O'zbekjston respublikasi oliy va 0 ’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi

F„ (u*J 
4 / 4
Ft \fT)
dan foydalaning.
3.10. Elektronlar konsentratsyasi 1012, 1017 va 1019 sm'3 bo'lgan n- turdagi 
germaniy uchun termo EYuK ining fonon tashkil etuvchisini hisobiang.
3.11. Tarkibida fosfor kirishmalarining konsentratsyalari 1018, 1019 va 1020 sm'3 
bo'lgan krcmniydagi kremniy ionlarida sochilish natijasida hosil bo'Iadigan 
termo EYuK ini hisoblang.
3.12. Termo EYuK ni o'lchash asosida elektr o'tkazuvchanlikning turini 
aniqlash imkoniyatlarini tahlil qiling.
3.13. Taqiqlangan bilvosita o'tishlar uchun a(fis>) ning ifodasini keltirib
chiqaring. 
Buning uchun 
/ =/„ + ^ ri(k)k— s<
,ei
m 
’ dE
XajjAT, ifodalardan foydalaning.
cr = va
3.14. 
x ~ n 
foydalanib
' i+V£
4aVe'
va 
x = Zo —
ifodalardan
T W /T
= Xo~—r 4 - n' o'rinli ekanligini isbot qiling. 
m c
m c
3.15. Xona temperaturasida germaniyda nurlanish zonalararo rekombinasiyada 
zaryad tashuvchilaming yashash vaqti 8 ■
I0"2s ga teng. Zaryad tashuvchilaming 
konsentratsyasi 
n = 21013jm"3. Nurlanishli rekombinasiya koeffitsiyentini 
aniqlang. O'lchashdagi injeksiyani kicbik deb hisoblang.
3.16. n - turdagi aralashmaii (kirishmali) yarimo'tkazgichdagi elektronlaming 
muvozanatdagi konsentratsyasi 
5-10'Sm "3 ga teng. Kichik injeksiyada 
nurlanishli rekombinasiya sharoitida elektronning yashash vaqti 
io
"2* ga teng. 
Elektronlaming konsentratsyasi 2-1017, 5-1017 va 7-lo'^sw"3 bo'lgan hollar 
uchun elektronning yashash vaqtini baholang.
10
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3.17. 
Xususly 
germaniyda nurlanishli yashash vaqtini temperaturaga 
bog'liqligini tahlil qiiing. 
Injeksiya juda kichik va koeffiisiyent 
temperaturaga bog'liq einas deb hisoblang.
3.18. Kovakiarning p- turdagi germaniyda nurlanishli yashash vaqtini 
temperaturaga bog'liqligini tahiil qiling. Gailiy kirishmalarining konsentratsyasi 
2
■
I016i»i"5
. Tahlilni 4K  temperatura intervali uchun qiling.
3.19. Kremniydagifosforkirishmaningkonsentratsyasi 410!s dan 81019sw'3ga 
ortganda, to'qnashish rekombinasiyasi bo'lganda, zaryad tashuvchilaming 
yashash vaqti necha marta va qanday o'zgaradi?
3.20. Kub panjarali kristaining birinchi Bruliyuen zonasida bir atomga 2 ta 
elektron to'g'ri kelishini ko'rsating.
3.21. Atomlari orasidagi masofalar a va 
e 
= 3a bo'igan ikki o'lchamli sodda 
to'g'ri burchakii panjara uchun birinchi 4 ta Brullyuen zo'nasini grafigini 
chizing.
3.22. Geksagonal zich joylashgan (GZJ) monoatomli panjara stmkturasi uchun 
Brullyuen zonasi olti burcliakli prizma ko'rinishda bo'ladi. Bu prizmaning 
o'lchamlarini aniqlang. Panjara dosmiysi a gateng.
3.23. Qirrasi 2 10"8 rm 
bo'lgan oddiy kub panjara uchun 
deyarli erkin 
elektronlar yaqinlashishda £(
k
100) ni hisoblang. Bu yerda Km - Brullyuen 
zonasi markazi bilan ( 100) qirrali zonani tutashtiruvchi vektor.
3.24.
IriSs
da taqiqlangan zona kengligi 
&£ = 
0,18eV, s =
17 va m'
= 0,014m . 
a) 
Donorlar ionizasiya energiyasini; b) asosiy holatdagi orbita radiusini; s) qanday 
minimal donorlar konsentratsyasidan boshlab, orbitalaming qo'shni aralashma 
orbitaiari biian qisman kesishi bilan bog'liq effektiar namoyon bo'ladi?
3.25. Qanday temperatura intervalida n-Ge
ning eiektronlar konsentratsyasini 
n
= 10IS sm~' 
qiymatda stabillash mumkin? /
i
=
io
16
ot
' 3 dachi? Bu temperatura 
intervali kremniy uchun qanday bo'iadi? Aralashmalaming energiya aktivasiyasi 
b irx ilv a 0,01 eV ga teng deb hisoblang.
3.26. Eynshteyn nisbatini aynigan va aynimagan yarimo'tkazgichlar uchun 
keltirib chiqaring.
3.27. Germaniy va kremniy xususiy yarimo'tkazgichlarda elektron va 
kovakiarning diffuziya koeffitsiyentlarini jadval ini tuzing.
3.28. Elektron va kovaklar uchun bipolyar (biqutb) diffuziya koeffitsiyenti 
formulasini keltirib chiqaring.
3.29. n - turdagi kremniy va germaniy yuzalarida kovaklami qandaydir ortiqcha 
konsi.ntratsyasi doimiy saqlanadi. Namuna qalinligi bo'yicha ortiqcha yengil va 
oqir kovaklar taqsimoti qanday? (masalani bir o'lchamli deb hisoblang).
3.30. Erkin yugurish yo'lini vaqtga bog'iiqligi yaqinlashuvida erkin zaryad
tashuvchilaming o'rtacha erkin yugurish yo'li vaqtini aniqlang. Zaiyad 
tashuvehilaming harakatchanligi 0,4 SI birligiga, massasi esa erkin elektronning 
massasiga teng deb hisobiang.3.31. Yarimo'tkazgichlarning xususiy elektr 
o'tkazuvchanligi at 
+ uf ) 
ko'rinishida yoziiadi. Minimal elektr
II
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o'tkaauvchanlik