O’zbekstan Respubikası nızamshılıg’ında siyasiy partiyalardın’ ornı

Xaliqaraliq tasiw tarawindag’i kollizion normalar;

• Jo’netiw ma’mleket nizami;
• O’tip baratirg’an ma’mleket nizami;
• Ju’k toqtatilip turilg’an ma’mleket nizami;
• Tasiw shartnamasin o’zgertiletug’in ma’mleket nizami;
• Hadiyse bolg’an orindag’I ma’mleket nizami;
• Ju’k tayinlang’an ma’mleket nizami;
• Dawa bildirilgen ma’mleket nizami;
• Sudinda dawa ko’rip shig’ilip atqan ma’mleket nizami.

Temirjol tasiwlari haqqindag’i ko’p tarepleme xaliqaraliq kelisimler regional darejede qabil qiling’an. Evropada 1890-jil temirjollarda ju’k tasiwlar haqqindag’i [SIM] ha’m 1923-jildag’i temirjollarda jolawshi ha’m bagaj tasiw haqqinda [SIV] Bern konvensiyalari a’melde qollanilip kelmekde. Konvensiyalarg’a 1966-jil SIVg’a ha’m 1970-jil SIMg’a qosimsha kelisiwler qabil etigen.
1980-jil Bern konvensiyalarin qayta ko’rip shig’iw boyinsha arnawli Konferensiya shaqirilip, 1980-jil 9-mayda o’zinde SIV ha’m SIM tekstlerin sa’wlenlentirilgen temirjollar boyinsha xaliqaraliq tasiwlar haqqinda [KOTIF] konvensiya qabil etildi.KOTIFge qosimsha sipatinda Xaliqaraliq jolawshi konvensiyasi A qosimshasi ha’m Xaliqaraliq ju’k konvensiyasi B qosimshasi qabil etildi.
Xaliqaraaliq avtomobil transportinda tasiw mu’na’sebetlerin ta’rtipke saliwshi xaliqaraliq hu’jjetler ko’plew reginal da[‘rejede qabil etiledi, Evropada 1949-jil 19-sentyabrde qabil etilgen “ jol ha’reketi haqqindagi” konvensiya ha’m ogan qosimsha sipatinda jol belgileri ham signallari haqqindagi Protokol, 1968-jil 8-noyabrde eki normani birlestirgen konvensiya qabil etildi.
1954-jil 19-matda qabil etilgen “ Juklerdi xaliqaraliq jollarda tasiw shartnamalari haqqindag’i” konvensiya ha’m 1975-jilda “MDP konvensiyasi” u’lken ro’l oynaydi
Avtomobil transporti maseleri m/n shugillaniwshi 40dan ziyat xaliqaraliq sho’lkemlker bar. BMShnin Evropa ekonomikaliq komissiyasinin’ Ishki transport boyinsha komiteti [KVT] ha’m Xaliqaraliq avtomabil transport Awqami [MSAT] olardin ishinde abiroyli sho’lkemler esaplanadi. KVT 1948-jilda sho\lkemlestirilgen 40dan aslam konvensiya ham 50den artiq transport qagoydalari islep shigilgan ha’mde qamsizlandiriw boyinsha “Jasil karta ” sistemasi islep shigilgan.
1929-jil 12-oktyabrde qabil etilgen Varshava konvensiyasi –xaliqaraliq hawa tasiwlardin’ huqiqiy tartipge saliwdin tiykari esaplanadi. 1955-jil 28-sentyabrde Gaaga protokoli, 1971-jil 8-martdago Gvatemala protokoli. 1961-jil 18-sntyabrdegi Gvadaxalara konvensiyasi, 1975-jil Monreal protokoli, 1966-jil Monreal pitimi, 1999-jil 28-maydagi xaliqaraliq hawa tasiw boyinsha Monreal konvensiyasi- joqardag’I korsetilgen kelisimler pitimler 1929-jilda qabil etilgenhawa jollarinda tasiwdi tartipke saliwshi Varshava sistemasin du’zedi.
Tasiw shartnamasi jol bileti, bagaj bileti yaki aviaju’k xatinin’ tasiw hu’jjetin du’ziw joli menen rasmiylestiriledi, Konvensiyada tasiw hu’jjetlerinin’ rekvizitleri belgilengen bolip, olardin’ shenberi Gaaga bayannamasi menen qatan’ rawishde sheklep qoyilg’an. Jahan aviakompaniyalarinin’ ayrimlari ta’repinen xaliqaraliq hawa transporti qatnawinda qollanilatugin tasiw hu’jjetlerinin’ formalari IATA islep shiqqan tiyisli bir formadag’I eskizge mas halda du’ilgen.