O'zgarishlar davri

Rivojlanish strategiyasi

Bank tizimi haqida

So'nggi o'n yil O'zbekiston uchun o'ziga xos "o'zgarishlar davri" bo'ldi. Mamlakatimizda bozor aralash iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan keng qamrovli islohotlar amalga oshirilmoqda. Bunda kuchli va barqaror rivojlanayotgan bank tizimini yaratish muhim rol o'ynaydi. Mamlakatimiz bank sektori uchun mustaqillik davri monobank tizimidan bozor iqtisodiyoti talablariga javob beradigan yangi, zamonaviy bank tizimini yaratishga, universal bank tizimini shakllantirishga o'tish davri edi.

Mustaqillikning so'nggi yillarida O'zbekistonda to'liq ishlaydigan bank tizimini yaratish va rivojlantirish bo'yicha quyidagi qadamlar qo'yildi: - mamlakatning mustaqil Markaziy banki tashkil etildi, unga pul muomalasini tartibga solish, tijorat banklari tizimini shakllantirish, shuningdek to'lov tizimini yaratish vazifalari yuklatildi; - to'laqonli milliy valyuta - so'm muomalaga chiqarildi, bu mustaqil bank tizimini shakllantirishda muhim bosqich bo'ldi; - Qonunchilik bazasi sifat jihatidan takomillashtirildi, jumladan ikkita qonun: "O'zbekiston Respublikasining Markaziy banki to'g'risida" va "Banklar va bank faoliyati to'g'risida".

Ularni ishlab chiqishda rivojlangan moliyaviy tizimlarga ega davlatlar tajribasi inobatga olingan; - Bank tizimida buxgalteriya hisobining yangi tizimi ishlab chiqildi va joriy etildi, buxgalteriya hisobi xalqaro standartlarga o'tkazildi, bu esa zamonaviy bank texnologiyalaridan foydalanish va bank operatsiyalarini avtomatlashtirish imkonini berdi. Shunday qilib, 90-yillarning oxiriga kelib mamlakatda har tomonlama barqaror bank tizimi vujudga keldi, xalqaro standartlarga muvofiq zamonaviy bank nazorati samarali faoliyat ko'rsatdi va bank faoliyatini tartibga solish mexanizmi yaratildi. So'nggi yillarda bank tizimini liberallashtirish va isloh qilishga qaratilgan qator dasturiy hujjatlar qabul qilindi. Bundan tashqari, hujjatlar bank faoliyatini liberallashtirishga tizimli va bosqichma-bosqich yondoshishga asoslangan.

Bugungi kunda O'zbekistonga zamonaviy bank infratuzilmasiga ega samarali bank tizimini yaratish vazifasi qo'yilmoqda. Amalga oshirilayotgan bank tizimini isloh qilish dasturi banklarni xususiylashtirish jarayonini jadallashtirish, banklarning kapitaliga qo'shimcha tashqi va ichki investitsiyalarni jalb etish, ularning faoliyatini tijoratlashtirish, tadbirkorlik tuzilmalarining banklarni moliyalashtirish imkoniyatlarini kengaytirish va investorlarning banklarga bo'lgan ishonchini oshirish orqali uni erkinlashtirishning asosiy yo'nalishlarini belgilab beradi. Xususiy kapitalga ega yangi banklar tarmog'ini rivojlantirish O'zbekiston bank sektorini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlaridan biridir.

Hozirgi vaqtda xususiy banklar soni mamlakatdagi tijorat banklarining umumiy sonining yarmiga yaqinini tashkil etadi. Respublikada xususiy banklarning rivojlanishini rag'batlantirish raqobatning kuchayishiga, bank xizmatlari sifatining yaxshilanishiga, moliyaviy resurslarning samarali bozor taqsimlanishiga yordam berdi. Bu, o'z navbatida, mamlakatda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish va rag'batlantirish jarayonlariga ijobiy ta'sir ko'rsatishi kerak.

Bank faoliyatiga axborot texnologiyalarini joriy etish.

Bugungi kunda muvaffaqiyatli bank faoliyatining asosiy omillaridan biri bu axborot texnologiyalaridan foydalangan holda doimiy ravishda innovatsiyalarni joriy etishdir. Ilmiy-texnik taraqqiyot innovatsion jarayon kontseptsiyasi, raqobatning kuchayishi va eng yangi axborot texnologiyalaridan faol foydalanish tijorat banklarini o'z faoliyatini tashkil etish va rivojlantirishga munosabatlarni o'zgartirishga undaydi. Texnologik, moliyaviy va tashkiliy yangiliklarning joriy etilishi dinamik o'zgaruvchan voqelik sharoitida raqobatbardosh bo'lib qolishni ta'minlaydi, bank faoliyati yangi axborot texnologiyalarini joriy etish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratadi. Yangi hisoblash platformalariga o'tish uchun dasturiy ta'minot, kompyuter va telekommunikatsiya uskunalariga sarmoya kiritib, banklar xarajatlarni kamaytirishga va muntazam ishlarni tezlashtirishga va raqobatda etakchilik qilishga intilishadi.

Shubhasiz, bizning respublikamizda mijozlar bilan ishlashning yangi usullari sezilarli darajada rivojlanmoqda, ammo bu yo'nalishda faqat dastlabki qadamlar qo'yildi va bu sohada rivojlanish uchun juda katta joy mavjud. Faoliyatning o'zgaruvchan sharoitlariga muvofiq har qanday tijorat banki moliya bozorining to'laqonli ishtirokchisi sifatida ichki tashkiliy innovatsion jarayonlarning tashabbuskori bo'lib, o'zini o'zgartirishga majbur bo'ladi. Agar yaqin vaqtgacha har qanday iqtisodiy rivojlangan mamlakatda bank xizmatlari bozori ishtirokchilar iqtisodiy va qonuniy ravishda haddan tashqari raqobatdan himoya qilingan oligopoliya bo'lgan. Biroq, qisqa vaqt ichida yangi iqtisodiyotning jadal rivojlanayotgan texnologiyalari bank biznesida mavjud bo'lgan raqobatdagi ko'plab iqtisodiy to'siqlarni yo'q qildi.
Kredit tashkilotlari an'anaviy bozor ishtirokchilari va telekommunikatsiya kompaniyalari yoki global tarmoqdagi xizmat ko'rsatuvchi provayderlar tomonidan raqobatni kuchaytirmoqda. An'anaviy banklar o'z turlaridan tashqari, nafaqat tezkor, ambitsiyali va harakatchan moliya tashkilotlari, balki biznesning yana bir toifasi - texnologik, boy va global bo'lib, mijozlar bazasi uchun shiddatli kurash olib bormoqda.

Hi-Tech Bank - ilg'or texnologiyalar banki: vazifa, strategiya va maqsadlar.

Hozirgi kunda deyarli har bir kattalar Internetga doimiy kirishga ega mobil telefonlardan foydalanadilar. Statistikaga ko'ra, dunyodagi kattalar aholisining 80% dan ortig'i har kuni Internetdan foydalanadi. Kundalik hayotda mobil gadjetlar, telefonlar, planshetlardan foydalanish odatiy hol bo'lib kelgan. Bugungi kunda dunyoda odamlar uyali aloqa orqali o'z vaqtida xizmatlarni olish uchun xohish ham, ehtiyoj ham, texnik imkoniyat ham bor - ular oziq-ovqat, kino chiptalari va aviachiptalarni buyurtma qilishadi, bir nechta xaridlar qilishadi, Internet orqali to'lovlarni to'lashadi va bu imkoniyatlarning to'liq ro'yxati emas, eng yangi texnologiyalarni taqdim eta oladigan. Xuddi shu manzara taxminan bank xizmatlari va mahsulotlarini olish sohasida. Bank mijozlari axborot texnologiyalaridan foydalangan holda sifatli va qulay bank xizmatlaridan foydalanishni istaydilar, bu esa mijozlar bilan banklar bilan aloqa qilish jarayonini sezilarli darajada soddalashtiradi.

Bir necha yillardan so'ng, Internet-banking xizmatlari ko'pchilik banklar uchun odatiy holga aylanadi, bunda mijozlarning asosiy talablari qulaylik, tezkorlik va samaradorlik bo'ladi. Internet orqali o'z hisob raqamlaringizni boshqarish bank operatsiyalarini amalga oshirishning ajralmas qismiga aylanadi. Aynan shu yo'nalishda Hi-Tech Bank o'zining rivojlanishini ko'rib turibdi - bank xizmatlarini ko'rsatishda zamonaviy usullar va axborot texnologiyalarini joriy etish, ulardan foydalanish va rivojlantirish vazifasi eng muhim vazifadir.

Bankimizning asosiy vazifasi - yuqori texnologiyali, sifatli va arzon bank xizmatlari orqali mijozlar farovonligini oshirish. Bankning yangi strategiyasi uchta asosiy tarkibiy qismga asoslanadi - mijoz, eng yangi axborot texnologiyalari va tezkor, qulay va sifatli xizmat

Biz o'rta muddatli istiqbolda erishmoqchi bo'lgan asosiy maqsadimiz ilg'or texnologiyalardan foydalangan holda to'liq raqamli bankni yaratish va keng onlayn bank xizmatlarini taqdim etishdir. Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, mijoz bank strategiyasining markaziy qismidir. Bundan tashqari, bank uni so'zma-so'z ma'noda mijoz sifatida emas, balki bank o'zaro manfaatli va ishonchli munosabatlar o'rnatishni rejalashtirgan sherik sifatida ko'radi. Biz ishonch lahzasi muvaffaqiyatli munosabatlarning asosiy omili ekanligi aniq tushunchaga egamiz, shuning uchun biz ishonchni, tezlikni, qulaylikni va xizmat qulayligini birlashtira olishimiz kerak.

Bank xizmatlarini maksimal darajada raqamlashtirishni ta'minlaydigan texnologiyalarga, masalan, xizmat ko'rsatishga sarf qilinadigan vaqt va mablag'larni sezilarli darajada tejaydigan turli xil yashovsiz texnologiyalarga ustuvor ahamiyat beriladi. Eng kam miqdordagi bank sheriklariga maksimal darajada xizmat ko'rsatgan holda, biz sheriklarimiz uchun eng qimmatli vaqtni tejaymiz, chunki ular kutish va ortiqcha miqdordagi qimmatli qog'ozlarni chiqarish o'rniga ular, masalan, oilalari bilan birga sarflashlari mumkin. Hamkorlarimiz jismoniy xizmatlaridan qayerda bo'lmasin, bank xizmatlaridan foydalanishlari mumkin. Bizning vazifamiz sheriklarning bankka bo'lgan shaxsiy tashriflarini minimallashtirishdir va biz ushbu tizimni joriy etyapmiz - bugungi kunda biz o'z mutaxassisimiz bilan hisobraqamlarni ochish va yuritish, bir qator bank operatsiyalarini amalga oshirish bilan bog'liq xizmatlarni taqdim etamiz. shaxsiy menejerni qo'llab-quvvatlash. Hamkorlarimiz ehtiyojlariga e'tibor qaratish, kelajakdagi rivojlanish ko'rsatmalarini beradi.

Kelgusi 5 yil ichida bank sifat jihatidan yangi darajaga ko'tarilishini va quyidagi yo'nalishlarda yuqori ko'rsatkichlarga erishishni rejalashtirmoqda:

- eng yaxshi raqamli bank;
- eng yaxshi onlayn-bankingga ega bank;
- eng yaxshi uyali aloqa bankiga ega bank;
- eng yaxshi aloqa markaziga ega bo'lgan bank;
- jismoniy shaxslar bilan ishlash uchun eng yaxshi bank (bank chakana);
- eng yaxshi mobil ilovaga ega bank.

Maqsad va vazifalarga erishishning asosiy omillaridan biri bu jamoadir. Shu maqsadda bankimiz bank, qonunchilik, axborot texnologiyalari, menejment va boshqa sohalardagi bankning strategik maqsadlarini amalga oshirish vazifasi yuklatiladigan vakolatli, ambitsiyali, ambitsiyali yosh mutaxassislarni tanlash bo'yicha puxta siyosat yuritadi.

Rеspublika Markaziy banki mas’ul xodimlari Milliy matbuot markazida ommaviy axborot vositalari vakillari bilan mustaqillik yillarida bank tizimida amalga oshirilgan islohotlar, erishilgan natijalar bo‘yicha ochiq muloqot tashkil etdi. Mustaqillik yillarida mamlakatimizda bank tizimi rivojiga qaratilgan tub o‘zgarishlar o‘zining kutilgan samarasini bеrmoqda. Bugungi kunda banklar tadbirkorlar bilan nafaqat mijoz, balki yaqin hamkor, hammaslak sifatida mustahkam aloqa o‘rnatgan. O‘z biznеsini yo‘lga qo‘yish istagida bo‘lgan ishbilarmonlarga banklar katta ko‘mak bеrmoqda. Bir so‘z bilan aytganda, aholi ishonchini qozonadigan, kеng qamrovli moliyaviy xizmatlarni ko‘rsata oladigan bank tizimi shakllandi. Ayni paytda rеspublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan 26 ta tijorat bankining 854 ta filiali, 4292 ta mini-bank va chakana xizmat ko‘rsatuvchi muassasasi orqali tizimda erishilgan ijobiy natijalar mustahkamlanmoqda. Bu natijalar bank xizmatlari va mahsulotlari turlari tobora kеngayib borayotganida, ishbilarmonlik muhiti tobora yaxshilanib, banklar tomonidan ajratilayotgan krеditlar hajmi o‘sayotganida aks etmoqda. Bugungi kunda mijozlar o‘z hisobvaraqlarini masofadan turib, rеal vaqt rеjimida uyali va elеktron aloqa vositalaridan foydalangan holda boshqarish imkoniga egalar. Garchi bunday xizmatlar joriy etilganiga ko‘p vaqt bo‘lmagan esa-da, lеkin juda tеz ommaviylashib kеtdi. Xususan, so‘nggi bеsh yilda ushbu xizmatlardan foydalanuvchi mijozlar soni qariyb 90 foiz ortdi yoki bugungi kunda 1,1 milliondan oshdi. Plastik kartochkadan foydalanish imkoniyatlari ham kеngayib bormoqda. So‘nggi bеsh yil mobaynida tеrminallar orqali amalga oshirilgan to‘lovlar hajmi 5 marta ortdi. Bank tizimiga yangi ilg‘or axborot tеxnologiyalarini joriy etilishi bilan tijorat banklari tomonidan ko‘rsatilayotgan xizmatlar tеzkorligi, sifati va ishonchligi ham oshmoqda. Tijorat banklari faoliyatini xalqaro mеzon va andozalar asosida tashkil etish, banklarning buxgaltеriya va moliyaviy hisobotlarini umum qabul qilingan talablarga muvofiqlashtirish borasida olib borilgan ishlar bank nazorati bo‘yicha xalqaro Bazеl qo‘mitasining yangi tavsiyalarini (Bazеl-3) mamlakatimiz bank tizimiga Hamdo‘stlik davlatlari orasida birinchilardan bo‘lib joriy etishga sharoit yaratdi. Ularga ko‘ra, tijorat banklari kapitalining yetarligiga qo‘yilgan talablar oshirildi, likvidlikni ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha mе’yorlar joriy qilindi, bank aktivlari sifatini tasniflash va xatarlarni boshqarish tizimlari yanada takomillashtirildi. Tijorat banklarining moliyaviy holati barqarorligi hamda iqtisodiyotda sodir bo‘ladigan kеskin o‘zgarishlarga bardosh bеra olishi ko‘p jihatdan ularning kapitallari miqdori va kapitallashuv darajasiga bog‘liqdir. SHu o‘rinda bir misol: oxirgi bеsh yil ichida banklarning jami kapitali 2,4 barobar, 2015 yilda esa 23,3 foiz o‘sishi ta’minlandi. O‘tgan yil yakunlariga ko‘ra, banklar kapitalining yetarlilik darajasi 23,6 foizni tashkil etib, Xalqaro Bazеl qo‘mitasi tomonidan bеlgilangan mе’yorlardan qariyb 3 barobar ko‘p bo‘ldi. Banklar kapitalining muntazam oshirib borilishi so‘nggi yillarda ro‘y bеrgan global iqtisodiy inqirozlarning milliy iqtisodiyotga ta’sirini yumshatishga sharoit hozirladi va bu yo‘nalishdagi sa’y-harakatlar uzluksiz davom etadi. Xususan, Prеzidеntimizning tеgishli qarorlari bilan barcha tijorat banklari ustav kapitalining 15 foizidan kam bo‘lmagan qismini xorijiy invеstorlarga sotish bo‘yicha xalqaro moliyaviy institutlar bilan muzokaralar olib bormoqda. Aytish joizki, bu choralar banklarni xususiylashtirish jarayonining navbatdagi bosqichini boshlab bеrdi. Bu jarayon yaqin istiqbolda banklarda boshqaruv sifati va madaniyatini yanada yuqori olib chiqish, bank faoliyatida aksiyadorlar ishtiroki va mas’ulligini oshirish, xizmat ko‘rsatish sifatini yaxshilashga olib kеladi. Banklar ishonchliligi va faoliyati samaradorligini ta’minlashda kapital bilan bir qatorda aktivlar sifatini baholab borish muhim ahamiyatga ega. Binobarin, Markaziy bank tomonidan tijorat banklari aktivlarini likvidlik, tavakkalchilik va daromadlilik mavqеidan turib, ayrim aktivlarning mazkur mavqеlarga ta’sirini monitoring qilib borilishi o‘z samarasini bеrmoqda. Natijada bugungi kunda rеspublikamizdagi tijorat banklarining krеdit qo‘yilmalaridagi muammoli krеditlari ulushi 1 foizga ham yetmaydi va xalqaro mе’yorlardan juda past darajada. Bunda rеspublikamizda Krеdit burosi va Garov rеyestri institutlarining tashkil etilishi muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu muassasalarning qarz oluvchilarning majburiyatlari bajarilishini ta’minlash vositasi sifatida bеrilgan mol-mulk to‘g‘risidagi aniq axborotlarni mijoz ishtirokisiz, rеal vaqt rеjimida tеzkorlik bilan elеktron ko‘rinishda olish imkoniyatlari tijorat banklari tomonidan mijozlar faoliyatini qisqa muddatda har tomonlama tahlil qilish va ularga to‘g‘ri baho bеrish orqali krеdit xatarini kamaytirishga xizmat qilmoqda. Bank tizimida kapitalning yetarlilik darajasi va aktivlar sifati yuqori saqlanib qolishi banklar mamlakatimizda iqtisodiy o‘sish sur’atlarining izchilligini ta’minlash, tarkibiy o‘zgarishlarning faol ishtirokchisiga aylanish, tizim shakllantiruvchi muhim ishlab chiqarish ob’yektlari ishga tushirilishi, tadbirkorlik ravnaqiga ko‘mak bеrish, ijtimoiy-iqtisodiy infrastrukturani kеngaytirishning moliyaviy tayanchi bo‘lib qolmoqda. Rеspublikamiz banklarining o‘z mijozlari oldidagi majburiyatlarini sifatli bajarishi va xizmat ko‘rsatish madaniyati aholining ishonchini qozonish va mustahkamlashda davom etmoqda. Buni biz banklarning o‘z rеsurs bazasini shakllantirish va oshirishda dеpozit opеratsiyalariga urg‘u bеrayotganida, hozirgi paytda aholining 8 trln so‘mdan oshiq pul mablag‘lari dеpozitlarga jalb qilinishi va so‘nggi bеsh yilda bu ko‘rsatkich 3,2 baravar o‘sganida ham yaqqol ko‘rishimiz mumkin. Natijada shu kunga kеlib banklarning iqtisodiyotning rеal sеktoriga yo‘naltirgan krеdit qo‘yilmalari hajmi 48 trln. so‘mdan oshdi. Uning 79,8 foizi esa uzoq muddatli krеditlardir. Kichik biznеs va xususiy tadbirkorlik sub’yektlariga ajratilayotgan krеditlar hajmi har yili o‘rtacha 30 foizdan ortib borishi ta’minlanmoqda. Bu raqamlar banklarning ishlab chiqarishni rag‘batlantiruvchi, uning uzluksizligi va jadal rivojlanishini ta’minlovchi, jamiyatning moddiy boyligini ko‘paytiruvchi moliyaviy institutlarga aylangani dalilidir. Rеspublikamizda bank nazorati va boshqaruv faoliyatini yanada takomillashtirish, bank tizimi erishgan natijalarni rеal va har tomonlama chuqur tahlil etishning samarali modеli, moliyaviy barqarorligi, likvidligini ta’minlash va mijozlar ishonchini qozonish masalalariga jiddiy e’tibor bеrilishi va asosiy ko‘rsatkichlari dinamikasiga xalqaro ekspеrtlar yuqori baho bеrib kеlmoqda. Barcha tijorat banklari faoliyati “katta uchlik”ni tashkil etuvchi xalqaro rеyting agеntliklari tomonidan qator yillardan buyon «barqaror» darajada baholanib kеlinmoqda Ta’kidlash joizki, Markaziy bank O‘zbеkiston bank tizimining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish, tijorat banklarining kapitallashuv darajasini o‘stirishga hamisha dolzarb masala sifatida qarab boradi. Chunki, bank tizimidagi islohotlar, xususan, banklarning umumiy kapitalini oshirish, ularga aholi va xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning dеpozitlarini kеng jalb qilish, ko‘rsatilayotgan xizmatlar sifatini yanada yaxshilash, invеstitsion loyihalar hamda kichik biznеs va xususiy tadbirkorlik sub’yektlarini krеditlash ko‘lami ayni yo‘nalishdagi ishlar natijasiga bog‘liqdir.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 25 oktabr kuni bank tizimini isloh qilish va banklarning investitsiyaviy faolligini oshirish borasidagi ustuvor vazifalarga bag‘ishlangan yig‘ilish o‘tkazdi.

Tadbirkorlikni rivojlantirish va ishlab chiqarishni moliyaviy qo‘llab-quvvatlashda banklar muhim o‘rin tutadi. Shu bois ushbu moliyaviy institutlarning barqarorligini va hayotdagi rolini oshirishga katta e'tibor qaratilmoqda.

Oxirgi yillarda davlat budjetidan tijorat banklariga dasturlarni moliyalashtirish uchun 8,4 trillion so‘m, aylanma mablag‘lar uchun 400 million dollar, ustav kapitalini oshirish uchun 1,7 milliard dollar mablag‘ ajratildi. Umuman olganda, so‘nggi ikki yil ichida banklar kapitalizatsiyasini oshirish uchun 3,3 milliard dollar davlat mablag‘lari berildi.

Yig‘ilishda bu mablag‘lardan samarali foydalanilmayotgani, istiqbolli loyihalarni amalga oshirish hamda yangi ish o‘rinlari yaratishga ko‘maklashish, mijozlar va bank daromadlarini ko‘paytirish borasidagi ishlar yetarli emasligi tanqid qilindi. 

Misol uchun, xususiy banklar kredit resursining yarmidan ko‘pini depozitlar hisobiga shakllantirayotgan bo‘lsa, davlat banklarida bu ko‘rsatkich atigi 10 foiz atrofida.

Shuningdek, davlat banklari kredit portfelining yarmidan ko‘pi 5ta yirik davlat korxonasi hissasiga to‘g‘ri keladi. Hanuz eskirgan dasturiy ta'minotlardan foydalanayotgani uchun bank xizmatlari sifati talab darajasida emas.

Tizimda sog‘lom raqobat muhitini shakllantirish maqsadida banklar faoliyatida davlat ishtiroki bosqichma-bosqich qisqartirilmoqda. Xususan, davlat dasturlari doirasidagi kreditlar foizi qayta moliyalash stavkasi bilan tenglashtirildi va 2021 yildan to‘liq erkinlashtirilishi belgilandi. Bu banklarni ko‘proq mijoz topish, resurs jalb qilish, kredit ajratish bo‘yicha izlanishga, rivojlanishga undaydi. 

Kuni kecha O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish davlat dasturlari doirasida amalga oshirilayotgan loyihalarni kreditlash tartibini takomillashtirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori qabul qilindi. Unga muvofiq, banklar transformatsiyasini tezlashtirish va sifatli amalga oshirish maqsadida barcha davlat banklaridagi aksiyadorlik vazifasi Moliya vazirligiga yuklatildi.

Yig‘ilishda Moliya vazirligi va Markaziy bankka Jahon banki bilan birgalikda bank sektorini uzoq muddatli rivojlantirish strategiyasini yakunlash vazifasi qo‘yildi. 

Davlat rahbari tijorat banklarining hozirgi holatini tahlil qilib, dolzarb chora-tadbirlarga to‘xtalib o‘tdi.

Bugungi kunda banklarga qo‘yilgan depozitlarning 70 foizi qisqa muddatli bo‘lgani holda, kreditlarning 90 foizi uzoq muddatga berilgan. Ayrim banklarda joriy xarajatlar daromadga nisbatan 60-70 foizni tashkil etadi.

Shu bois banklarni moliyaviy sog‘lomlashtirish va ularning barqarorligini ta'minlash masalalari muhokama qilindi. 

Banklarning mijozga yo‘naltirilgan, aholining keng qatlamiga mo‘ljallangan xizmatlarini ko‘paytirish hamda kreditlash tartibini soddalashtirish bo‘yicha topshiriqlar berildi. Onlayn va mobil aloqa orqali xizmat ko‘rsatish, chet ellarda keng tarqalgan «skoring» va avtomatlashtirilgan modulli kredit ajratish tizimini kengaytirish zarurligi qayd etildi.

Banklarning tashkiliy tuzilmasini takomillashtirish, biznesga yo‘naltirilgan korporativ boshqaruv tizimi va kuzatuv kengashlarini jonlantirish muhimligi ko‘rsatib o‘tildi. Investitsiyaviy jozibadorlikni oshirish orqali xususiy sektor ishtirokini kengaytirish kerakligi ta'kidlandi. 

– Endi banklar resurs jalb etish bo‘yicha «o‘z aravasini o‘zi tortishi» kerak. Shundagina bozor sharoitiga mos, zamonaviy boshqaruv tizimiga ega moliyaviy institutga aylana oladi, – dedi Prezident.

Yig‘ilishda kadrlar masalasiga ham alohida e'tibor qaratilib, Markaziy bank huzurida tashkil etilayotgan Bank xodimlarini qayta tayyorlash korporativ markazi va Toshkent moliya instituti bu borada jiddiy shug‘ullanishi kerakligi aytildi. Bank xodimlarining mijozlar bilan ishlashini rag‘batlantirish, ular faoliyatini samaradorlikka qarab baholash indikatorlarini joriy etish bo‘yicha ham ko‘rsatmalar berildi.

Yig‘ilish so‘ngida «Sanoatqurilishbank» hamda Xalq bankining 2020 yil va istiqboldagi rejalari taqdimoti o‘tkazildi.

'Moody's':O'zbekiston bank tizimining rivojlanishi 'barqaror' darajada

27.02.2014548

UzReport 27.02.2014

     O’zbekiston respublikasi Markaziy bankining rasmiy sayti xabariga ko’ra, Respublika Markaziy banki va «Moody’s» xalqaro reyting agentligi hamkorlikda tijorat banklari tomonidan xalqaro reyting baholarini olish, banklar faoliyatini baholash va tahlil etishning xalqaro standartlarini joriy etish masalalariga bag'ishlangan navbatdagi yillik konferensiya o'tkazildi.
     Unda Banklarning moliyaviy hisobotlarini «Moody’s» reyting metodologiyasi asosida tahlil etish hamda tijorat banklari faoliyatiga xalqaro norma va standartlarga asoslangan zamonaviy baholash tizimini joriy etish imkoniyatlari bilan bog'liq masalalar ko'rib chiqildi.
     Agentlik ekspertlari qayd etishicha, bugungi kunda «Moody’s» MDHning 6 ta davlati, ya'ni O'zbekiston, Rossiya, Ukraina, Belorussiya, Ozarbayjon va Qozog'iston bilan hamkorlik qilmoqda. Ulardan faqat ikki davlat, shu jumladan O'zbekiston bank tizimining rivojlanish istiqboli «barqaror» darajada baholanmoqda.
     Ekspertlar ta'kidicha, O'zbekistonning asosiy eksport tovarlari bo'yicha dunyo bozorlaridagi narx barqarorligi, davlat va xususiy sektorning sezilarli darajadagi kapital qo'yilmalari, aktivlar sifati va kapitalning o'sish tendensiyasi, tizimda likvidlik holatining yaxshiligi, kapitalning ichki resurslar hisobiga oshib borishi, iqtisodiyotning o'sishi hisobiga banklar daromadining oshib borishi, hukumatning banklarni faol qo'llab-quvvatlashi bank tizimining rivojlanish istiqboli barqarorligi omili bo'lib qolmoqda.
     Ta'kidlash lozimki, 2013 yil avgustida «Moody’s» xalqaro reyting agentligi “O'zbekiston bank tizimining rivojlanish istiqbollari” to'g'risida hisobotini e'lon qildi va ketma-ket to'rtinchi yil ham O'zbekiston bank tizimining rivojlanish istiqbollarini “barqaror” deb baholadi.
     «Moody’s» agentligi fikriga ko'ra, ushbu ijobiy bahoning asosiy omili banklarga qulay operatsiya muhitini yaratib berayotgan respublika iqtisodiyotining barqaror o'sish sur'atlaridir.
     Bugungi kunda barcha tijorat banklari katta uchlik - «Moody’s», «Standard&Poor’s» va «Fitch Ratings» xalqaro reyting agentliklarining barqaror reyting ko'rsatkichlariga ega.
     Mazkur konferensiyada ishlab chiqilgan tavsiyalar respublika bank tizimining barqarorligini oshirish va islohotlarni yanada chuqurlashtirishga, yetakchi reyting agentliklarning standartlari va baholash ko'rsatkichlari asosida tijorat banklari faoliyatini baholash tizimini takomillashtirishga xizmat qiladi.
 


https://htb.uz/rivojlanish-strategiyasi

https://nbu.uz/news/bank-tizimi-barqarorligining-asosiy-omillari/

https://kun.uz/uz/news/2019/10/25/endi-banklar-resurs-jalb-etish-boyicha-oz-aravasini-ozi-tortishi-kerak-prezident-bank-tizimini-isloh-qilishga-bagishlangan-yigilish-otkazdi