O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalarivazirligi muhammad al-xorazmiy

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALARIVAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI



O‘rnatilgan tizimlar
fanidan
Bajardi: G’ofurov Zohidjon
Tekshirdi: Jurayev Dilshod
3-Topshiriq. (Laboratoriya mashg‘uloti uchun)
19-variant

№	Topshiriq mavzusi	Talabaning F.I.SH
11	Ultrasonik sensorda masofaning ortishi va kamayishini pezonurlatgichda aks ettirish.	G’ofurov Zohidjon

Ultrasonik sensor
Ultrasonik sensorlar ovoz talalarining foydalanish bilan ob'ektlarning masofasini va boshqa xususiyatlarini o'lchaydigan elektronik qurilmalardir. Bu sensorlar ultrasonik ovoz talalarining tarqatilishi va qaytarilishi efektlaridan foydalanadi.
Ultrasonik sensorning ish prinsipi ultrasonik ovoz talalarining ob'ektlardan tarqatilishi va qaytarilishi imkoniyatiga asoslanadi. Sensor ovoz talalarini tarqash uchun ultrasonik tarqovchi va qaytarilishi uchun qabul qiluvchi bilan ta'minlanadi. Tarqovchi elektrik energiyasi bilan ta'minlanganda, ultrasonik ovoz talalari yuzaga keladi va ob'ektlarga to'g'ri yo'l oladi. Ushbu ovoz talalari ob'ektga to'shganida, uning qismini qaytaradi va sensorning qabul qiluvchisi tomonidan qabul qilinadi.
Ultrasonik sensorlar qaytarilgan ovoz talalarining tarqatilish va qaytarilish vaqti asosida masofani hisoblaya oladi. Ovoz talalarining tezligi bilindiğidan, sensorlar hem ovoz talasining tarqatilish vaqti, hamda qaytarilish vaqti o'lchayarak masofani hisoblaya oladi. Ushbu ma'lumotlardan foydalanib, sensorlar ob'ektning masofasini aniqlayishi mumkin.
Ultrasonik sensorlar bir nechta sohalarda foydalaniladi. Misol uchun, park sensorlari avtomobillarda park qilish vaqti ob'ektlarning yaqinligini kuzatib, haydovchilarga yordam beradi. Shuningdek, sanoatda masofani o'lchash, transport sensorlari, robotik tizimlar, maqsad izlash tizimlari, maqsadning oldidan ketish tizimlari kabi sohalarida ham ulardan foydalaniladi.