Patent qanday turdagi narsadir? Patent turlari Patent jarayoni

Patent bilan bog'liq biznes strategiyasi va texnikasi

• Patent pistirmasi - standartni ishlab chiqaruvchi tashkilotning a'zosi, standartni ishlab chiqishda va belgilashda ishtirok etish paytida, a'zo yoki a'zoning shirkati egalik qiladigan, ko'rib chiqilayotgan yoki taqdim etishni rejalashtirgan, ushbu standartga mos keladigan patent to'g'risida ma'lumotni yashirganda va keyinchalik kompaniya qabul qilingan standartga muvofiq patent buzilganligini ta'kidlamoqda.

  
  
• 
  Mudofaa patentini yig'ish - bunday patentlarni operatsion kompaniyalarga qarshi ko'rsatadigan sub'ektlar qo'lidan ushlab qolish uchun patent yoki patent huquqlarini sotib olish amaliyoti.
  
• 
  Har doim yashil - amal qilish muddati tugashga yaqin bo'lgan mahsulotlar ustidan patentga ega bo'lgan texnologiya ishlab chiqaruvchilari yangi patentlarni (masalan, tegishli etkazib berish tizimlari yoki yangi farmatsevtika aralashmalari orqali) olish yoki sotib olish yoki sotib olish yo'li bilan mualliflik haqini saqlab qolish huquqi va biznesining turli xil strategiyalari. raqobatchilarni xafa qilish, qonun bo'yicha odatda ruxsat etilgandan ko'ra ko'proq vaqt davomida.^[5]
  
• 
  Patent monetizatsiyasi - daromad olish yoki shaxsga yoki kompaniyaga tegishli patentlarni sotish yoki litsenziyalash orqali daromad olishga urinish.
  
• 
  Patentni haqoratli yig'ish - patentlarni ushbu patentlar (operatsion kompaniyalar) tomonidan muhofaza qilinadigan ixtirolardan foydalanadigan kompaniyalarga qarshi himoya qilish va ushbu operatsion kompaniyalarga litsenziyalar uchun to'lovlar yoki royalti evaziga litsenziyalar berish uchun sotib olish.
  
• 
  Ochiq patent - nusxa ko'chirishga o'xshash litsenziya bo'yicha erkin tarqatilishi mumkin bo'lgan patentlangan ixtiro. Ixtiro mavjud holatda ishlatilishi yoki takomillashtirilishi mumkin edi, bu holda patentni takomillashtirish asl patentga ega bo'lgan muassasa uchun qayta litsenziyalanishi va asl ish litsenziyalangan bo'lishi kerak edi.
  
• 
  Patentni birlashtirish - ma'lum bir texnologiyalarga tegishli patentlarni o'zaro litsenziyalashga rozi bo'lgan kamida ikkita kompaniya konsortsiumini shakllantirish. Patent hovuzini yaratish patent egalari va litsenziatlarning vaqtini va pulini tejashga imkon beradi va agar patent bloklansa, bu ixtironi ommaga taqdim etishning yagona oqilona usuli bo'lishi mumkin.
  
• 
  Patentni xususiylashtirish - boshqa tomon tomonidan vakolat berilgan, odatda patentni tasdiqlovchi sub'ekt, ko'pincha texnologik korporatsiya boshqa operatsion kompaniyalarga hujum qilish uchun intellektual mulkdan foydalanganda. Xususiylashtirish kompaniyalarga intellektual mulkni raqobatchilariga qarshi qasos olish xavfi sezilarli darajada kamaygan holda va raqobat muhitini o'zgartirish vositasi sifatida himoya qilish usulini taqdim etadi.
  
• 
  Patentli trol - litsenziyalash uchun yig'imlarni undirish maqsadida ayblanuvchi huquqbuzarlarga qarshi patent huquqlarini qo'llaydigan, lekin ushbu patent asosida mahsulot ishlab chiqarmaydigan yoki xizmat ko'rsatmaydigan, shu bilan iqtisodiy ijara izlash bilan shug'ullanadigan shaxs yoki kompaniya.
  

Patentni vizualizatsiya qilish - axborotni vizuallashtirishni qo'llash. Patentlar soni tobora ko'payib bormoqda, shuning uchun kompaniyalarni intellektual mulkni o'zlarining strategiyasining bir qismi deb hisoblashlariga majbur qilmoqda. Shunday qilib, patent portfellarini tezda ko'rish uchun patent xaritasi kabi patent vizualizatsiyasi qo'llaniladi.
Patent xaritasi - patent vizualizatsiyasida ishlatiladigan grafik modellashtirish. Ushbu amaliyot "kompaniyalarga ma'lum bir texnologik maydonda patentlarni aniqlash, ushbu patentlarning xususiyatlarini tekshirish va ... ular o'rtasidagi munosabatlarni aniqlash, buzilish zonalari mavjudligini aniqlashga imkon beradi." Patent xaritasi patentni obodonlashtirish deb ham yuritiladi.
Patent urushi - korporatsiyalar yoki jismoniy shaxslar o'rtasida sud jarayoni uchun patentni himoya qilish uchun, tajovuzkor yoki mudofaa tarzida "kurash". Dunyodagi eng yirik texnologiya va dasturiy ta'minot korporatsiyalari o'rtasida doimiy ravishda patent urushlari mavjud. Zamonaviy patent urushlari AQSh, Xitoy, Evropa, Yaponiya, Koreya va Tayvanda joylashgan ko'p millatli korporatsiyalar tomonidan olib boriladigan global hodisadir.
Patent soati - ushbu patent huquqlaridan birortasi qiziqish uyg'otishi yoki bezovta qilishi mumkinligini baholash uchun yangi chiqarilgan patentlarni, shuningdek, patentga arizalarni kutish jarayonini kuzatish jarayoni.
Sobiq SSSR patent xuquqi. Bugungi Rossiya qonunchiligi. Sobiq SSSR patent qonunchiligining o’ziga xos xususiyati to’lig’icha o’sha davrda amal qilgan ijtimoiy qurilma mohiyati bilan belgilangan. Jiddiy qilib aytganda, ixtirolar, sanoat namunalari va boshqa ob’ektlarni muhofaza qilish sohasidagi sovet qonunchiligini patent qonunchiligi deb nomlash mumkin emas, sababi u SSSR fuqarolariga patent berilishni ko’zda tutmagan edi. Biroq, shunga qaramasdan "patent" atamasi SSSRda keng qo’llanilgan. Masalan, har bir ilmiy-tadqiqot yoki ishlab chiqarish tashkilotida patent bo’limlari amal qilardi, o’quv yurtlarida patentshunoslik fani bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazilardi, patentshunos mutaxassislar tayyorlanardi va hokazo.
Patent tizimiga 1919 yil 30 iyunida Sovet Ittifoqining "Ixtirolar to’g’risida Nizom" dekreti qabul qilinganda asos solingan. Mazkur dekretga muvofiq yangi muhofaza xujjati — ixtiro uchun mualliflik guvohnomasi kiritilgandi. Dekretning mohiyati shundan iborat bo’lganki, har bir ixtiro xalq mulki hisoblangan va nashr qilingandan keyin davlat tashkilotlarida umumiy foydalanishga o’tgan. Bunda muallifga davlat tomonidan belgilanadigan ixtironing muhimligiga ko’ra mualliflik mukofotini to’lash kafolatlanardi.
SSSR da shunday tizim tuzilgandiki, unda faqat yagona patent egasi - davlatning o’zi mavjud bo’lib, u fuqarolar tomonidan yaratilgan barcha ixtirolarga mutlaq xuquqqa ega bo’lgan. Muallif o’z ixtirosiga mutlaq xuquqlarni ololmasdi, binobarin o’z ixtiyoricha uni tasarruf qilolmasdi, litsenziyani boshqa shaxslarga sotolmasdi va hokazo. SSSR qonunchiligi asosan mualliflik xuquqini emas, balki 15 yil muxlatga amal qiladigan patentni olish imkonini ko’zda tutardi. Biroq, SSSR da faqat xorijiy fuqarolar va firmalar patent olishi mumkin edi.
Shu bilan birga, amalda bo’lgan sovet patent tizimining ijobiy jihatlarini ham qayd etmaslik mumkin emas. Birinchi navbatda, bu patent ekspertizasini o’tkazish sohasidagi ko’p ishlangan qimmatli amaliy tajribaga taalluqlidir. Shuningdek xodimlarni patentshunoslarni tayyorlash tajribasi hamda tarkibiga korxonalarning patent bo’limlari, Butun ittifoq patent xizmatlari markazi (BPXM)ning filiallari, Patent kutubxonalari, Ixtirochi va rastionalizatorlar jamiyatlari va boshqalar kirgan SSSRning rivojlangan patent infra-tuzilmasi ham muhim ahamiyat kasb etadi. SSSRning bosh patent tashkiloti Ixtirolar va kashfiyotlar bo’yicha SSSR Davlat qo’mitasi bo’lib, uning qoshida 1960 yilda Davlat patent ekspertizasining Butunittifoq ilmiy-tadqiqot instituti (DPEBITI) tashkil etilgan.
Sovet Ittifoqining patent bilimlari sohasidagi tajribasi Rossiya va boshqa MDH mamlakatlarida rivojlanayotgan zamonaviy patent tizimining negizi bo’ldi.
Rossiyaning yangi patent qonuni 1992 yil 23 sentyabridan kuchga kirdi. Bu qonun umuman olganda etakchi xorijiy mamlakatlar patent qonunchiligi nizomlari bilan uyg’unlashtirilgan. Masalan, ixtironing patentga loyiqlik mezonlari sifatida yangililik ixtiro darajasi va sanoatda qo’llashning mumkinligi qabul qilingan qiyoslash uchun, SSSRda talabnoma berilgan texnik echim yangililik muhim farqlarga ega va ijobiy samara beradigan bo’lsa, ixtiro deb topilardi.
Yangi Rossiya qonunchiligining sobiq SSSR tizimidan boshqa muhim farqi ekspertizaning bir pog’onali tekshiruv tizimi o’rniga tekshiruv ekspertizasining ikki pog’onali tizimi joriy qilinganligidir. Ixtirolarni bunday tizim bo’yicha patentlash asosan boshqa davlatlar yondashuviga (masalan, EPI tartiblariga) o’xshash va quyidagi bosqichlardan iborat:
Ixtirolar uchun kelib tushayotgan talabnomalarni rasmiy ekspertizadan o’tkazish;
Talabnoma kelib tushgan sanadan o’n sakkiz oy o’tganidan keyin talabnomani nashr qilish. Shundan so’ng talabnoma berilgan ixtiro bo’yicha nashr kilingan formula xajmida vaqtinchalik xuquqiy muxofaza taqdim etiladi;
Talabnoma beruvchi yoki uchinchi shaxslarning tegishli iltimosnomalarini olgandan so’ng mohiyatiga ko’ra ekspertizani o’tkazish;
Mohiyatiga ko’ra ekspertiza natijalari bo’yicha ixtiroga patent berish yoki bermaslik to’g’risida qaror qabul qilinadi.
Rossiyada patentdan tashqari foydali model uchun guvoxnoma deb ataladigan muhofaza xujjati ham joriy qilingan. Bunday guvoxnoma foydali model uchun talabnomani rasmiy ekspertizadan o’tkazgandan keyin beriladi. Foydali modelning patentga layoqatliligi uchun ekspertiza o’tkazilmaydi, binobarin guvohnoma talabnoma beruvchining javobgarligi bilan xaqiqiylik kafolatisiz beriladi.
Ixtiro va kashfiyotlar bo’yicha komitet bosqichma-bosqich Patent va tovar belgilari bo’yicha Rossiya agentligi (Rospatent)ga o’zgartirildi. 1998 yil fevralidan Sanoat mulki xuquqlari boshqarmasi, Butun-Rossiya patent-texnika kutubxonasi va EHM, ma’lumotlar bazasi va integral mikrosxemalar topologiyalari uchun dasturlarni xuquqiy muxofaza qilish bo’yicha Rossiya agentligining qo’shilishi natijasida DPEBITI negizida Sanoat Mulki Federal Instituti (FIPS) tashkil qilindi.
O’zbekiston va MHD ixtirolarni rasmiy ekspertizadan o’tkazish Hozirgi vaqtda Rossiyada intellektual mulk bozori barqaror sur’atlarda
rivojlanmoqda. Masalan, 1999 ynlda ixtirolar uchun 24659 ta talabnoma taqdim etilgan va 19508 ta patent berilgan, Bunday talabnomalarning 20%ga yaqini xorijiy talabnoma beruvchilar tomonidan taqdim etilgan. 1999 yil 31 dekabrdagi holatga ko’ra Rossiyada 678 ta patent bo’yicha ishonchli vakillari ro’yxatga olingan bo’lib, bu rivojlangan patent infratuzilmasi ko’rsatkichi hisoblanadi.
1995 yil 27 iyulida Rossiya va O’zbekiston Respublikasi hukumatlari o’rtasida sanoat mulkini muhofaza qilish sohasida erkin hamkorlikni ko’zda
tutuvchi bitim imzolangan. Xususan, O’zbekiston fuqarolari Rossiya patent bo’yicha ishonchli vakillari xizmatlariga murojaat qilmasdan SMFIga bevosita talabnomalar berish xuquqiga ega.
Rossiya va O’zbekiston o’rtasidagi o’zaro manfaatli hamkorlik O’zbekiston talabnoma beruvchilari uchun Rossiya xududida, rossiyaliklar uchun O’zbekistonda, patent xuquqlarini himoyalashni osonlashtirish, shuningdek, patent axboroti bilan almashish, ishlab chiqarish kooperastiyasi, savdo, iqtisodiy hamkorlikning boshqa shakllarini rivojlantirishda mustahkam negiz bo’lib xizmat qiladi.