O’zbekistonda moliya bozorini shakllanishi va rivojlanishi
Download 41.34 Kb.
|
O’zbekistonda moliya bozorini shakllanishi va rivojlanishi-fayllar.org
1. Tarkibi bo 'yicha:
• QMAB - qisqa muddatli (I yilgacha) monetizatsiyalashgan moliyaviy aktivlar (qimmatli qog'ozlardan tashqari) bozori; • UMAB - o'rta (1-5 yilgacha) va uzoq (5 yildan ortiq, odatda, 30 yilgacha) muddatli monetizatsiyalashgan moliyaviy aktivlar bozori; • QMQB - QMABga mos qisqa muddatli qimmatli qog'ozlaming biJjadan tashqari bozori; • UMQB - UMABga mos o'rta va uzoq muddatli qimmatli qog'ozlaming biIjadan tashqari bozori; • BB - qimrnatli qog'ozlaming biJja bozori. Ta'kidlash joizki, rnoliya bozorining QMAB va UMAB qismlarida moliya institutlariga oid pul, valuta, kredit vositalari va sug'urta instrurnentlar rnuomalada bo'ladi. 2. Segment/ari bo 'yicha: • pul-kredit (bank va boshqa kredit, lizing tashkilotiari kapitallari) bozori; • qimmatli qog'ozlar (fond, kapitallar) bozori; • valuta va unga tenglashtirilgan avuarlar (qimrnatbaho metallar, kamyob elementlar, san'at asarlari va h.k.) bozori; • sug'urta va pensiya fondlari bozori, lotereya o'yinlari instrumentlari. 3. Muddatliligi bo 'yicha: • qisqa muddatli operatsiyalar bozori (1 yilgacha); • o'rta muddatli operatsiyalar (I yildan 5 yilgacha); • uzoq rnuddatli operatsiyalar (5 yildan ortiq, odatda to 30 yilgacha). 4. Moliyaviy instrument/aming emitentlari bo'yicha: • davlatning (Markaziy bank, Moliya vazirligi, g'azna kabilar) moliyaviy instrurnentlari bozori; 21 • mahaUiy hokimiyat organlarining (munitsipalitet, meriya, hokimiyat) moliyaviy instrumentlari; • • korporativ moliyaviy instrumentlar (kompaniyalar, firmalamiki) ; • moliya institutlarining (banklar, sug'urta va kredit tashkilotlari, investitsiya institutlari, fondlar) moliyaviy instrumentlari; • lotereya o'yinlari instrumentlari (bular moliyaviy instrumentlar bo'lib, qimmatli qog'ozlar hisoblanmaydi). 5. Tartib/ashtirish (muvofiq/ashtirish va nazorat qilish) usuli bo'yicha: • tartiblashgan bozor; • • tartiblashmagan (yoki «ko'cha.)"bozor. Ta'kidlash joizki, ularning har birida ham barcha operatsiyalar qonuniy tarzda reglamentlashtirilgan va me'yorlashtirilgan bo'ladi. 6. Qatnashchilaming man/aat/arini ta'min/angan/igi xarakteri bo'yicha: • emitentlaming manfaatlariga yo'naltirilgan bozor; • investorlar manfaatlariga yo'naltirilgan bozor; • professional institutlar manfaatlariga yo'naltirilgan bozor. 7. Mo/iyaviy instrument/ami yetkazish xarakteri bo 'yicha: • spot (kassaviy) bozori, unda xaridor va sotuvchi o'rtasidagi o'zaro hisob-kitob 1-3 kun ichida to'g'ridan to'g'ri (ya'ni, «to'iov asosida yetkazish. tamoyiIi asosida) amalga oshiriladi; • muddatli bozor, unda hisob-kitob operatsiyasi shartnomada (odatda, derivativlarning parametrlari bo'yicha) belgilangan muddatda bajariladi. 8. Masshtabi bo 'yicha: • miIIiy bozor (mamlakat ichida faoliyat ko'rsativchi); • regional (hududiy, territorial) bozor (masalan, yevrobozor, YevrAzES bozori); • moliyaviy globallashgan jahon (xalqaro) bozori. 9. Tovar xususiyati bo 'yicha: • pul va pul asosli instrumentIar (valutalar, SDR, ssuda, kredit, bank kartochkalari, lotereyalar va h.k.) bozori; • sug'urta instrumentlari (poJislar) bozori; • bazaviy qimmatli qog'ozlar (aksiya va obligatsiyalar, sertifikatlar va h.k.), ya'ni ulush va qarz munosabatlariga asoslangan qog'ozlar bozori; • qimmatli qog'ozlaming hosilalari (derivativlar: opsion, fyuchers, svop, forvard, depozitar tilxatlar, depozitar aksiyalar) bozori. 22 10. Infratuzilma bo 'yicha: • funksional tuzilmasi, bozorni (segmentlari, turlarini) o'z funksiyalarini bajarishi; • institutsional (operatsion) tuzilmasi, bozor qatnashchilarining faoliyat turlarini amalga oshirishi. II. Moliya bozorining eng katta segment; bo'igan qimmatli qog 'ozlar bozoridir. Ta'kidlashjoizki, ushbu tasnifshartlidir, nihoyasiga yetmagan, chunki moliya bozorining uzluksiz rivojlanishi munosabati bilan bu tasnif to'idiriladi va takomillashtiriladi. http://fayllar.org Download 41.34 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling