O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash Vazirligi Samarqand Davlat Tibbiyot Universiteti Samarqand Viloyat Sog’liqni Saqlash Boshqarmasi Kurs ishi Mavzu

---

O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash Vazirligi 
Samarqand Davlat Tibbiyot Universiteti 
Samarqand Viloyat Sog’liqni Saqlash Boshqarmasi 
Kurs ishi
Mavzu: Farmatsevtika tashkilotlar boshqaruvini 
tashkil qilish.
 
 
 
 
 
Bajardi: _____________________________ 
Tekshirdi: ____________________________
 

---

Reja:
 
1. Ishlab chiqarishda farmatsevtik mahsulotlari sifat nazoratini 
tashkil qilish 
2. Dori vositalari va tibbiy buyumlar sifatini belgilovchi 
nazorat-ruxsatnoma tizimi 
3. Dori vositalarining sifat standartlari 
4. Foydalanilgan adabiyotlar 

---

Ishlab chiqarishdagi sifat nazoratini shartli ravishda ikkiga, ishlab chiqarish 
binosi, asbob-uskunalar yaroqliligi va xodimlar malakasini tekshirish bilan 
bog’liq boshlang’ich sifat nazoratiga hamda bevosita texnik jarayon sifat 
nazoratiga ajratish mumkin. 
Texnik nazorat tizimi ishlab chiqarish jarayonining ajralmas qismi hisoblanadi 
(nazorat obyektlari, nazorat jarayonlari va ulaming tartibi, ish joyining texnik 
jihozlanishi, nazorat usullari, nazorat jarayonlarini mexanizatsiyalash va 
avto’latlashtirish vositalari) va bu jarayon korxonaning texnik nazorat bo’limi 
(TNB) to’lonidan amalga oshiriladi. Korxona texnik nazorat bo’limining asosiy 
vazifasi korxona to’lonidan sifat standartlari talablariga javob bermaydigan 
mahsulot ishlab chiqarilishining oldini olish hisoblanadi. 
Shuningdek, bu bo’lim ishlab chiqarishda tartib-intizo’lni mustahkamlash va 
ishlab chiqarishning barcha bo‘g ‘inlarida mahsulot sifatiga nisbatan 
mas’uliyatni oshirish kabi vazifalami ham bajaradi. TNB tuzilishi va shtatlar 
soni ishlab chiqarish xususiyati, hajmi va nazorat jarayonlarining 
murakkabligidan kelib chiqib belgilanadi va tashkilot rahbari to’lonidan 
tasdiqlanadi. Korxona bo’limlari va sexlarining mahsulot texnik nazorati bilan 
shug'ullanadigan barcha xodimlari TNB tarkibiga kiradi.Farmatsevtik 
korxonada sifatsiz mahsulot ishlab chiqarilsa, javobgarlik korxona rahbariyati 
va shunday mahsulot chiqishiga aybdor bo’lgan sex rahbar (shu jum ladan 
TNB xodim)lariga yuklatiladi. 
Korxona faqat'TNB qabul qilgan mahsulotnigina sotishi mumkin. Mahsulotga 
ayni shu mahsulot belgilangan talablargajavob berishini tasdiqlovchi analitik 
pasport yoki boshqa hujjat rasmiylashtirilgan bo‘lishi shart. 
Mahsulot sifatini nazorat qilovchi ishlab chiqarish laboratoriyasi. Odatda, bu 
laboratoriya m a’lum bir farmatsevtik ishlab chiqarish korxonalariga 
keltirilayotgan substansiya va boshqa xo’lashyolar sifatini nazorat qilish, shu 
korxonada dori vositasi ishlab chiqarishning oraliq va oxiigi bosqichlarida sifat 
nazoratini amalga oshirish kabi vazifalar yuklatilgan holda tashkil etiladi. 
Ishlab chiqarish laboratoriyasi laboratoriya sinovlari bilan birgalikda, mahsulot 
sifatiga aloqador barcha masalalar bilan bogMiq faoliyatni amalga oshiradi. 
Ularga namuna olish, spesifikatsiyalar va sinovlar o‘tkazish bilan bogMiq 
tadbirlar, sotuvlar uchun ruxsatno’lalami rasmiylashtirish, hujjatlashtirish va 
berishni tashkil qilish kabi tadbirlar kiradi. Bu hujjatlar zarur tekshiruvlar 
haqiqatan o‘tkazilganligini, sifati qoniqarli, deb topilmagunga qadar 
boshlang’ich xo’lashyo hamda materiallar ishlatish uchun ruxsat 

---

berilmaganligini, tayyor mahsulot esa sotish va yetkazib berish uchun ruxsat 
berilmaganligini kafolatlaydi. 
Har bir farmatsevtik korxona o‘z tuzilmasida sifatni nazorat qiluvchi ishlab 
chiqarish laboratoriyasiga ega bo’lishi kerak. Sifat nazorati texnologik 
jarayonlar (ishlab chiqarish) dan mustaqil ravishda faoliyat yuritishi zarurdir. 
Ishlab chiqarish laboratoriyasi korxonaning boshqa bo’limlardan mustaqil 
bo’lishi, malakali va yetarli bilimga ega bo’lgan shaxs rahbarligi ostida va 
sinov markazi sifatida vakolatlagan holda ish yuritishi kerak. Laboratoriyaning 
jihozlanishi, shuningdek, tuzilishi va shtatlar sonini belgilash uchun ishlab 
chiqarish xususiyati, hajmi hamda nazorat jarayonlarining murakkabligini 
hisobga olingan holda amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish zaruriyati va 
bajariladigan ish turidan kelib chiqqan holda ishlab chiqarish laboratoriyasi 
barcha zarur xonalarga ega bo’lishi kerak. Korxona to’lonidan ishlab 
chiqariladigan barcha mahsulotlaming sifatli nazoratini amalga oshirish uchun 
laboratoriyada belgilangan tartibga ko‘ra zarur xonalam ing (kim yoviy nazorat 
bo’limi, m ikrobiologik va farmakologik bo’limlar) bo’lishi talab qilinadi. 
O‘zbekiston Respubiikasi farmatsevtika xizmatining nazorat ruxsatno’la tizimi
dori vositalari, tibbiy buyumlar, tibbiy texnika, tibbiy-profilaktik va tibbiy-
kosmetik vositalaming sifatini ta’minlash bo‘yicha chora-tadbirlar majmuini 
belgilovchi tar.hkiliy tuzilmadir.