O’zbekistondagi alohida muhofaza qilinadigan hududlar bilan tanishish. Landshaftlar bilan tanishish va ularni farqini belgilash ppt

O‘zbekistondagi alohida muhofaza qilinadigan hududlar bilan tanishish. Landshaftlar bilan tanishish va ularni farqini belgilash.

Reja:

• Landshaftlar va ularni muhofaza qilish;
• Alohida muhofaza qilinadigan hududlar bilan tanishish;

ALOHIDA MUHOFAZA ETILADIGAN TABIIY HUDUDLAR TO‘G‘RISIDA O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
1993-YIL 7-MAYDA QABUL QILINGAN.
Landshaft deb quruqlikning ma'lum bir hududida joylashgan barcha tabiat komponentlarining o'zaro ichki aloqalari va birligiga ko'ra boshqa joylardan farq qiluvchi, tabiiy chegaraga ega bo'lgan hududiy majmualarga aytiladi. Tabiat komponentlari - tog'jinslari. relyef, iqlim, suv, tuproq, o'simlik va hayvonot dunyosi o'ziga xos xususiyatlari bilan rivojlansa ham o'zaro uzviy bog'langan.
Qo’riqxonalar, milliy parklar, tabiiy istirohat bog’lari, buyurtmalar, yovvoyi tabiatning nodir uchastkalari, parvarishxonalar
O‘zbekistonda muhofaza qilinadigan hududlarning to‘rtta asosiy toifasi bor:
qo‘riqxonalar
milliy bog‘lar
buyurtmalar
tabiat yodgorliklari
Hozirgi vaqtda bu tizimga umumiy maydoni 2164 km² bo‘lgan 9 ta 2186,5 km ² bo‘lgan davlat qo’riqxonalari, 8 ta davlat buyurtmalari va 1 ta Kamiyob hayvonlarni ko‘paytirish Respublika markazi kiradi

O’zbekiston hududidagi qo’riqxonalar

№	Oo’riqxonalar nomi	Geografik o’rni	Tashkil etilgan vaqti	Maydoni, ga	Muhofaza qilinadigan ob’yekti
1.	Baday-To’qay	Quyi Amudaryoning o’ng sohilida Qoraqalpog‘iston respublikasida.	1971	6481	Amudaryo qirg’oqlaridagi to‘qay manzarasi va u yerdagi o‘simliklar va hayvonlar (xiva qirg‘ovuli, to‘ng‘iz, bo’rsiq, quyon, olachipor, qizilishton, buxoro bug‘usi) muhofaza qilinadi.
2.	Qizilqum	Amudaryo o‘rta oqimining o‘ng sohilida Buxoro viloyatida.	1971	3895	To‘qay va cho‘l manzarasi, undagi o‘simlik va hayvonlar, xususan buxoro bug‘usi, to‘ngiz, qirg‘ovul.
3.	Nurota	Nurota tizmasida joylashgan. Jizzax viloyatida .	1975	22 537	Tog‘ manzarasi va u yerdagi o‘simliklar (yongokzorlar, olma, tut) hamda hayvonlar (Sibir qo‘yi Mudolon, tung‘iz, tulki, jayra, kak-lik, burgut) muhofaza qilinadi.
4.	Zarafshon	Zarafshon daryosining o‘rta oqimi kayirida joylashgan. Samarqand viloyatida.	1975	2066	To‘qay manzarasi kompleks muhofaza qilinadi. Shuningdek, bu yerda yana to‘qay o’simligi: jiyda, turangi, maymunjon zarafshon tustovug‘i, tulki, quyon ham muhofaza qilinadi.
5.	Surxon	Surxandaryo vil.	1971	3094
6.	Zomin	Turkiston tog‘ tizmasining Guralash dovoni atrofida. Jizzax viloyati.	1926	15 600	Tog‘ manzarasi va u yerdagi archazorlar hamda tog‘ echkisi, tog‘ kuyi, oqtirnokli ayiq, Sibir taqasi kabi hayvonlar muhofaza qilinadi.
7.	Ugom-Chotqol tabiiy milliy bog’I	G‘arbiy Tyanshan-ning Chotqol tizmasida. Toshkent viloyatida.	1947	35 256	Tog‘ manzarasi va u yerdagi o‘simliklar (yong‘ok, archazor, xan-donpista, qayin) hamda hayvonlar (tog‘ takasi, ayiq, to‘ngiz, tulki, Menzbir sug‘uri, qor qoplon) muhofaza qilinadi.
8.	Hisor	Hisor tizmasining g‘arbida joylash-gan. Qashqadaryo viloyatida.	1975	76 889	Baland tog‘li manzara va u yerdagi o‘simliklar (archa, zirk, na’matak, itburin) hamda hayvonlar (ayik, kor koploni, silovsin, tog‘ takasi tungiz, jayron, kizil sug‘ur) muhofaza qilinadi.
9.	Kitob geologic qo’riq[onasi	Qashqadaryo viloyati Ktob tumanida		43 500

Ushbu qo'riqxona 1975 yil xuddi shu nomli zakaznik urniga tashkil bo’lgan. Qo'riqxona qo’shni Tojikiston chegarasi yaqinidan to Jomboy shaxhri yaqinigacha Zarafshon daryosini o’ng qirg’og’i bo’ylab 2363 ga hududni egallaydi. Qo'riqxona asosan qizil kitobga kiritilgan zarafshon tustovug’i (qirg’ovul) va oblepixa(chakanda) daraxtini qo’riqlash uchun tashkil etilgan. Bu yerda yana yong’oq, olma, do’lana, terak kabi daraxtlar va boshqa turli dorivor o’simliklar o’sadi.
Yana yovvoyi o’rdak, laylak, ko’kqar’ga kabi qushlar, tulki, chiyabo’ri, yovoyi cho’chqa va hatto boshqa qo'riqxonalarda juda kam uchraydigan suv qunduzi kabi sut emizuvchi hayvonlar uchraydi.
Hozirda bu yerda butun dunyo va respublikamiz qizil kitobida kiritilgan va bir vaqtlar bu yerda yashagan Buxoro bug’usini ko’paytirish ishlari juda yaxshi ketyapti.