O'zbekjston respublikasi oliy va 0 ’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi

/ , L
= 
A
p
)£ L
yoki dreyfga nisbatan diffuziyanl hisobga olmasak,
= 1J =
+
(i)
To'iiq tok. zichligi quyidagicha: 
j = / , + j r = ep„(n0 + An)E + epr(p0+ Ap)E. 
Bundan
e\.ip\bn0 + p 0 + (6 + l)Ap(0)] ^
(2) u (1) ga qo'yib, j ni topamiz
, = ■
Po+A p(0) 
_ . 
n„ Ap(0) 
57 
^ bn„+pa + {b + I)Ap(O) 
7 i n p 0
Ap{0) 
= y(bn„ + 
p „ )-p o 
(3) Bizning
va y = — —— + ——^ —,bu yerdan 
bn0 + p  0 
K + P o
holda 
Ap(0) = -0,11 10l! 
joi
' ’. 
Agar
r = r„
pt
S»»G +/i.
bo'lsa, u holda (3) dan kelib chiqadiki, Ap(0)-0, bunday
69
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kontakt 
omik 
kontakt 
deyiladi. 
Agar 
kuchsiz. 
legirlangan 
elektron
P
yarimo'tkazgichQa Y < ra =---- -— shart bajarilsa, u holda kontalct sohasida
asosiy zaryad tashuvchiiaming kamayishi kuzatiladi. Ushbu hodisa tok 
tashuvchilar «eksklyuziyasi» deb nom olgan.
4.54. Boshlanqich tenglama oldingi masaladagi kabi, biroq Ap(x) taqsimoti
(4.49- masaiaga qarang) boshqacha. 
ty> = Ap(0)e:
x=0 nuqtada
kT J
kovaklar toki quyidagicha 
j
(0) = yj = 
-e[p „ 
+ 
Ap^O)].^, 
| JT| 
-
eD
dx
, yoki (I) ni
hisobga olib . / p(0) = yj = 
- e p j t p\E\.
x=0 nuqtada elektron tok quyidagiga teng:
y,(°) = - « k + Ap(0)]p, 
|£| -
Ap{0)e) 
E\
= -e[n0 
+2A,o(0)]fepp|£|.
(2) va (3) ni qo'shamiz: 
„ _ J,(°) ____ p.
Bu yerdan Ap(0) = (' 
—— -
j
bn0
+ 
p0 
+ 
2hAp(0) 
'
' ' ' 
2by
Agar r « l  bo'lsa, uholda Api0)= p°
26y
Bizning hoida Ap(o)=2,9-10u.sfw~\(6) x=0 nuqtada kuchli manfiy elektr maydon 
(ya'ni maydon yo'nalishi shundayki, kovaklar x=0 nuqtadan elektrodga harakat 
qiladi) qo'yilgan. Kuchsiz legirlangan elektron yarimo'tkazgichda injeksiya 
koeffitsiyenti v ning kichik qiyrnatlarida elektrod yaqinida asosiy bo'lmagan 
zaryad tashuvchilar - kovaklar yig'ilib qoladi.
4.55. Uzluksizlik tenglamasi 
D 
- — = 0. (1) ning yechimi quvidagi
dx 
r„ 
'
ko'rinishga ega: Ap = Ap(o)e 
, (2) ko'rinishda bo'lgani uchun quyidagini
topamiz: Ap, = Ap(o)e /r
iL3.
-<•/
Apj = Ap(o)e ' ‘
undan 
= e
Ap2
r, =
ln(Ap, / Ap2
(3)
= 0 ,lim . (4)
4.56. VH kuchianish va Ey maydon j y=0 shartdan topiladi. (4.1) tenglamada H li
j , = e n 0f i „ E x,
hadlami hisobgaolmasak, 
_ 0 _
E, + M - E ,
h
\  (5)
Buyerdan Ey va VH topiladi:
j t
-E
va /? = /(, =-^=-— = 7,38. l o W / C , V
h
= 
= 3.7 i(r5F.
n0ec
(?)
(6)
70
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

hosil bo'iadi.
u H
4.57. (4.2) tenglamadan p = - ^ - -  kelib chiqadi. Unda H3 li hadlami hisobga
olmay quyidagini olamiz: 
Ey 
= 
JSE„ 
= pe/jpEr\ l - p % f -l)] (8)
Bu yerdan p = — ni nisbiy o'zgarishining kichikiigidan 

p x j a m n y  =8.10-* (9)
A >
(
)
va 3
d
=1,3. (4.3) formula bo'yicha ft0 = - c— . Shuning uchun Rlcrl 
/72
c
va (4.5) ta'rifga asosan 
= r>p - 1 = 0,3. (10)
Ushbu qiymat akustik tebranishlarda kovaklar socqilishi uchun xarakterlidir.
4.58. (4.1) va (4.2) tenglamalar yiqindisining u kompanentasini olamiz:
o 
= J'„ + j „ =efat*.+Pftp)E, +W„P„H -PM pP pH) ^ ~ ~
(11)
Buyerdan 
E = ——
112) 
p - nb 
c
(4.3) formula bo'yicha
cEy 
_ 
cEy 
_ 
cEy 
1 
_ 
p - n h 1 Mp, 1
craErH
H{nep„ + pepp)Er 
HEr epp(p + nb) ( p - n b f Pp e 
p va n ni neytrallik shartidan aniqlaymiz:
p = n + N a = — + Np. (14)
P 
_______
Bu yerdan 
p
= -^- 
+ 
J -^ - 
+ n* =5,47-iOi6sm "3. 
(15)
(13)
Echimning ishorasi p>0 shartga javob beradi hamda 
« = 0,47-10'W (16) 
va nihoyat quyidagini topamiz:
R = -U90sm s/C  
(17)
4.59. R=0 da Ey nolga aylanadi. Shuning uchun (4.6) va (4.7) formulalardan
. 
. 
nebp 
pep, 
nbl 
p
quyidagmi 
topanuz: 
0 = y, 
+ j„
- r ^ - p b p E r —
-fiE„
p
 
{ li)
n 
1 
+ blp l
Kichik p lardajy=0 shartdan kelib chiqadiki
Ey _ p - n b 1 
c 
Er 
p + nb
P (19)
(4.6) va (4.7) ifodalar yig'indisining x komponentasini qarab chiqib quyidagini 
olamiz:
71
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2
>
j, = n e f i . E ,( l - b lfi2 
\ + penpE,\ 1 - fi1 + 0 2^ - ^ - \
( 
p + nb 
) 
^ 
p + nb )
(20)
Bundan
(21)
Arr = pnfil (\ + b f b 
A 
erf 
c 
Y _
npbjl + b)1 _ „ 
^ _ Q,
c„ 
0+ni>)J ’ 
{ i^ V o fi)
( j,- » b 2f  
^ £ _ 6 j J
'
4.60. (4,12) tengiamani x bo'yieha jr=0 dan 
x= d 
jmcha integrailab (5-rasmga
qarang), quyidagini olamiz: 0 
= 
+ —■
T 
'°f,J
-
Dp
An(o). (22)
'
c
Namuna kub bo'lgani uchun dEy=VpEM va
V
feu
= 
- / v M 1 + 
b)Dptsrdp) = 2,5 • 
10 
"* 
F. (23)
4.61. Ushbu holda FEM-kuchlanish fotoo'tkazuvchan!ik hisobiga kuchlanish 
tushishi o'zgarishi bilan konpensasiyalanadi. (4.12) tenglamani integraliab va 
quyidagi tartibdagi hadiami olib qolib
An 
= 
&p = An(o)exp(~ x / 1„ 
) (24) 
quyidagini olamiz:
0 = e £ ]v(u„ 
+ p p )An(0)Lrl + ~ { p „ „  + P pH )o„A «(0> (25)
Bundan
J _ j D = 5 .10-7S
i
(26)
c 
m
. +
u
,
4.62. 
(4.8)-(4.12) Tenglamalardan kelib chiqadiki, n-turdagi yetarlicha qalin
namuna uchun
A n (x ) 
= 
A > i ( o ) e ^
, 
Ap(x) = -A An(x{ 
Lp = -)DpTp.
Bu yerda, muvozanatdan chetlashish kichik bo' Igani uchun
i 
n, 
d
1
+ -
* r .
(4.12) tenglamani bizning hoi uchun quyidagicha yozsa bo'ladi:
t , dAn
= -SALCTa.yeft(U b)Dn'±- 
a 
r„ ax
y  
yo'nalish bo'yicha to'iiq tok nolga teng- shuning uchun inlegrailab 
y  
_ 
C 
(1+*)P, 
A « ( o K ; 
5i = l a
H!U 
d 
p„ 
na r. ’ 
r. 
ni topamiz . Bu natijani (1) ga qo'vib, quyidagini tcpamiz:
72
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

8 d
rk
I + -
A«(o)
oc.
= 10_,I. 
T„
= I0 'Gs.
4.63.Faqat x ga bog'liqbol uchun Puasson tengiarriasi
£ ?
=
- ^ .
P
= e\p{x)-n(X)J 
(1)
dx 
s
Bu yerda
p (x )= n te - ‘*(lVa , 
n = nte ^ ),kr. (2)
Bu yerda Hj-hajmiy zaryad sohadagi hajmda elektronlar (yoki kovaklar) 
konsentratsyasi. (2; ni Puasson tenglamasi (1) ga qo'yamiz:
-q>.
dx1 
s 
'
s i r
| a tr
bo'igani uchun, quyidaginihosil hilamiz: