chirish yoki o'zgartirish haqida bildirishlar chiqaradi. Bu, tizimni hujumlar va zararli dasturlardan himoyalaydi.

5. BitLocker: Bu xavfsizlik vositasi, disk bo'yicha shifrlash uchun ishlatiladi. U ma'lumotlarni himoyalovchi qilish uchun foydalaniladi.

6. Action Center: Bu o'zi bilan tizimni xavfsizlik holatini nazorat qiladi va xavfsizlik to'g'risidagi muhim xabarlarni ko'rsatadi.

Windows 7 operatsion tizimi juda mashhur va qulayliklari bilan taniladi, lekin uchraydigan kamchiliklarning ham mavjudligini anglatish mumkin. Quyidagi eng ko'p uchraydigan kamchiliklarni ko'rib chiqamiz:

1. Xavfsizlik: Windows 7 operatsion tizimi yana yangilanmaydi va o'zi bilan xavfsizlik yangilanishlarini qabul qilmaydi. Bu tizimni xavfsiz va himoyalovchi qilishni qiyin qiladi. Microsoft, Windows 7ni qo'llab-quvvatlash uchun yangilanmalar berishni tavsiya qilmaydi.

2. Yaxshi qo'llanilmaslik: Qo'llanish va tizimning boshqarilishi Windows 10 va keyingi versiyalariga nisbatan kuchliroq va sodda. Keyingi versiyalar boshqarilishi osonroq va sodda bo'lib, ko'p funktsiyalarni tezkorroq topishga imkoniyat yaratadi.

3. Protsessor va Yaddo talablarini oshirish: Windows 7-ni yangi tizimlarga o'girishda, yangi tizimlarda talab etiladigan yuqori yaddo va protsessorning o'rnini o'lishingiz mumkin. Bu esa harajat qilayotgan qurilmangizning ta'minoti uchun qo'p mablag' sarf qilishingizga olib keladi.

4. Yanada yangilanmaydi: Windows 7 artik yangilanmaydi va yangi tizim funktsiyalaridan, xavfsizlik yangilanishlaridan va boshqa yangi afzalliklardan foydalanib bo'lmaydi. Bu esa keyinchalik xalqaro xavfsizlik yangilanishlariga o'zi ta'sir ko'rsatishi mumkin.

5. Yordam va Qo'llab-quvvatlash qismi: Microsoft tomonidan yordam va qo'llab-quvvatlashning ko'proq qo'llanuvchi qo'llab-quvvatlash resurslari Windows 7 uchun cheklanadi.

Yana qo'shimcha ma'lumot, Windows 7 operatsion tizimining 2020-yilning yanvaridan so'ng rasmiy xavfsizlik va funktsional yangilanishlarni qabul qilmay qo'llanmasligi hisoblanadi. Shuningdek, yangi dasturlar va ilovalar Windows 7-da ishlayolmaydi yoki xavfsizlik masalalari tug'ishiga olib kelishi mumkin.

Yangi viruslarni taniy olmasligi

Tizimda yaxshi ishlamay qolishi va zaruriy fayllarni yo’q bo’lishi




Yangilanishning to’xtalishi



Yangi dasturiy ta’minotlarning o’rnatib bo’lmaslig





Yangi qurilmalarni Windows7 ni o’rnatib bo’lmasligi



Qurilmalarning to’liq ishlatib bo’lmasligi

Foydalanuvchi ma’lumotlarini eski texnogiyalar asosida saqlanishi

Foydalanuvchi ma’lumotlarining ochilib qolishi