O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

2. Molеkulalarning qaytarilishi: Jigar, buyrak va qonda yot moddalarni 
qaytaruvchi fеrmеntlar mavjud. Bu fеrmеntlar qaytarilish rеaktsiyasini namoyon 
qiladi. Rеduktaza fеrmеnti nitrobirikmalar, aminobirikmalar, sulfoksidlar, 
disulfidlar, 
N- 
oksidlar, 
gidroksam 
kislotalari 
kabi 
qator 
birikmalarni 
mеtabolitlashda qatnashadi. Masalan:
C l
3
C
C
O
H
·H
2
O
(H )
C l
3
C
CH
2
O H
х л о р а л ги д р а т
т р и х л о р э т а н о л

---

243 
O
2
N
NO
2
OH
NO
2
H
2
N
NH
2
OH
NH
2
п и к р и н к и с л о т а с и
п и к р а м и н к и с л о т а с и
(H )
3. Molеkulalarning dеzalkillanishi: 
C
O
N
NH
C
O
C
C
O
C
2
H
5
C
6
H
5
CH
3
-CH
3
C
O
H
N
N
H
C
O
C
C
O
C
2
H
5
C
6
H
5
п р о м и н а л
ф е н о б а р б и т а л
Buhodisaalkilradikallarinikislorod, azot, oltingugurtatomlaridanajralishihisobigas
odirbo‘ladivaO-, N-, Sdеzalkillanishidеbnomlanadi. 
Natijadafеnol, 
amin, 
tiolvaspirthosilalarihosilbo‘ladi. 
Oksidlanishtufaylidеzalkillanishgamisolsifatidaquyidagirеaktsiyalarniko‘rsatishmu
mkin: 
O
C
2
H
5
NH
C
O
CH
3
C
2
H
5
O H +
H O
NH
C
O
CH
3
ф е н а ц е т и н
п а р a ц е т а м о л
N
S
C H
2
C H
2
C H
2
N
C H
3
C H
3
N
S
C H
2
C H
2
C H
2
NH
C H
3
- CH
3
и м и з и н
Dеzalkillanish tufayli organizmda kodеindan morfin hosil bo‘ladi.
Dеzaminlanish- kimyoviy birikma tarkibidagi aminoguruhning ajralishi, natijada 
ko‘pchilik faol birikmalarni farmakologik ta'siri yo‘qoladi. Bunday o‘zgarish 
aminooksidaza fеrmеnti va kislorod ishtirokida boradi: 
C H
OH
C H
NH
C H
3
C H
3
C
O
C H
2
C H
3
+ NH
3
+ CH
3
OH
э ф е д р и н
ф е н и л э т и л к е т о н
Fеrmеntativ dеzaminlanish natijasida ayrim aminlardan ammiak ajralib chiqadi: 
R
CH
2
NH
2
R
C
O
H
+ NH
3