Pedagogika va psixologiyasi

8.Vaqtinchalik kelajak. Kelajakni konstruktiv rejalashtirishning imkonsizligi. Bu hozirgi vaziyatda kuchli bandlikning asorati bo’lishi mumkin.
9. Antisuitsidal omil. Boshqa omillarning yuqori darajada ifodalanishi global suitsidal xavfni olib tashlaydi. Bu yaqinlarini mas’uliyat, burch hissi bilan teran tushunish. Bu o’z joniga qasd qilishning gunoh ekanligi, uning estetikaga zidligi, og’riq va jismoniy azob qo’rquvini ifodalaydi. Ma’lum ma’noda, ruhiy tuzalish ishlari uchun dastlabki bosqichda bu ko’rsatkichning mavjudligi.
“Suitsid xavf xaritasi” metodikasi (L.B.Shneyder tomonidan o’smirlar uchun modifikatsiya qilingan)

Maqsad: o’smirlarda suitsid xavfi omilining ifodalanish bosqichini aniqlash.
O’smirlarda xavf omilining ifodalanish bosqichini aniqlash uchun matematik yig’indi hisoblanadi va olingan natijaning o’zaro nisbati quyidagi shkalada keltirilgan:
9 balldan kam –suitsid xavfi ahamiyatsiz;
9–15,5 balllar – suitsid xavfi mavjud;
15,5 balldan ko’p – suitsid xavfi nisbatan ko’p.
“Xavf xaritasi” yordamida ma’lum bo’lgan o’z joniga qasd qilish urinishiga moyillik aniqlangach, o’smirni doimo nazardan qochirmaslik va uning kayfiyati va xulq-atvorida qisman o’zgarishlarni ham sezish kerak. Agar xulosaviy ballar yig’indisi jiddiy ahamiyatga yoki xulqida xatar belgilari kuzatilsa, psixologga yoki vrach-psixologga malakali yordam olish uchun murojaat qilish tavsiya etiladi.
“Suitsid xavf xaritasi” uslubi

Xavf omili	Aniqlanma- gan	Kam ifodalan- gan	Kuchli ifodalan- gan
I. Biografik ma’lumotlar
1Ilgari ham suitsidga urinish ro’y bergan	–0,5	Q2 Q2	Q3
2.Qarindoshlardagi suitsidal urinishlar	–0,5	Q2 Q1	Q2
3.Ajralish yoki ota-onadan birining o’limi	–0,5	Q2 Q1	Q2
4.Oilada samimiyatning etishmasligi	–0,5	Q2 Q1	Q2
5.To’liq yoki qisman qarovsizlik	–0,5	Q2 Q0,5	Q1