O'zbekiston respublikasi sog'liqni saqlash vazirligi toshkent tibbiyot akademiyasi

Yara bo'shlig'i (cavum vulnerale) — bu yaraning devorlari va pastki qismi 
bilan chegaralangan bo'shliq. 
Yara kanali (canalis vulneralis) — yara bo'shlig'ining chuqurligi uning 
ko'ndalang o'lchamlaridan sezilarli darajada oshib ketganda. Yaraning asosiy 
mahalliy belgilari og'riq, qon ketish va parchalanishdir. Ushbu belgilarning 
og'irligi 
shikastlanishning 
tabiati, 
shikastlangan 
to'qimalarning 
hajmi, 
shikastlangan kanalning innervatsiyasi va qon bilan ta'minlanishining o'ziga xos 
xususiyatlari, hayotiy organlarning shikastlanish ehtimoli bilan belgilanadi. 
Yaralarning tasnifi quyidagi mezonlarga bo'linadi: 
Kelib chiqishi bo'yicha yaralar jarrohlik (operatsion), jangovar va tasodifiy 
(maishiy, sanoat, yo'l) ga bo'linadi. Jarrohlik yaralari yara asoratlari xavfini 
minimallashtiradigan maxsus sharoitlarda terapevtik maqsadlarda qo'llaniladi. 
Tasodifiy jarohatlarga boshqalar kiradi: maishiy, sanoat, harbiy, jinoiy. Umumiy 
narsa shundaki, ularning barchasi yaradorlarning irodasiga qarshi qo'llaniladi, ular 
doimo mikroorganizmlar bilan ifloslangan va har doim yara asoratlari xavfi 
mavjud. 
Zarar etkazuvchi omil turi bo'yicha yaralar bo'linadi:

---

10 
Mexanik 
(mexanik kuch ta'siri 
natijasida) 
Termik (yuqori va past 
haroratlarga ta'sir qilish 
natijasida) 
Kimyoviy 
(kimyoviy moddalar ta'siri 
natijasida) 

---

11 
Nur 
(quyosh 
nuri 
va 
ionlashtiruvchi 
nurlanish 
ta'siri natijasida) 
Birlashtirilgan 
(bir necha turdagi zarar 
etkazuvchi omillar mavjud 
bo'lganda) 
Trofik yaralar (arterial 
yoki venoz qon ta'minoti 
buzilganda, 
mahalliy 
bosimdan kelib chiqadi gan 
surunkali yaralardir). 

---

12