O‘zbеkiston rеspublikаsi

Mehnat bozorida ishchi kuchiga talab - bu firmalarning ishchi kuchiga 
talabidir. Taklif ishchilar tomonidan bo‘ladi. 
Mehnat bozori raqobatlashgan bo‘lgani uchun mehnat narxi bozor tomonidan 
shakllanadi va unga bozor sub`ektlari ta’sir qila olmaydi (raqobatlashgan iste’mol 
bozoridagi kabi). Bu barcha ishchilar qaysi firmada ishlashidan qat`iy nazar, bir xil 
ish haqi oladi va firmalar bu narxni oldindan buyerilgan narx sifatida qabul qiladilar. 
Xarajatlar 
I 
II 
L
L
MP
P
MRP


L
L
MP
MR
MRP


Ish vaqti (soatlarda) 

---

215 
Shuning 
uchun 
ham 
alohida 
firma 
uchun 
mehnat 
resurslari 
taklif
chizig‘i gorizontal, ya’ni u absolyut elastik. 
16.2-rasmda raqobatlashgan mehnat bozoridagi muvozanat nuqta E nuqta bilan 
ifodalanadi. Muvozanat ish haqi 
*
e
W  bo‘lganda foydani maksimallashtiradigan 
mehnat resurslari miqdori 
*
e
L
ga teng bo‘ladi. Ishchi chekli unumdorlik nazariyasiga 
ko‘ra, mehnatning to‘liq mahsulotini oladi. Shuning uchun firmaning mehnat uchun 
chekli xarajati 
MRC
ish haqiga teng:
L
MRP
W
MRC


*
, bu yerda 
MRC
- 
firmaning mehnatga bo‘lgan chekli xarajati. 
 
 
 
 
 
 
 
 
16.2-rasm. Raqobatlashgan mehnat bozorida mehnat narxining 
uning miqdoridan bog‘liqligi 
Raqobatlashgan mehnat bozorida har bir ishchining ish haqi 
*
e
W
ga teng 
bo‘lgani uchun, firmaning ishchilarga beradigan umumiy ish haqi xarajatlari 
*
*
0
e
e
EW
L
to‘rtburchak yuziga to‘g‘ri keladi. Ish haqining o‘zgarishi ishchi kuchiga 
bo‘lgan talabni o‘zgartiradi. Agar ish haqi 
0
W
dan 
1
W
gacha oshsa (16.3-rasm), 
yollanadigan ishchilar soni 
0
L
dan 
1
L
gacha qisqaradi; agar ish haqi 
2
W
gacha 
pasaysa, ishdagi ishchilar soni 
2
L
gacha oshadi.
Mehnat bozorida firma foydasini maksimallashtiradigan shart, ya’ni mehnatni 
chekli daromadliligining ish haqi stavkasiga tengligi iste’mol bozoridagi 
MC
MR

shartga o‘xshashdir.
(1) va (3) tenglikdan foydalanib quyidagi munosabatni yozamiz. 
W
MR
MP
MRP
L
L



tenglikning ikkala tomonini chekli mahsulot 
L
MP
ga 
bo‘lamiz. Natijada quyidagini olamiz: 
MRC
Q
L
W
MPL
W
MR





/
*
/
(4)