П. Bolalar psctologiyasi fanining metodlari reja

2
. 
Bola psixikasini o’rgiinish prinsiplari
Bola psixikasini o’rganishda tadqiqotchi bir qator prinsiplar -
qoidalarga tayanishi, ularga rioya etislii lozim bo’ladi. Bu prinsiplai 
quyidagilardan iborat:
Ob’ektivlik prinsipi tadqiqotchidan ma’lumotlar bilan ulaming 
talqinini aralashtirib yubormaslilcni talab qiladi. Masalan, mahsg’ulot 
davomida bola oynadan tashqariga qarayotgan edi deb aytilsa, bu 
muayyan hodisa haqidiigi ma’lumot bo’lib hisoblanadi. Lekin “bola 
e’tiborsiz” deb aytish hodisaning talqinidir. Hodisaning o’zi bilan uning 
talqinini aralshtirib yuboimaslik kerak. Chunki yuqoridagi misolda harn 
bola oyiiaga qarab turgan bo’lsa ham, tarbiyachi so’zlaiiga katta e’tibor 
berayotgan bo’lishi munikin.
Sababiylik prinsipi bola shaxsi va ongida yangi sifatlami hosil 
bo’lishii ta’tijinlochi barcha shart-shaioit va omillanii imkon qadai 
o’rganishni talab qiladi. Masalan, mshg’ulot davomida bola tez-tez oyna 
tarafga qarayotgan bo’lsa, bu hodisaning iloji boricha ko’proq 
sabablatini aniqlashga urinish kerak: ko’chadagi biron narsa bola 
e’tiborini o’ziga tortclimi, mashg’ulotda bola charchab qoldimi. 
O’tilayotgan material bolaga yaxshi tanishmi va hokazo.
Sinchkovlik va muntazainlik prinsipi bola psixibasi shakllanishi 
jarayonini, bunda psixolog va pe^goglar ta’sirini sinchkovlik bilan 
kuzatib borishni talab qiladi. Ushbu prinsipga muvofiq oldindan:
a) tadqiqot joyi va vaqti aniqlanishi kerak;
b) tadqiqotda o’rganiladigan sinaluvchilar tanhmmasi tuzilishi 
lozim;
c) tadqiqot qaysi \aqtda va qanday vaqt caraliqlarida o’tkazilishini 
belgilash zarur. Ushbu bandlar belgilangach, ulardan chetga chiqmaslik 
kerak, 
3
'a’ni qandaydii- sub’ektiv sabablar bilan shoshilinch xulosalar 
chiqarmaslik, tadqiqotni bevaqt tugatish hollariga yo’I qo’ymaslik kerak. 
Aks holda ob’ektivlik prinsipi buzilgan h>o’ladi.