O'zgarmas koeffitsientli bir jinsli bo'lmagan chiziqli differensial tenglamalarda o’zgarmaslarni variatsiyalash usuli. Reja
Download 246.02 Kb.
|
Misol.
Oxirgi ifodani dx ga boʻlamiz – ushbu tenglama mumkin boʻlgan ikki xil yechimga ega. 3) 1-yechim: Klero tenglamasining umumiy integrali (yechimi) toʻgʻri chiziqlar oilasini tashkil qiladi. 2-yechim: yechim parametrik koʻrinishda tenglamalar sistemasidan topiladi: ikkinchi yechimni topamiz Ikkinchi yechim ixtiyoriy oʻzgarmas sonni oʻz ichiga olmaydi va umumiy yechimdan ham C ning biror bir qiymati orqali hosil qilinmaydi, demak xususiy yechim emas. Bunday yechimlar maxsus yechim (integral) hisoblanadi. Ushbu (1.2.1) korinishdagi tenglama birinchi tartibli chiziqli tenglama deyiladi, bu yerda va biror oraliqda aniqlangan uzluksiz funksiyalar. Chiziqli tenglamalarni yechishning eng keng tarqalgan usuli ixtiyoriy ozgarmasni variatsiyalash usulidir. Agar (1.2.1) tenglamada bolsa, u holda (1.2.2) korinishdagi tenglama hosil bolib, u (1.2.1) chiziqli tenglamaga mos bir jinsli tenglama deyiladi. Avvalo (1.2.2) tenglamani, yani (1.2.1) chiziqli tenglamaga mos bir jinsli tenglamani yechamiz. (1.2.2) tenglama ozgaruvchilari ajraladigan tenglama bolib, u (1.2.3) korinishdagi umumiy yechimga ega. (1.2.1) tenglamaning umumiy yechimini topish uchun (1.2.3) dagi ixtiyoriy ozgarmasni variatsiyalaymiz, yani (1.2.3) formulada ozgarmasning orniga funksiya deb qaraymiz: (1.2.4) Endi esa (1.2.4) funksiyani va undan olingan hosilani (1.2.1) tenglamaga qoyib, oson integrallanadigan (1.2.5) differensial tenglamaga keltiramiz. Undan funksiyani topamiz: . Topilgan funksiyani (1.2.4) formulaga qoyib, berilgan (1.2.1) chiziqli tenglamaning umumiy yechimiga ega bolamiz: . (1.2.6) Birinchi tartibli (1.2.1) chiziqli tenglamaning umumiy yechimini (1.2.6) formula yordamida aniqlashda va aniqmas integrallarning har biridagi boshlangich funksiyalardan bittasini olish etarli, chunki ularga ixtiyoriy ozgarmaslarni qoshish faqat ixtiyoriy ozgarmasning qiymatini ozgartiradi, xolos, bu esa differensial tenglamaning umumiy yechimi uchun muhim emas. Bu usulning nomi ixtiyoriy ozgarmasni argumentning funksiyasi deb qarab, uni variatsiyalaganimizdan (ozgartirganimizdan) kelib chiqqan. Bu yerda korib chiqilgan ixtiyoriy ozgarmasni variatsiyalash usuli bitta (1.2.1) chiziqli tenglamani integrallash masalasini ozgaruvchilari ajraladigan ikkita (1.2.2) va (1.2.5) tenglamalarning yechimlarini izlashga olib keladi. Download 246.02 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling