13-lekciya. Fassellioz, quslar prostogonimozi

13-lekciya. Fassellioz, quslar prostogonimozi.
Reje:
1. Veterinariya gel`mintologiyası hám onıń quramlıq bólimleri.

1. 
   Trematodalardıń biologiyası hám rawajlanıwı.
   
2. 
   Fasciolez, dikrocelioz, paramfistomoz, opistorxoz, prostogonimoz, kesellikleriniń qozǵatıwshıları, rawajlanıwı, klinikalıq belgileri, emlew hám aldın alıw ilajları.
   

Ádebiyatlar:

Shopwlatov J. " Veterinariya asoslari" Toshkent, 1993 y.

Shopwlatov J, Burxonova X., Jiyanov Ya. Epizootologiya va mikrobiologiya asoslari. Toshkent «Mexnat» 1991 y

Shopwlatov J, Sh hám basqalar. «Veterinariya spravochnigi» Toshkent «Mexnat» 1989 y

Veterinariya qonunchiligi. "Yozuvchi" nashriyoti. Toshkent 1998 y

Tayanısh sózler: Kesellik táriypi, etiologiyası, ekonomikalıq zıyan, biologiyası, klinikalıq belgileri, diagnoz, emlew, aldın alıw h.t.b.
Parazitlik etip jasawshı gel`mintlar qozǵatatuǵın keselliklar hám olar menen qarsı gúres ilajların úyretetuǵın pán gel`mintologiya delinedi. Veterinariya gel`mintologiyası awıl xojalıq hámde júnli haywanlarda, quslarda parazitlik etetugın gel`mintler qozǵatatuǵın kesellikler hám olarǵa qarsı gúres ilajların úyrenedi. Haywanlardıń adamlar ushın da qáwipli bolǵan trixinellyoz, exialmurtokkoz, opistorxoz hám basqa gel`mintozları antropozoogel`mintozler dep ataladı.
Akademik K.İ.Skryabin gel`mintozlardıń epizootologiyası hámde qozǵatıwshılardıń biologiyalıq rawajlanıw qásiyetlerine tiykarlanıp hámme gel`mintozlardı geogel`mint penen biogel`mintler toparına boladı.
Geogel`mintozlerdińepizootik shınjırında úsh element: keselleniwsheń haywan, ólik tábiyat (topıraq, tezek, suw, áspab-úskeneler) hámde qozǵatıwshı (tuxım hám lichinkalar) qatnasadı.
Biogel`mintozlerdińqozǵatıwshıları aralıq (biologiyalıq) kletka qatnasında rawajlanıp, bunda definitiv (haqıyqıy), aralıq hám qosımsha (ekinshi aralıq) iyeleri qatnasadı. Gel`mintler jınısıy jol menen kóbeyip, er jetken halında jasaytuǵın organizm (m: adam, ógiz solityori ushın) definitiv yamasa haqıyqıy iyesi esaplanadı. Gel`mintler jınısıy usılda kóbeyetugın yamasa olardıń lichinkaları jasaytugın organizm aralıq iyesi delinedi. Ayırım túrdegi gel`mintozlardıń rawajlanıwı ushın eki aralıq iyesi qatnasıwı múmkin, biraq olardan ekinshisi – qosımsha iyesi delenidi. Máselen: Shımalay dikrocelliyler ushın qosımsha iyesi esaplanadı. Egerde gel`minlerdiń lichinkaları rawajlanbastan, tek ǵana invaziyalıq jaǵdaydaǵı tuxım hám lichinkalardı toplap, belgili múddet saqlap turatuǵın organizmge rezervuar iyesi delinedi. Máselen: jamǵır chuvalchangi shoshqa askaridası ushın rezervuar iyesi esaplanadı. Demek biogel`mintozlardıń epizootikalıq shınjırda úsh tiri organizm: keselleniwshen haywan, aralıq yamasa qosımsha iyesi hám qozǵatıwshı qatnasadı.