O’zbekiston Respublikasining konstitusiyaviy qonuni «Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy prinsiplari to‘g‘risida»

O’zbekiston Respublikasining 

KONSTITUSIYAVIY QONUNI 

«Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy prinsiplari 

to‘g‘risida» 

 

(O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2002 y.,4-5-son, 60-modda;O’zbekiston 

Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2008 y., 52-son, 510-modda; Oliy Majlis palatalarining 

Axborotnomasi, 2011 y., 12/1-son, 344-modda) 

 

1-modda. Qonunning asosiy vazifalari 

Ushbu Qonun «O’zbekiston Respublikasining referendumi to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq 

holda 2002 yil 27 yanvar kuni o‘tkazilgan hamda ikki palatali parlament tuzish va O’zbekiston 

Respublikasi Prezidentining konstitutsiyaviy vakolat muddatini o‘zgartirish to‘g‘risidagi ikki muhim 

masala bo‘yicha qaror qabul qilgan, shuningdek, demokratik va bozor islohotlarini yanada 

chuqurlashtirish yo‘lini tasdiqlagan umumxalq ovoz berishi natijalaridan kelib chiqadigan asosiy 

yangi qoidalarni va amaldagi qonun hujjatlariga kiritiladigan o‘zgartishlarni belgilaydi. 

Ushbu Qonun O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining moddalariga, shuningdek, 

amaldagi qonun hujjatlariga tegishli o‘zgartishlar va qo‘shimchalar kiritish uchun asos hisoblanadi. 

2-modda. Demokratik islohotlarni chuqurlashtirish hamda fuqarolik jamiyatini 

shakllantirishga doir qonun hujjatlarini takomillashtirishning asosiy prinsiplari 

Bozor iqtisodiyotiga asoslangan huquqiy, ochiq demokratik davlat barpo etishni hamda 

fuqarolik jamiyatini shakllantirishni bosh maqsad qilib belgilagan O’zbekiston Respublikasining 

Konstitutsiyasiga muvofiq, shuningdek referendumda bildirilgan xalq irodasiga asoslangan holda 

qonun hujjatlarini takomillashtirishga doir ishlarning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat: 

qonun ustuvorligini, hokimiyat qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud tarmoqlari o‘rtasida 

muvozanatni, ulardan har birining haqiqiy mustaqilligini ta’minlash; 

xalqaro huquqning umum e’tirof etilgan prinsiplari va normalari asosida inson huquqlari va 

erkinliklari kafolatlarini ta’minlash; 

siyosiy hayotning, davlat va jamiyat qurilishining barcha jabhalarini izchil erkinlashtirish; 

nodavlat notijorat, jamoat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa demokratik 

institutlari yanada mustahkamlanishi hamda rivojlantirilishi uchun kafolat va sharoitlarni ta’minlash; 

fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarini har tomonlama mustahkamlash va davlat 

hokimiyati markaziy organlarining vakolatlarini joylardagi boshqaruv organlariga bosqichma-

bosqich o‘tkazish, ijro etuvchi hokimiyat organlari, shu jumladan, mudofaa va xavfsizlikni 

ta’minlovchi tuzilmalar faoliyati ustidan jamoat nazorati mexanizmini shakllantirish va kuchaytirish. 

3-modda. O’zbekiston Respublikasida saylovlarni o‘tkazish muddatlari 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi, Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga hamda 

Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesiga, viloyatlar, tumanlar, shaharlar davlat 

hokimiyati vakillik organlariga saylov tegishincha ularning konstitutsiyaviy vakolat muddati 

tugaydigan yilda — dekabr oyi uchinchi o‘n kunligining birinchi yakshanbasida o‘tkaziladi. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi hamda davlat hokimiyati vakillik organlariga 

saylov muddatlari bir paytga to‘g‘ri kelib qolgan taqdirda davlat hokimiyati vakillik organlarining 

vakolat muddati bir yilga uzaytiriladi. 

4-modda. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi — qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga 

oshiruvchi O’zbekiston Respublikasining oliy davlat vakillik organi bo‘lib, ikki palatadan — 

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi (quyi palata)dan hamda 

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati (yuqori palata)dan iborat bo‘ladi (bundan buyon 

matnda tegishli ravishda Qonunchilik palatasi va Senat deb yuritiladi). 

5-modda. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi 

Qonunchilik palatasi bir yuz ellik deputatdan iborat. 

Qonunchilik palatasining bir yuz o‘ttiz besh deputati hududiy bir mandatli saylov okruglari 

bo‘yicha ko‘ppartiyaviylik asosida umumiy, teng va to‘g‘ridan-to‘g‘ri saylov huquqi asosida 

yashirin ovoz berish yo‘li bilan saylanadi. 

Qonunchilik palatasining o‘n besh deputati O’zbekiston ekologik harakatidan saylanadi; 

Saylov kuni yigirma besh yoshga to‘lgan hamda kamida besh yil O’zbekiston Respublikasi 

hududida muqim yashagan O’zbekiston Respublikasi fuqarosi Qonunchilik palatasining deputati 

bo‘lishi mumkin. 

Qonunchilik palatasining vakolat muddati — besh yil. 

6-modda. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati 

Senat hududiy vakillik palatasi bo‘lib, Senat a’zolaridan (senatorlardan) tarkib topadi. 

Senat a’zolari Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridan teng 

miqdorda — olti kishidan saylanadilar. Senatga saylov Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i 

Kengesi, viloyatlar, tumanlar va shaharlar davlat hokimiyati vakillik organlari deputatlarining 

tegishli qo‘shma majlislarida mazkur deputatlar saylanganidan so‘ng bir oy ichida ular orasidan 

yashirin ovoz berish yo‘li bilan o‘tkaziladi. 

Senatning o‘n olti nafar a’zosi fan, san’at, adabiyot, ishlab chiqarish sohasida hamda davlat 

va jamiyat faoliyatining boshqa tarmoqlarida katta amaliy tajribaga ega bo‘lgan va alohida xizmat 

ko‘rsatgan eng obro‘li fuqarolar orasidan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 

tayinlanadi. 

Saylov kuni yigirma besh yoshga to‘lgan hamda kamida besh yil O’zbekiston Respublikasi 

hududida muqim yashagan O’zbekiston Respublikasi fuqarosi Senat a’zosi bo‘lishi mumkin. 

Senatning vakolat muddati — besh yil. 

7-modda. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining ishini tashkil etish 

Qonunchilik palatasining ishi palata barcha deputatlarining professional, doimiy faoliyat 

ko‘rsatishiga asoslanadi. Qonunchilik palatasining deputatlari o‘z vakolatlari davrida ilmiy, 

pedagogik va ijodiy faoliyatdan tashqari boshqa turdagi haq to‘lanadigan faoliyat bilan 

shug‘ullanishlari mumkin emas. 

Senat ishi vaqti-vaqti bilan chaqiriladigan Senatning yalpi majlislari hamda qo‘mitalari 

(komissiyalari) majlislaridagi senatorlarning faoliyatiga asoslanadi. 

Ayni bir shaxs bir paytning o‘zida Qonunchilik palatasining deputati va Senat a’zosi 

bo‘lishi mumkin emas. 

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining vakolatlari hamda faoliyat ko‘rsatish 

tartibi, shuningdek Qonunchilik palatasi deputatlarining va Senat a’zolarining maqomi qonunlar 

bilan belgilanadi. 

8-modda. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining vakolat muddati 

Umumiy, teng va to‘g‘ridan-to‘g‘ri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berish yo‘li bilan 

saylanadigan O’zbekiston Respublikasi Prezidentining konstitutsiyaviy vakolat muddati besh yil. 

9-modda. Qonunni qabul qilish 

Qonun Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, Senat tomonidan ma’qullangach, 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan imzolanib, qonunda belgilangan tartibda rasmiy 

nashrlarda e’lon qilingan taqdirda yuridik kuchga ega bo‘ladi. 

Qonun loyihasi Qonunchilik palatasiga kiritiladi. Qonunchilik palatasi qonun loyihasini, 

qoida tariqasida, bir necha o‘qishda ko‘rib chiqadi. 

Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilingan qonun Senatga yuboriladi. Senat qonunni 

ko‘rib chiqadi hamda uni ma’qullash yoki rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. 

Senat tomonidan rad etilgan qonun Qonunchilik palatasiga qaytariladi. Agar Qonunchilik 

palatasi deputatlar umumiy sonining uchdan ikki qismidan iborat ko‘pchilik ovozi bilan qonunni 

yana ma’qullasa, qonun O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan qabul qilingan 

hisoblanadi. 

Qonunchilik palatasi va Senat yuzaga kelgan kelishmovchiliklarni bartaraf etish uchun 

kelishuv komissiyasini tuzishlari mumkin. Komissiyada kelishuvga erishilsa, qonun Qonunchilik 

palatasi tomonidan qayta ko‘rib chiqilishi kerak. Bu holda qonun odatdagi tartibda qabul qilinadi va 

ma’qullash uchun Senatga yuboriladi. 

Qonunlar belgilangan tartibda O’zbekiston Respublikasining referendumini o‘tkazish yo‘li 

bilan qabul qilinishi mumkin. 

Qonunlarni ishlab chiqish, kiritish va muhokama qilish tartiboti O’zbekiston 

Respublikasining qonunlari hamda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining 

reglamentlari bilan tartibga solinadi. 

10-modda. Qonunni imzolash 

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan qabul qilingan qonun o‘n kun ichida 

O’zbekiston Respublikasi Prezidentiga imzolash uchun yuboriladi. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti o‘ttiz kun ichida qonunni imzolaydi. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qaytadan muhokama qilish va ovoz berishni o‘tkazish 

uchun qonunni o‘z e’tirozlari bilan O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga qaytarishga haqli. Agar 

qonun avvalgi qabul qilingan tahririda Qonunchilik palatasi deputatlari va Senat a’zolari umumiy 

sonining kamida uchdan ikki qismidan iborat ko‘pchilik ovozi bilan ma’qullansa, qonun 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan o‘n to‘rt kun ichida imzolanishi kerak. 

Imzolangan qonun qonunda belgilangan tartibda chop etilishi (e’lon qilinishi) kerak. 

 

O’zbekiston Respublikasining 

Prezidenti                                                                                                                   I.KARIMOV 

 

Toshkent sh., 

2002 y. 4 aprel, 

350-II-son