O’zbetinshe jumis

Joqari ha’m orta arnawli bilimlendiriw ministerligi. Den-sawliqti saqlaw ministerligi. TashPMI No’kis filiyali

Kafedra:_______________________________________________________

Fakultet:_______________________________________________________

O’zbetinshe jumis

Tema:_________________________________________________________

Tapsirg’an: ___________________

Qabullag’an: ___________________

No’kis 2018

Reja:

• Ichak gelmintozlarida qo'llanadigan moddalar.
• Ichakdan tashqaridagi gelmintozlarda qo'llanadigan moddalar.
• Sestodozlarni davolash uchun qo'llanadigan moddalar.

GIJJALARGA QARSHI KURASHUVCHI MODDALAR

Gelmintozlar odam organizmida yashaydigan qurtlar – gijjalar keltirib chiqaradigan kasalliklardir. Gelmintlar ayniqsa bolalar organizmini ko'proq jarohatlaydi, ular zaharli moddalar ajratadi. Gijja kasalliklari uzoq vaqt davom etganda (ko'proq bolalarda) anemiya, markaziy nerv sistemasi, me’da-ichak, jigar, qon tomirlarda o'zgarishlami yuzaga keltirishi mumkin.

Gijjalaming joyiga qarab gelmintozlarga qarshi qo'llanadigan

moddalar ikki guruhga bo'linadi:

1. Ichak gelmintozlarida qo'llanadigan moddalar.

2. Ichakdan tashqaridagi gelmintozlarda qo'llanadigan moddalar.

Ichak gelmintozlarida qo'llanadigan moddalar.

Me’da-ichakda dumaloq gelmintlar - nematodalar hamda yassi tekis gijjalar (sestodalar) bo'lishi mumkin, shuning uchun moddalar ham nematodozlarda ham sistodozlarda qo'llanadiganlarga bo'linadi. Samarali davolash uchun davolanayotgan vaqtda oson hazm bo'ladigan ovqatlar iste’mol qilinadi.

Ichak nematodalarga; askarida, ostritsa, qilbosh gijja, ankilostomalar kiradi.

Piperazin - askaridalar, ostritsalami haydash uchun

qo'llanadi, modda gijjalaming nerv-mushak sistemasini falajlaydi,

ichakda ulaming harakati to'xtab, safro yoilariga o'tolmay qoladi.

Gijjalarga qarshi ta’sir ko'rsatishi bilan birga bu modda ichni suradi.

Piperazin qonga so'rilsa ham kam zaharli, shuning uchun bu modda

ommaviy degelmintizatsiya qilish uchun qo'llanadi. Ba’zi hollarda

piperazin ko'ngilni aynatishi, boshni og'ritishi, boshni aylantirishi,

qorinda og'riqlar paydo qilishi mumkin, miqdori oshirib yuborilsa,

mushaklarni bo'shashtirishi va odamni qaltiratishi mumkin.

Levamizol-dekaris asosan askaridalarga qarshi qo'llanadi, gijja mushaklarini falajlaydi hamda unda moddalar almashinuvini izdan chiqaradi. Bir marta yuborilganda ham 90-100% naf qiladi, kam zaharli modda, salbiy ta’sirlari yo'q. Dekaris ankilostoma hamda ichakdan tashqari joylashgan gijjalarga ham qarshi ta’sir ko'rsatadi.

Levamizol-dekaris asosan askaridalarga qarshi qo'llanadi, gijja mushaklarini falajlaydi hamda unda moddalar almashinuvini izdan chiqaradi. Bir marta yuborilganda ham 90-100% naf qiladi, kam zaharli modda, salbiy ta’sirlari yo'q. Dekaris ankilostoma hamda ichakdan tashqari joylashgan gijjalarga ham qarshi ta’sir ko'rsatadi.

Sestodozlarni davolash uchun qo'llanadigan moddalar.

Sestodozlarga - tasmasimon gijjalarga serbar enli tasma-simon, qurollangan va qurollanmagan gijjalar kiradi.

Fenasal - tasmasimon gijjalaming proteolitik fermentlarga chidamliligini kamaytiradi, ularning mushaklarini falajlaydi. Fenasal me’da-ichakdan deyarli so'rilmaydi, shilliq pardalami ta’sirlamaydi. Fenasalni qo'llash uchun bemomi alohida tayyorlash kerak (huqna qilish, surgi dori berish, parhez tutish).

Ichakdan tashqaridagi gelmintozlarda qo'llanadigan oddalar.

Ichakdan tashqaridagi gelmintozlarda qo'llanadigan oddalar.

Ichakdan tashqari gelmintozlarga shistozomatoz (qon tomirlarda), filyariatoz (limfa bezlari, ko‘z to'qimalarida), fastsiolyoz (jigar, o‘t pufagida), opistorxoz (jigar, oshqozon osti bezida) va boshqalar kiradi.

Bu kasalliklami davolash uchun ditrazin, antimonil tartrat, natriy xloksil qo'llanadi.

Ditrazin - filyariatozda, antimonil shistozomatozda, xloksil esa opistorxoz, klonarxoz, fastsiolyozni davolashda qo'llanadi. Moddalar zaharli, ko'pgina salbiy ta’sirlar keltirib chiqaradi. Gelmintozlar bilan bog'liq bo'lmagan yurak, buyrak kasalliklarida qo'llash man etiladi.

Ditrazin - filyariatozda, antimonil shistozomatozda, xloksil esa opistorxoz, klonarxoz, fastsiolyozni davolashda qo'llanadi. Moddalar zaharli, ko'pgina salbiy ta’sirlar keltirib chiqaradi. Gelmintozlar bilan bog'liq bo'lmagan yurak, buyrak kasalliklarida qo'llash man etiladi.

Foydalanigan adabiyotlar:

• Farmakologiya (Azizova S.S.) - T., 2006 y.
• Tayyor dori turlari texnologiyasi (Mahkamov S.M.)-2010 у.
• www.arxiv.uz
• www.ziyonet.uz
• www.google.com