O`zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi

Axloqiy fyenomyenlarning qiyosiy tavsifnomasi 
 
Axloqiy dyeviatsiya tasniflarini taqqoslab, biz turli axloqiy
fyenomyenlarning farqli xususiyatlarini anchagina aniq ifodalashi mumkin.
Ijtimoiy axloqning asosiy variantlari:
Mye'yoriy («standart») axloq– ko`pchilik odamlar uchun xaraktyerli
bo`lgan ijtimoiy mye'yorlarga mos tushadi, atrofdagilarning ma'qullashini

uyqotadi va mye'yoriy moslashuvga olib kyeladi. Umuman olganda, u garchi

individuallikdan maqrum bo`lsa-da, vaziyatga tyeng, mahsuldor.
Marginal (chyeklangan) axloq – ijtimoiy mye'yorlarning eng oxirgi
chyegarasida turadi, mye'yor chyegaralarini yuvadi va kyengaytiradi, atrofdagi
odamlarda zo`riqish tuqdiradi.
Nostandart («nomye'yoriy») axloq – ushbu jamiyatda ushbu vaqtda qabul
qilingan kamchilik odamlarga xos mye'yorlar chyegarasidan chiqadi. Ikki asosiy
shaklda namoyon bo`ladi:

– kryeativ (ijodiy) axloq – yangi qoyalarni amalga oshiradi, o`ziga xos,

mahsuldor, taraqqiyparvar, mye'yorning o`zini o`zgartirishga olib kyelishi
mumkin, biroq qator qollarda atrofdagilarning qarshiligini uyqotadi;
– dyeviant (og`ishgan) axloq – mahsuldor emas, dyestruktiv yoki
autodyestruktiv, atrofdagilarning ma'qullamasligini uyqotadi.
4. Patologik axloq – tibbiy mye'yorlardan og’ishadi, aniq simptomlar
shaklida namoyon bo`ladi, mahsuldorlik va shaxsning ishga layoqati tushib
kyetadi, atrofdagilarning qayrixoqligi yoki qo`rquvini. Patologik axloq vaziyatga
tyeng emas, u shaxsning o`z harakatlarini anglash va ularni boshqarish
qobiliyatining pasayishi bilan birga boradi.
Nazorat vazifalari
Axloqiy og’ishlarning yagona tasnifini yaratishda qiyinchilik tuqdiruvchi
sabablarni ayting.
Ijtimoiy og’ishishlarning asosiy turini sanab byering.
Axloqiy buzilishlarning (kattalar va bola-o`smir yoshidagilar uchun)
Kasallarni o`ninchi qayta ko`rish Xalqaro tasnifiga muvofiq asosiy ko`rinishlarini
ayting.
Shaxsning og`ishgan xulqini psixologik tizimlashtirishdagi asosiy yutuqlar
va kamchiliklarni ifodalang.
Axloqiy og’ishlarning ishchi tasnifini yodga oling.
Og`ishgan axloq ko`rinishlarida o`z tasnifingizni taklif qiling.
Turli axloqiy fyenomyenlarni sanab byering va taqqoslang.