Parabola va uning kanonik tenglamalari
Download 1.02 Mb. Pdf ko'rish
|
124-128
|
T A D Q I Q O T L A R
jahon ilmiy – metodik jurnali http://tadqiqotlar.uz/ 13-son_2-to’plam_May-2023 125 yo'nalishdagi tovushni qabul qilish va boshqa yo'nalishlardan kelayotgan tovushlarni rad etish uchun ishlatiladi. Paraboladan foydalanish usullari va vositalari: Parabolaning kanonik tenglamasi: y = ax² + bx + c 1-rasm. Parabolaning grafik ko‘rinish algoritmi 2-rasm. Parabola grafik ko‘rinishi T A D Q I Q O T L A R jahon ilmiy – metodik jurnali http://tadqiqotlar.uz/ 13-son_2-to’plam_May-2023 126 bu yerda a, b va c doimiylardir. Bu tenglama a > 0 bo‘lsa yuqoriga, a < 0 bo‘lsa pastga ochiladigan parabolani tasvirlaydi. Parabolaning ekstremum nuqtasi (-b/2a, c- b²/4a), simmetriya o‘qi esa vertikaldir. chiziq x = -b/2a. Bu tenglamalardan parabola grafigini tuzish yoki parabolik egri chiziq shakliga oid masalalarni yechish uchun foydalanish mumkin. Parabolik egri chiziqdan bir necha usulda foydalanish mumkin. Eng oddiy usullardan biri egri chiziqning grafigini tuzishdir. Buning uchun avval yuqoridagi tenglama yordamida simmetriyaning uchi va o'qini topishimiz mumkin. Keyin biz cho'qqining har ikki tomonida ba'zi nuqtalarni chizishimiz va bu nuqtalardan egri chiziqni chizish uchun foydalanishimiz mumkin. Parabolik egri chiziqdan foydalanishning yana bir usuli uning shakliga oid masalalarni yechishdir. Masalan, funksiyaning maksimal yoki minimal qiymatini topish uchun parabola tenglamasidan foydalanishimiz mumkin. Buning sababi shundaki, parabolaning tepasi funksiyaning maksimal yoki minimal nuqtasiga to'g'ri keladi. Parabola x o'qini kesishgan nuqtalar bo'lgan kvadrat tenglamaning ildizlarini topish uchun tenglamadan ham foydalanishimiz mumkin. Parabolik egri chiziqdan kompyuter dasturlashda ham murakkab matematik masalalarni yechishda foydalaniladi. Ko'pgina dasturlash tillarida parabolik tenglamalarni hisoblash uchun o'rnatilgan funksiyalar mavjud bo'lib, bu paraboladan dasturiy ta'minotda foydalanishni osonlashtiradi. Bundan tashqari, parabolik tenglamalar matematik modellashtirishda murakkab tizimlarni simulyatsiya qilish va ularning xatti-harakatlarini bashorat qilish uchun ishlatiladi. Download 1.02 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|