O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi respublika ta’lim markazi

O’quvchilarning bilim va ko’nikmalariga talablar: 

 Gipermurojaat, shahsiy web-sahifa, web – sahifa, HTML – hujjat, deskriptor(teg), Web – 

brauzer, forma haqida  asosiy tushunchaga ega bo’lish. Web-sahifaga jadval va ro’yxat, rasm va 

gipermurojaat  joylashtirish ko’nikmasiga ega bo’lish.  

 

 

8-sinf  Informatika fani uchun tahminiy o’quv soatlari taqsimoti  

 

T/r 

BO’LIMLAR, MAVZULAR 

soat 

 

I bob. Kompyuterlar 

5 

1 

Hisoblash texnikasining rivojlanish tarixi  

1 

2 

Kompyuterlar 

1 

3 

Kompyuter texnikasi vositalari 

1 

4 

Мantiqiy amallar  

1 

---

 

10 

5 

Amaliy mashg‘ulot 

1 

6 

Mantiqiy elementlar.  

1 

7 

Amaliy mashg‘ulot. 1-MSNI 

1 

 

II bob. Dasturiy ta’minot 

11 

8-dars 

Kompyuterning dasturiy ta’minoti 

1 

9-dars 

Interfeys 

1 

10-dars 

Operatsion sistema tushunchasi. 

1 

11-dars 

Operatsion sistemani tashkil etuvchi dasturlar 

1 

12-dars 

Fayllar va kataloglar  

1 

13-dars 

Kompyuterning tashqi xotirasi bilan ishlash 

1 

14-dars 

Amaliy ish.  2-MSNI 

1 

15-dars 

Windows operatsion sistemasi 

1 

16-dars 

«Пуск» menyusi 

1 

17-dars 

«Мой компьютер»  papkasi 

1 

18-dars 

Yo’lboshlovchi 

1 

 

III bob. Web-sahifa yaratish 

16 

19 

HTML haqida tushuncha 

1 

20 

Web – sahifa yaratish 

1 

21 

Web – sahifada nom va sarlavha 

1 

22 

Amaliy ish.  3-MSNI

 

1 

23 

Web – sahifaga matn kiritish 

1 

24 

Web – sahifada matnning joylashishi 

1 

25 

Amaliy ish.  

 

1 

26 

Shrift o’lchami va rangi 

1 

27 

Web – sahifaga ro’yxat va jadval joylashtirish  

1 

28 

Amaliy ish.  

 

1 

29 

Web – sahifada grafika 

1 

30 

Amaliy ish.  

 

1 

31 

Web – sahifada «o’tish» (gipermurojaat)  

1 

32 

Formalar

 

 

1 

33 

Amaliy ish-4 MSNI  

 

1 

34 

Takrorlash 

1 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

11 

 

 

 

 

 

9 - sinf 

(Haftasiga 2 soatdan, jami 68 soat, bundan 4 soati nazorat uchun) 

 

Uqtirish xati 

 

"Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi"da  kadrlar  tayyorlash  tizimi  va 

mazmunini  mamlakatning  ijtimoiy  va  iqtisodiy      taraqqiyoti  istiqbollaridan,  ja-

miyat  ehtiyojlaridan,  fan,  madaniyat,  texnika  va    texnologiyalarning    zamonaviy 

yutuqlaridan kelib chiqqan  holda qayta qurish  nazarda tutiladi,  deb ta'kidlangan. 

Ma'lumki,  informatika  va  axborot  texnologiyalari  jahonda  jadal  sur'atlar  bilan 

rivojlanib, takomillashib borayotgan sohalardan biridir.  

Mazkur  dastur  “2004-2009  yillarda  maktab  ta’limini  rivojlantirish  Davlat 

umummilliy  dasturi  to‘g‘risida”gi  Prezidaent  farmonida  ko‘zda  tutilgan  vazifaga 

muvofiq va yuqoridagi fikrlardan kelib chiqib takomillashtirildi.  

Umumta'limda  "Informatika  va  hisoblash  texnikasi  asoslari"  fanining 

maqsadi - о‘quvchilarga axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari va ulardan foy-

dalanish  jarayonlarini  puxta  va  ongli  ravishda  о‘zlashtirish  uchun  bilim  asoslarini 

berishni ta'minlashdan, ularga о‘quv va  keyingi ish faoliyatlarida kompyuterlardan 

oqilona foydalanishga oid kо‘nikma va malakalarni berishdan, shular asosida yangi 

axborot  texnologiyalarining  mamlakatimiz  taraqqiyotiga  qо‘shadigan  xissasi 

haqida tasavvur hosil qilishdan iborat. 

Kursning vazifalari quyidagilarni о‘z ichiga oladi: 



 

o‘quvchilarda  axborotlarni  qayta  ishlash  haqida  ilmiy  dunyoqarashni 

shakllantirish; 



 

o‘quvchilarda kompyuterlar bilan amaliy  ishlash ko‘nikma  va  malakala-

rini shakllantirish; 



 

o‘quvchilarga axborot texnologiyalari haqida bilimlar berish; 



 

o‘quvchilarga kompyuterda masalalalar yechish texnologiyalari va  uning 

asosiy bosqichlari haqida bilim berish; 



 

o‘quvchilarda  asosiy  algoritmik  tuzilmalarni  bilish,  algoritmlash  va 

dasturlash asoslari bo‘yicha ko‘nikmalarni shakllantirish.   

 

Informatika ta'limining tayanch qismi mazmuni  axborot, kompyuter,  axbo-

rot  texnologiyalari,  kompyuterda  masalalar  yechish  texnologiyalari,  axborot 

texnologiyalarining  istiqbollari bо‘limlaridan iborat.  

 

 

 

 

---

 

12 

 

 

1. Taqdimot slaydlarini yaratish (12 soat) 

 

Mazmun:  Slaydlarni  yaratish  va    tahrirlash,  slayd  shablonlaridan  foyda-

lanish. Slaydlarga rasm, grafik va diagrammalarni o’rnatish. Windows ilovalari hu-

jjatlaridan foydalanish. Slaydlarga animatsiya effektlarini o’rnatish. Slaydlarga au-

dio  va  video  fayllarni  qo’yish.  Taqdimot  namoyish  etish  texnologiyasi  bilan  tan-

ishtirish. 

Maqsad: Taqdimot o’tkazishga oid slayd tayyorlash texnologiyasini 

o’rgatish. 

O’quvchilarning  bilim  va  ko’nikmalariga  talablar:  Taqdimot  uchun 

slaydlarni  yaratish,  tahrirlash,  shablonlardan  foydalanish,  xatolarni  tekshirish  va 

rasm,  grafik,  diagrammalarni  o’rnatishni  bilish.  Windows  ilovalari  hujjatlaridan 

foydalanish, slaydlarda animatsiya effektlarini o’rnatish, slaydlarga audio va video 

fayllarni  qo’yish  texnologiyasi  bo’yicha  elementar  bilim  va  ko’nikmalarga  ega 

bo’lish. 

2. Axborotlar ombori ( 8 soat). 

 

Mazmun:  Ob’ekt  va  uning  tavsifi,  tavsif  qiymati.  Ma’lumotlar  ombori  va 

jamg’armasi.  Ma’lumotlar  omborida  axborotlarni  joylashtirish  strukturasi. 

Ma’lumotlar  omborini  boshqarish  sistemalari.  Ma’lumotlarni  to’plash,  saqlash, 

izlash, joylashtirish  va qayta ishlash usullari.  

Maqsad:  O’quvchilarga  ma’lumotlar  ombori  va  jamg’armasi  haqida 

ma’lumot berish. O’quvchilarni ma’lumotlar omborini tuzish va axborotlarni qayta 

ishlash  usullari  bilan  tanishtirish.  Ma’lumotlar  ombori  tuzish  uchun  ob’ektlarning 

asosiy xususiyatlarini ajrata olishni o’rgatish. 

O’quvchilarning  bilim  va    ko’nikmalariga    talablar:  Ob’ekt  va  uning 

tavsifi,  tavsif  qiymatini  bilish.  Ma’lumotlar  ombori  va  jamg’armasi  haqida 

tushunchaga ega bo’lish. Maydon va yozuv haqida tushunchaga ega bo’lish. Axbo-

rotlarni  saqlashning  ierarxik,  to’rli  va  relyasion  shakllari  haqida  ma’lumotga  ega 

bo’lish.  Ma’lumotlar  omborini  boshqarish  sistemalari  haqida  tasavvurga  ega 

bo’lish. Axborotlarni  ma’lumotlar omboriga to’plash, saqlash, izlash, joylashtirish 

va  qayta  ishlash  usullari  haqida  tasavvurga  ega  bo’lish.  Ma’lumotlar  omboridan 

zarur  axborotni  olish,  ma’lumotlar  omborlarini  tuzish,    unga  zarur  axborotni 

qo’shish, olib tashlash, zarur so’rovlarni tashkil etish,  ma’lumotlarni kerakli tarti-

bda  saralay  olish,  so’ralayotgan  ma’lumotlarni  qog’ozga  chiqarish,  faylga  yozib 

qo’yish yoki uni o’qishni uddalay olish. 

 

3. Elektron jadvallar (10 soat) 

 

Mazmun: Elektron jadval va uning vazifalari. Elektron jadvalning element-

lari.  Matematik  formulalar  bilan  ishlash.  Diagramma  va  grafiklarni  hosil  qilish. 

Ma’lumotlarni saralash. 

---

 

13 

Maqsad: O’quvchilarga elektron jadval va uning vazifalari haqida ma’lumot 

berish. O’quvchilarni elektron jadvalda ishlashni o’rgatish. Jadvaldagi ma’lumotlar 

asosida gistogramma va diagrammalar hosil qilishni o’rgatish. 

O’quvchilarning bilim va ko’nikmalariga talablar: Elektron jadval va un-

ing  vazifalarini  bilish.  Satr,  ustun,  yacheyka  va  yacheykalar  bloki  haqida 

tushunchaga  ega  bo’lish.  Elektron  jadvalni  ishga  tushirish  va  undan  chiqish.  El-

ektron  jadval  yacheykalariga  sonli  va  matnli  ma’lumotlar  yozish.  Elektron 

jadvaldagi ma’lumotlardan nusxa olish va ularni o’chirish. Elektron jadvalning satr 

va  ustunlaridagi  elementlar  bilan  ishlay  olish,  jadvalda  arifmetik  formulalar  va 

saralashga oid  amallarni bajara olish, jadvaldagi ma’lumotlar asosida gistogramma 

va diagrammalarni hosil qilish. 

 

4. Dasturlash asoslari (34 soat) 

 

Mazmun:  Kompyuterda  masala  yechish  bosqichlari.  Model  va  uning 

ko’rinishlari.  Algoritm,  uning  xossalari,  tasvirlash  usullari,  turlari.  Dasturlash

 

tillari  va  ularning  vazifalari.      Dasturlash  tilining  asosiy    elementlari. 

Dasturlash  tilining asosiy operatorlari. Miqdorlar. Chiziqli, tarmoqlanuvchi va tak-

rorlanuvchi  dasturlar.  Shakl  yasovchi  va  fayllar  bilan  ishlash  operatorlari.  Qism 

dasturlar.  

Maqsad:  O’quvchilarga  kompyuterda  masala  yechish  bosqichlarini 

o’rgatish. Algoritm tuzishni o’rgatish. Dasturlash tillarining turlari va vazifalari bi-

lan tanishtirish. Dasturlash tillaridan birida dasturlash asoslarini o’rgatish. Dastur-

larni tuzish, tahrir qilish va olingan natijani tahlil etishni o’rgatish. 

O’quvchilarning   bilim   va  ko’nikmalariga  talablar: Kompyuterda ma-

sala yechish bosqichlari va model haqida ma’lumotga ega bo’lish. Algoritm haqida 

ma’lumotga  ega  bo’lish  va  masalalarni  yechish  algoritmini  tuza  olish.  Dasturlash 

tillarining xillari va vazifalarini  bilish. Dasturlash asoslarining asosiy usul va prin-

siplari haqida tasavvurga ega bo’lish. Dasturlash tilida ifodalarni to’g’ri yoza olish. 

Dasturlash tilida standart funksiyalarni yoza olish. Dasturlash tilining asosiy opera-

tor va funksiyalarini qo’llay bilish. Chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi al-

goritmlarni dasturlash tilida yoza bilish. Dasturlarni tahrir qilish va olingan natijani 

tahlil etish ko’nikmalariga ega bo’lish. Dasturlarni xotirada saqlashni bilish.  

 

9-sinf  Informatika fani uchun tahminiy o’quv soatlari taqsimoti  

 

T/r 

BO’LIMLAR, MAVZULAR 

soat 

 

I bob.Taqdimot slaydlarini yaratish  

12 

1  Taqdimotlar yaratish haqida  

1 

2  Boshlovchilar uchun Power Point dasturi 

1 

3  Avtomazmun ustasi yordamida taqdimot yaratish 

1 

4  Amaliy ish 

1 

5  Ma’lumotlarni ekranda tasvirlash 

1 

6  Amaliy ish 

1 

7  Power Point dasturi yordamida yangi taqdimot yaratish 

1 

8  Amaliy ish 

1 

---

 

14 

9  Slaydlarga jadval va diagramma joylashtirish 

1 

10  Amaliy ish 

1 

11  Slayd yaratishda animatsiya effektlaridan foydalanish 

1 

12  Amaliy ish 

1 

 

II bob. Axborotlar ombori 

8 

1  Ob’ekt va uning tavsifi, tavsif qiymati 

1 

2  Ma’lumotlar ombori va jamg’armasi xaqida tushuncha 

1 

3  Ma’lumotlar omborida axborotlarni joylashtirish strukturasi 

1 

 

Amaliy ish 

1 

4  Ma’lumotlar omborini boshqarish sistemalari 

2 

5  Мa’lumotlar ustida bajariladigan amallar 

2 

 

III bob. Elektron jadvallar 

10 

1  Elektron jadvalning imkoniyatlari va vazifalari  

1 

2  Elektron jadvalning elementlari 

2 

3  Matematik formulalar bilan ishlash 

2 

4  Diagramma va grafiklarni hosil qilish 

2 

5  Ma’lumotlarni saralash. 

2 

 

IV bob. Dasturlash asoslari 

34 

1  Kompyuterda masala yechish bosqichlari 

1 

2  Model va uning ko’rinishlari 

1 

3  Algoritm va uning xossalari 

1 

4  Algoritmning tasvirlash usullari 

1 

5  Algoritm turlari 

2 

6  Dastur va dasturlash tillari xaqida ma’lumotlar 

1 

7  Paskal (Pascal) dasturlash tili. Paskal dasturi strukturasi 

1 

8  O’zgarmas va o’zgaruvchi miqdorlar va ularning tiplari 

2 

9 

Amaliy ish 

1 

10  Massivlar bilan ishlash 

1 

11  Fayl tipli o’zgaruvchilar 

1 

12  Yangi tiplarni hosil qilish 

1 

13  Amallar va ularning bajarilish tartibi 

1 

14  Miqdorlar tipini almashtiruvchi funksiyalar (chr, ord, round, trunc) 

1 

15  Arifmetik va trigonometrik funksiyalar 

1 

16  Satrlar bilan ishlash protsedura va funksiyalari 

1 

17  Tarmoqlanish operatori (If …Then … Else) 

2 

18  Takrorlash operatorlari (Repeat, While, For) 

3 

19  Konstantalar, nishon (metka) va o’tish operatori (GoTo) 

1 

20  Protsedura va funksiyalar 

2 

21  Modul tushunchasi 

2 

22  Paskalda grafika 

4 

23  Fayllar bilan ishlash 

2 

 

Nazorat ishi 

4