O`zgarmas tok mashinasining tuzilishi va

Tashqi xarakteristika. Uyg„otish zanjirining qarshiligi va aylanish tezligi o„zgarmas bo„lganida generator yakori qismalaridagi kuchlanishning yuklama toki bilan qanday bog„langanligini ko„rsatuvchi egri chiziq tashqi xarakteristika bo„ladi:
U=f(Iya), Ry=const, n=const.
Parallel uyg„otishli generatorlarning tashqi xarakteristikasini olishda uyg„otish zanjirining qarshiligi Ru=const bo„ladi. Yuklama toki I ortganda yakordagi tok Iya ham ortadi. Bu esa yakordagi kuchlanish pasayishi (Iya Rya) hamda yakor reaksiyasi tufayli yakor qismalaridagi kuchlanishning pasayishiga sabab bo„ladi. Demak,uyg„otish toki

kamayadi. Bu esa mangit oqimi
Iy= ^U
Ry
_F= Iyy
R_

ning hamda induksiyalanuvchi EYuK
E=cFn
va yakor qismalaridagi kuchlanish
U=E-Iya Rya
ning kamayishiga sabab bo„ladi.
Shunday qilib, paralel uyg„otishli generator kuchlanishining pasayishiga ta‟sir ko„rsatuvchi sabablar quydagilardan iborat:

1. 
   Kuchlanish Iya Rya ning yakor qarshiligida pasayishi.
   
2. 
   Yakor reaksiyasi.
   
3. 
   Uyg„otish tokining kamayishi.
   

Paralel uyg„otishli generatorda nisbiy kuchlanishning pasayuvi:
U %  ^{U0  U HOM} .100%.
^U HOM
o„rtacha quvvatli qo„shimcha qutbli mashinalarda  U% = 815 bo„ladi. Xarakteristikadan ko„rinishicha, parallel uyg„otishli generatorni faqat aniq bir chegaraga (I_tax gacha) yuklash mumkin. Ushbu tok kritik tok deb ataladi. Tokni bu darajaga kuchaytirish mumkin emasligining sababi shuki, tok orta borsa, kuchlanish pasayishining yuklama toki I ni kamaytirish ta‟siri tashqi qarshilik R ta‟siriga qaraganda ko„p roq bo„ladi; tashqi qarshilikning kamayishi yuklama toki I ni kuchaytiradi:

  ^U
R
_ Uo  U _.
R

Tashqi qarshilik nolga teng bo„lganida I toki qisqa tutashuv toki I_q.t. bo„ladi. Xarakteristikada ko„rinishicha, qisqa tutashuv toki uncha ko„p emas. Bu tokni qoldiq magnetizm oqimi induktivlagan EYuK hosil qiladi.