13-lekciya. Fassellioz, quslar prostogonimozi

Dikrocelioz - tiykarınan qaramal, qoy, eshkilerde kemirek túye, shoshqa, ot, eshek, iyt, qoyan, ayıwlarda ushıraytuǵın invaziyalıq kesellik bolıp Dikrocelium dep atalıwshı parazittiń jigerde, ot jollarıdna, ot xaltashasında parazitlik etip jasawdan payda boladı.
Etiologiyası. Bul lancetnik sıyaqlı trematodlar denesiniń ushı ensiz bolıp, uzınlıǵı 5-15 mm, eni 1,5-2,5 mm sorıǵıshları bir-birine jaqın jaylasqan. Tuxımı qarashıl kúl reńde boladı.
Rawajlanıwı. Dikroceliyalar biogel`mint, úsh iyesi qatnasında rawajlanadı (súwret). Defenitiv iyesi - sút emiziwshiler, aralıq iyesi – qurǵaqlıqta jasawshı mollyuskalar hám qosımsha iyesi shımalay esaplanadı. Jınısıy er jetken trematodlar jigerinińót jolları, ót xaltashasına tuxım qoyadı. Ot penen 12-barmaqlı ishekke ótip, haywan tezegine aralasıp sırtqa shıǵadı. Onı tuxım menen molyuska jutadı. Molyuska isheginde tuxımnan jetilgen miracidiy jigerge ótip, ana sporacistaǵa aylanadı. Keyin sporacistadan cerkariy payda boladı. Cerkariy jetilip molyuska ókpesine ótedi hám ol jerden dem jollarına keledi hám shillik túyinsheler payda etedi. Bul túyinsheler molyuskanıń dem jolları arqalı sırtqa shıǵıp ósimlik hám basqa nárselerge jabısıp qaladı. Shillik túyinshelerdi shımalay tasıp jeydi. Cerkariy shımalay denesinde 26-62 kúnnen keyin metacerkariyǵa aylanadı hám usı iyesiniń qarın boslıgında jaylasadı. Shımalaydı azıq, suw menen mallar jegende dikrocellioz penen kesellenedi. Mal ishindegi metacerkariy 12-barmaqlı ishekke ashılatuǵın jol arqalı jigerge kelip, keyin úlken ót jolına, keyinshelli kishkene ót jolına ótedi. Usı jerde áste-aqırın rawajlanıp, jáne úlken ót jollarına shıǵadı hám bul jerde jınısıy er jetip, tuxım qoya baslaydı.
Epizootologiyası. Mallarǵa tek jaylawda juǵadı. Tawlı rayonlarda báhárde hám jazdıń aqırı hámde kóz baslanıwı menen juǵadı.
Klinikalıq belgileri.Haywan jigerinde parazitlik etiwshi dikroceliy muǵdarı haywannıń jasına tuwrı proporcional boladı. Haywan qanshelli kóp jasasa, ol soǵan kóbirek reinvaziya boladı hám jigerde parazit kóbeyip baradı, kesellik te sonsha awır ótedi.
Patanatomiyalıq ózgerisler. Tek ǵana ót jollarında boladı. Cirroz bolǵanlıǵı kórinedi.
Diagnozı. Epizootologiyalıq, klinikalıq hám patanatomiyalıq, gel`mintologiyalıq tekseriwlerge tiykarlanıp qoyıladı.
Emlew. Geksaxlorparaksimol hám geksaxol preparatları qollanıladı.
Aldın alıw. Mallardı dikrocellez tarqalmaǵan jaylawlarda baǵıw.