Pedagogikalıq programmalıq qurallar jaratıwshı dastúrler sıpatlaması

Sistemali va izchil bayon qilish 

 

Temani  ilimiy bayan etiw  máselesi menen   tiǵiz   baylanista turǵan másele – 

bul  temani sistemali  hám izshil  bayan etiw.  

Informatika  oqiw  predmeti  bir-

birine  baylanisli  bolmaǵan      faktler  hám  taripler    jiyindisinan  emes    balkim  

oqiwshilar    aldinda  aniq      izbe-izlikte    aship    beriletuǵin      bilimler  jiyindisinan   

ibarat    boliwi  lazim.  Usi  prinsp  amelyatta    tόmendegi    tiykarǵi  qaǵiydalar  

jardeminde ámelge asiriladi: 

1.  Informatika  kursiniń  túrli    temalardiń  όz-ara    baylanislardi    kόrsetiwshi  

sxemalar, planlar, klasterlerden paydalaniw.  

2.  Aldin όzlestirilgenlerdi  takrarlaw  hám  quramalastiriw. 

3.  Aldinǵi    όtilgen    materialdi    usi  darejede      eske  aliw  lazim,  ol  jańa  

materialdi  túsindindiriwge jeterli bolsin. 

4.  Jańa  materialdi  túsindiriwde    ol  menen  jeńil    apwayi  hám  tábiyiy  

baylanista  bolatuǵin  maǵlumatlardan qosiw lazim. 

5.  Oqiwshilardiń όz pikirlerin bayan etiw  usil  hám kόrinislerin  bayan etiw  

usil hám  kόrinisler  turaqli gúzetip bariw. 

6.  Har  bir  bόlim  sońinda    uliwmalastiriwshi  hám    sistemalastiriwshi   

sabaqlardi όtkiziw. 

 

Tusiniklilik 

Tusiniklilik    prinsipi  kόp  jilliq  

oqitiw  ámelyati  tárepinen  islep shiǵilǵan   

talaplardan  kelip  shiǵadi.  Har  túrli  ilmiy 

materialdi  bayan etiwde  oqiwshiniń  jasi,  

rawajlaniwi hám  bar waqit byudjeti  qatań  

esapqa 

aliniwi 

 

lazim. 

Oqiwshiǵa  

talimniń  hár bir basqishinda   sonday ham 

soǵan  uqsaǵan    material    beriliwi    kerek, 

ol όziniń  rawajlaniwi  dárejesine  gόre usi  

materialdi    qamrab  aliw    hám  όzlestiriw   

mumkin 

bolsin. 

Har 

bir 

basqishta  

sorawlar 

 

shegaralanǵan 

boliwi  

shárt.osqichdagi  savollar  doirasi  qat`iy 

chegaralangan bόlishi shart. 

 

 

Kόrgizbelilik 

Wazipa. 

Respublikamizda informatikani rawajlandiriw haqqinda mag’lumatlardi 

tabin’. 

Bilim –  

 

qaytariwha’m 

ta’krarlaw 

jemisi. 

 

Abu RayXon 

Beruniy. 

---

Kόrgizbelilik prinsipi basqa panlerdi oqitiwdaǵI siyaqli  informatikani oqitiw 

protsesindeda    tiykarǵI  hám  áhmyetli    esaplanadi.  Usi  prinsip  ayyemgi 

zamanlardan berli  qollanip kiyatirǵan  belgili oqitiw  prinsiplerinen biri. 

 

Usi  prinsip sonday  talapti keltirip shiǵardi  oǵan gόre  oqiwshilar  miyinda  

payda  bolatuǵin  tusinikler    tuwridan  tuwri  úyrenilip  atirǵan      predmet  misali   

kompyuterden alinatuǵin  maǵlumatqa tiykarlanǵan boliwi lazim. 

 

Όqitiwshi  bayanati  oniń tusindiriwi aniq ráwishte  obrizlardi όz ishine alip 

atirǵan  sorawlardiń manisi obrazlarn όz ishine aliwi  uyrenilip atirǵansorawlardin  

manisin  kόrgizbeli    kόrsetiwshi    isenimli  misallar  menen    bekkemlep  bariliwi 

lazim. 

 

Temaniń    bayani    doskadaǵi  hám    oqiwshilar  dápterindegi  jaziwlar  menen  

birgelikte  alip  bariladi.  DoskadaǵI  jaziw  hám    suwretler  oqitiwshi      túsindirip 

atirǵan waqitta, oqiwshilar bolsa  doska aldinda juwap  berip atirǵanda  bejeriledi. 

Doskadan  paydalaniw  oqitiwdaǵI   áhmyetli  zvenodir.  

Masele  sheshiwde,  tákrarlawda  oqiwshilardan  sorawda  barliq jaǵdaylarda   

toil kόrgizbelilik  boliwi lazim.  DoskadaǵI  suwretler menen  bir qatarda  oqitiwda    

korgizbelilik  tablitsalar  ,  diapozativlar,  kinofil`mlar,  kodoskoplar,  proektsion 

apparatlar    hám    basqalar  menen    kόrsetiledi.  Tablitsaniń    rόli  eki  túrli  boliwi 

mumkin    birinshiden  tablitsadan      oqitiwshi    sabaq    protsesinde,  klass  aldinda  

temani tusindiriw waqtinda  paydalaniw mumkin.  Bunda tablitsalar   oqitiwshiniń   

bayanin    hám  jaziwlardi    toltirip  baradi.  Ekinshiden  tablitsalardi      oqitiwshiniń    

bayanin  hám    jaziwlardi  toltirip    baradi    ekinshiden    tablitsalardi    kόrinetuǵin 

orinǵa    uzaq  mudet    ilip  qoyiw    mumkin      oqitiwshilarǵa  diapozitivlar  hám  

prosktsion  apparatlar  ushin    plyonkalardan    paydalaniw    ulken  jardem  beredi.  

Diapozitivlerdi  όqitiwshiniń    όzi  komp`yuterden  yaki  printer  ushin    arnawli  

betlerden      paydalanip    tez  hám    ańsat    tayarlaw    mumkin.  Diapozitivler  barliq 

oqitiwshilar  tárepinen    jaqsi    kόriletuǵin    ulken    όlshemdegi    kόrinislerdi  payda 

etiw  imkanin    beredi    biraq      paydalanǵanda      klas    bolmeleri      qaranǵilastiriliwi 

kerek  boladi.  Bul  bolsa    ayrim    qolaysiz    jaǵdaylardi    keltirip  shiǵaradi.    Eger  

epidiaskop bolsa, ekranǵa tiniq bolmaǵan kόrinislerdida   proektsiyalaw mumkin. 

Bunda  kitap  hám  jurnallardaǵi  suwretlerden    paydalansa  boladi.  Hozirgi  kunde  

zamanagόy      mul`timedialiq  videoproektorlardan  paydalaniw  maqsetke  muwapiq. 

Olar    korinisti    tuwridan  tuwri  komp`yuterden  ulken    ekranǵa      proektsyalawǵa   

imkan jaratadi. 

 

 

 

Wazipa. 

Pedagogik-dasturiy qurallar  jaratiw texnologyasi Кurtin’  temalar 

boyinsha  suretler  sxemalar  tablitsalar  ha’m basqalar  

misal keltirin’. 

---