O'zbekjston respublikasi oliy va 0 ’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi

4. Magnit maydonda zaryad tashnvchilarning diffnziyasi va dreyfi.
Elektr maydoni E va unga perpendikulyar kuchsiz magnit maydoni H da 
joylashgan bir jinsli izotrop yarimo'tkazgichda tok zichligi quyidagicha bo'ladi:
Jt =PeE,
^ _ ? J
(4.1)
^?-[
e x h
}\. (4.2)
J
Bu yerda 
jj
^  va p r - Xoll harakatchaniigi, s\n
va r]p - zaryad tashuvchilar erkin yugirishi 
yo'iining energiyaga bog'liqligidan aniqla- 
nuvciii doimiylar, magnit maydon shu ma'noda 
kuchsiz 
hisobianadi, 
agar 
pMH / c «  f,
29
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1 
bo'lsa. Bu holda keltirilgan formulalarda ikkinchidan yuqori 
tartibii hadlar tashlab yuboriiadi.
4 - rasmda keltiriigan tajriba sharoitlarida namunaning yon yoqlari orasida 
shunday potensiallar farqi VH hosil bo'ladiki, bunda y o'qi bo'yicha E„ - Xoll 
maydoni ta'siri kuzatiladi.
Quyidagi ifoda Xoil doimiysi nomini olgan ( j x -  tok zichligining ta'sir 
etuvchisi):
r
=
c
I
z
. 
(4.3)
J j t  
V 
1
Xuddi shu sharoitiarda Ex va y^orasidagi munosabat quyidagicha: 
j ,  =(cr„+A0-)£x, 
(4.4)
- H = Odagi 
o'tkazuvchanlik, 
kuchsiz 
magnit 
maydonda
o'tkazuvchanlikning nisbiy o'zgarishi odatda quyidagicha topiiadi:
(4.5)
tr„ 
c
Bu yerda 
- Xoll doimiysining qiymati (H -> 0 da), f - magnit qarshilik 
koeffitsiyenti.
Bir jinsli bo'lmagan aynimagan yarimo'tkazgich holida (n va p koordinataga 
bog'liq) (4.1) ifodaga quyidagicha o'zgartirish kiritish lozim:
» 
-
-
kT
E - v E x - E +— gi-adlnn, (4.1a)