O’zmu tarix fakulteti Tarix yo’nalishi 2-kurs 21. 05-guruh talabasi Xurramova Sharofatning “Surxondaryo vohasi toponomikasi’’mavzuda tayyorlagan taqdimoti

O’ZMU Tarix fakulteti Tarix yo’nalishi 2-kurs 21.05-guruh talabasi Xurramova Sharofatning “Surxondaryo vohasi toponomikasi’’mavzuda tayyorlagan taqdimoti

Reja;

• Surxondaryo vohasining geografik joylashuv o’rni
• Surxondaryo vohasining toponimik jihatdan o’rganilishi
• Surxondardaryo vohasining etnotoponimlar tahlili
• Surxondaryo vohasining antrotoponimlar tahlili

Surxondaryo vohasining geografik joylashuv o’rni

• Surxondaryo vohasi O’zbekistonning janubida joylashgan bo’lib , janubda Amudaryo bo’ylab Afg’oniston bilan, shimol, shimoli-sharq va sharqdan Tojigiston ,shimoli-g’arbdan Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh bo’lgan , strategik hudud.

• O’rta asrlarda Surxon vohasi hududi Tohariston tarkibiga kirgan.
• Tohariston hududiga Shimoliy Afg’oniston , Janubiy Tojikiston ,Surxondaryo viloyati kirgan.

Tohariston shu jumladan Surxon vohasi V-VIII asrlarda mayda mulkliklarga bo’lingan .
Tohariston rasman davlat bo’lsada , amalda 27 ta beklikka bo’linib ketgan.
Bu bekliklardan Termizshoh la (xitoy manbalarida Ta-mi ), Chag’aniyon (Chi-ga-yan-na) bevosita Surxon vohasida joylashgan
At-Tirmiz yoki Tirmiz –Amudaryoning yuqori havzasida joylashgan
Al-Sag’oniyon yoki Sag’aniyon –o’rta asrlarda Chag’0nrud (Surxondaryo) vohasida joylashgan Chag’oniyon-ning arabcha nomi
VII arda arablar tomonidan Chag’aniyon va Termiz to’liq bosib olinadi
Arablar 667-yilda Chag’aniyon va Termizga hujum uyushtiradi
XI asrning o’rtalariga kelib bu ikki hudud saljuqiylar davlati ga qo’shib olinadi
1220-yilda esa Termiz Chingizxon boshchiligidagi mo’g’ullar qo’shinlari tomonidan bosib olinadi
1504-1505-yillarda Chag’aniyon va Termiz Shayboniyxon tomonidan bosib olinadi
Xvasrning ikkinchi yarmiga kelib markazi Hisorda bo’lgan Temuriylar Hisor viloyati tarkiba kiradi

• 1598-1747-yillar oralig’ida Surxon vohasi joniylar ya’ni ashtarxoniylar tarkibiga kiradi.
• XVIIIasrning ikkinchi yarmi- XIX asrda amirlik tarkibida bo’lgan Surxon vohasi Boysun , Sherobod , Denov va Yurchi bekliklariga bo’lingan.
• 1894-yilda Termizda bojxona nazorati o’rnatiladi
• 1941-yil 6-martda ma’muriy markazi Termiz bo’lgan Surxondaryo viloyati tashkil topadi

Surxondaryo vohasining toponomik o’rganilishi

• Surxondaryo vohasining tarixiy toponimiyasiga bag’ishlangan tadqiqotlarni uch tarixiy davrga bo’lishish mumkin

Birinchi , Buxoro amirligi va Rossiya imperiyasi davri
Ikkinchi davri sovet davri
Uchinchi davr mustaqillik davri