Pedagogika universiteti

QON  KETISh  TURLARI. 
QON  KETIShNI  TO`XTATISh  USULLARI 
Qon quyidagi uch asosiy vazifani  bajaradi: 
1.  Organizm  to`qimalariga  kislorod  va  to`yimli  moddalarni  yetkazib  berish 
hamda hayot faoliyati  mahsulotlarini  chiqarish. 
2.  Antitelalarni  ishlab  chiqarish  yo`li  bilan  organizmni  kasalliklardan  himoya 
qilish  hamda infektsiyadan  muhofaza qilish. 
3.  Qon  butun  organizm  bo`ylab  aylanishi  hisobiga  tananing  doimiy  haroratini 
saqlab turish. 
Qon  ketish  organizmda  bir  necha  reaktsiyani  uyg’otadi.  Miya,  yurak  va 
buyrak  hayotiy  muhim  organlarga  kislorod  bilan  to`yingan  qon  oqimini  saqlab 
turish  uchun  yo`qotilgan  qon  o`rnini  darhol  to`ldirishga  harakat  qiladi. 
Jarohatlangan  joydagi  qon  iviy  boshlaydi.  Ivish  -  shikastlangan  tomirni  berkitish 
va  qon  ketishini  to`xtatishga  qaratilgan  qonning  quyulish  jarayonidir. 
Shuningdek,  organizm  qizil  qon  tanachalarini  ko`proq  ishlab  chiqara  boshlaydi, 

---

 
40 
bu  hujayralarga  kislorod  yetkazib  berilishiga  yordam  beradi.  Oddiy  vaziyatda 
organizmdan  chiqarib  yuboriladigan  ortiqcha  suyuqlik,  aylanayotgan  qonning 
doimiy  miqdorini  saqlab turish maqsadida yana qon oqimiga qo`shiladi. 
Aylanib  turgan  qon  hajmi  xavfli  darajagacha  kamayishiga  olib  keluvchi 
qattiq  qon  ketishi  jabrlanuvchining  hayotiga  xavf  soladi.  Natijada  hayotiy 
muhim  organlar yetarli  miqdorda kislorod bilan ta'minlanmaydi.