Pazni frezalash uchun silliq valni burchaklari α = 60°; α = 90°; α = 120°

1-misol.
Pazni frezalash uchun silliq valni burchaklari α = 60°; (α = 90°; α = 120°; α = 180°) bo‘lgan qo‘zg‘almas prizmaning ustiga o‘rnatish imkoniyati baholansin, agar quyidagi o‘lchamlarga rioya qilish talab qilinayotgan bo‘lsa:
h₂ = 54,5_-0,2; (h₁=5,5^+0,2; h₃=24,5^+0,1); (1-rasm).
Bazaviy yuzaning diametri D=60d11(^-0,100 _-0,290).

Shponka uchun pazga ishlov berish uchun silliq valni prizma ustiga o‘rnatish sxemasi (shponka pazi chuqurligini tayinlashning uch xil usuli berilgan: a) – ustki hosil qiluvchi chiziqdan; b) – pastki hosil qiluvchi chiziqdan; v) – valning o‘q chizig‘idan.
Yechish.
Masalani quyidagi shartlar bilan ko‘rib chiqamiz: talab qilinayotgan o‘lcham xomashyoning pastki hosil qiluvchi chizig‘idan berilgan bo‘lsin, α=90^o.



Xomashyoni prizmaga o‘rnatish xatoligi qiymatini pazning vertikal o‘qi yo‘nalishida aniqlaymiz. Xatolik qiymatini hisoblash uchun quyidagi jadvaldagi formulani qo‘llaymiz:

Masala shartiga ko‘ra val tashqi diametriga qo‘yim IT_D = 0,19 mm (0,29 - 0,10 = 0,19 mm), demak valni vertikal o‘q bo‘yicha prizma ustiga o‘rnatish xatoligi:
εh₂ = 0,21 x 0,19 = 0,04 mm.ga teng.
Topilgan xatolikni paz chuqurligiga qo‘yimning qiymati bilan taqqoslaymiz. Valni prizma ustiga o‘rnatish xatoligi (0,04mm) boshlang‘ich o‘lchamga tayinlangan (h₁=5,5_+0,2) 0,2 mm xatolikdan ancha kichik. Demak, shponka uchun pazni frezalash uchun tanlangan o‘rnatish usulini qo‘llash mumkin.
Topshiriq: har bir talaba HEMIS tizimidagi tartib raqamiga muvofiq hamda quyidagi ketma-ketlik bo‘yicha bittadan variantni mustaqil bajarsin va o‘qituvchiga topshirsin: