O‗zbekiston Respublikasida oliy ta‘limni tizimli isloh qilishning ustuvor

 
 

---

79 
XULOSA 
Nafas organlari kasalliklari aholi oʻrtasida uchraydigan xastaliklar sifatida 
yetakchi o'rinni egallaydi va koʻpgina hollarda nogironlik hamda oʻlimga sabab 
boʻladi. Bu guruh kasalliklar jahon boʻylab tobora koʻpayib bormoqda. Nafas 
organlari kasalliklari Oʻzbekistonda so'nggi 5 yil davomida 2,5 barobar ko'payib, 
kasalxonalarga yotqiziladigan pulmonologik bemorlar soni, yurak tomir va 
endokrin kasalliklar bilan og'rigan bemorlar birgalikda olingan sonidan ko'ra 
koʻproqdir. Nafas organlari kasalliklari tufayli mehnat qobiliyatini vaqtincha 
yoʻqotish hollari yil sayin 12 foizga, nogiron boʻlish esa 3 foizga ortib bormoqda.
Asosan pandemiya davrida sezirali darajada kuchaydi. COVID-19 kasalligi 
birinchi navbatda pastki nafas yo'llariga ta'sir qiladi va SARS-CoV-2 virusi bilan 
kasallangan odamlarning 20 foizida u o'pkaga chuqur kirib boradi. Shu bilan birga, 
bemorning ahvoli tezda og'irlashadi va eng og'ir bemorlarni zudlik bilan 
reanimatsiya bo'limiga yotqizish va o'pkaning sun'iy shamollatish (IVL) 
qurilmalariga ulash kerak.
Ventilyator nafas olish tizimining funktsiyalarini o'z 
zimmasiga oladi, o'z vaqtida ulash omon qolish imkoniyatini maksimal darajada 
oshiradi. Koronavirusning tez tarqalishi fonida butun dunyo boʻylab 
ventilyatorlarga talab keskin oshdi. Ko'pgina mamlakatlarda reanimatsiya 
bo'limlaridagi joylar soni bir vaqtning o'zida mexanik shamollatishga muhtoj 
bo'lgan bemorlarning tobora ortib borayotgan oqimi uchun mo'ljallanmagan.
Shu 
bilan birga, narxi ba'zan 50 ming yevroga yetadigan zamonaviy yuqori 
texnologiyali ventilyatorlarni eng qisqa vaqt ichida xarid qilib bo'lmaydi. Dunyoda
ventilyatorlar va ECMO qurilmalarining bir nechta ishlab chiqaruvchilari mavjud 
ekstrakorporeal membranani oksigenatsiyalash, qonni kislorod bilan boyitish 
qobiliyatiga ega, boshqacha aytganda, sun'iy o'pka kabi ishlaydi. Hozirgi vaqtda 
ushbu kompaniyalar ishlab chiqarish quvvatlarini maksimal darajada oshirdilar, 
ammo ular ta'minot, jumladan, nafas olish quvurlari va kanuller kabi sarf 
materiallari bilan bog'liq kamchilik va muammolar bor.