Pedagogikalıq sheberlik haqqında tu`sinik, onın` oqıtıwshı xızmetindegi ornı ha`m a`hmiyeti. J o b a

bilim bersin,-dep talap qilamiz. Lekin
zamanago`y bilim beriw ushin, da`slep,
mug`allimnin` o`zi sonday bilimge iye
boliw kerek...» I.A.Karimov


1. Pedagogikaliq sheberlik xaqqinda uliuma tusinik.
O`zbekstan Respublikasinin` 1997 jil 31-avgustta qabil etken «Ta`lim haqqinda»g`i nizamda «Pedagoglar a`dep-ikram qag`iydalarina su`yeniwi, balalardin` jeke basinin` qadir qimbatin hu`rmetlewleri, olardi miynet, nizamlar, ata-analar, hayal-qizlarg`a ruwxiy, tariyxiy, ma`deniy-milliy ha`m uliwma xaliqliq u`rp-a`detlerge hu`rmet ruwxinda, do`gerek ortaliqqa g`amqorliq qatnasta boliwdi ta`rbiyalawlari sha`rt» ekenligi ko`rsetilgen.
Bul oqitiwshilardin o`z ka`siplerin iyelewinde ju`da` u`lken tayarliqtan o`tiwlerin talap etedi.
Ha`zirgi waqitta joqarg`i oqiw orinlari da`wir talabina juwap beretug`in qa`niygelerdi tek teoriyaliq bilimlerdi teren` u`yretken jag`dayda tayarlamaqta, oqiw rejelerinde ka`siplik pa`nlerdi oqitiwg`a u`lken itibar berilmekte. Lekin, bizge mekteptegi tek teren` bilimli, aniq bir pa`n qa`nigeligin iyelegen mug`allimler g`ana emes, sonin` menen qatar ulli adamgershilik qa`siyetlerge iye bolg`an balalar ha`m u`lkenler menen qiynalmastan baylanisa alatug`in, olardin` psixologiyasin tu`sine alatug`in haqiyqat sheber pedagog ustazlar kerek.
Bunday qa`niyge pedagog-psixolog-ta`jiriybeli oqitiwshi joqari pedagogikaliq sheberlik ha`m texnika ko`nlikpeleri menen qurallang`an adam boliwi kerek. Sonin` ushinda, bolajaq oqitiwshi qa`niygeligi boyinsha bilimlerdi iyelew dawaminda o`zinin` a`dep-ikramliliq ha`m ruwxiy da`rejesin ken`eytedi, o`z ka`sibi do`gereginde a`dep-ikram normalarina su`yeniw o`zgesheliklerin, onin` mazmunin o`zlestiredi, mug`allim a`depliliginin` balanin` jeke basina ta`sirin an`law, tu`rli jag`daylarda o`z minez qulqin basqara aliw za`ru`rligin tu`sinip jetedi. Bir so`z benen aytqanda, olar pedagogikaliq sheberlikti oqip ha`m ko`nlikpelerdi, redagogikaliq texnika elementlerin o`zlestirip, iyelep aliw mu`mkinshiligine iye boladi.
Pedagogikaliq sheberlik bul ha`r bir ta`rbiyashinin` aldina u`lken juwapkershilikti ju`kleydi, Sebebi, ta`rbiya beriw jeke adamdi qa`liplestiriw maqsetinde bir adamnin` ekinshi adamg`a ta`sir jasaytug`in ja`miyetlik qatnasi bolip sanaladi. Mug`allimnin o`z pa`nin oqitiwi, bilim beriwi ha`m ol arqali oqiwshini a`dep-ikramliliq ha`m estetikaliq jaqtan ta`rbiyalaw ma`seleleri onin` aldinda turg`an tiykarg`i maqsetlerinin` biri boladi. Sonin` ushinda mug`allim o`z oqiwshilarina bilim bergende oni oqiwshi a`piwayi, qurg`aq qabil etiwden saqlawina tuwra keledi. Bug`an erisiw ushin mug`allimge pedagogikaliq sheberlik, pedagogikalik ta`jiriybe za`ru`r boladi. Alga koygan maqsettin toliq iske asiriwi ushin pedagog ba`rhama izlenip bariwi, mekteptegi ma`deniy jumislardin` sheber sho`lkemlestiriwshisi, en` aldi menen en` jaqsi ta`rbiyashi bola aliwlari kerek boladi.
Sheber mug`allim bul o`z jumisinda nag`iz ustazliqti ko`rsetetug`in adam. Basqasha so`z benen aytqanda mug`allim - bul eki jaqlama sheber adam:
1. Jeke adamnin` psixologiyasin teren` biliwshi.
2. Oqitiw menen ta`rbiyalaw usillarin teren` o`zlestirgen adam.
A.S.Makarenko buzilg`an jaslardan haqiyqiy o`mirdi su`yiwshi, do`retiwshilik miynetti quwanish retinde qabil etetug`in insanlardi jetilistirip, a`jayip tabislarg`a eristi. Sheberlik-bul is ha`rekette ko`rinedi. Ol pedagogtin` joqari na`tiyjelerge erisetug`in pedagogikaliq is –ha`reketinin` en` joqarg`i da`rejesi menen aniqlanadi, yamasa oqitiw menen joqari ha`m turaqli tu`rde jetilistirip barilatug`in ta`rbiya o`neri ya`ki bolmasa ilimiy bilimler sintezi, uqip ha`m bilimlerdin metodikaliq o`ner ko`nlikpeleri ha`m mug`allimnin` jeke sanali miyneti menen aniqlanadi.
Ha`r qanday xizmettegi siyaqli pedagogikaliq xizmette to`mendegi komponentlerdi o`z ishine aladi: maqset, waziypa, qural, ob`ekt, sub`ekt. Pedagogikaliq xizmettin` maqseti nelerden ibarat.
1.Mug`allimnin` jumisinin` maqseti ja`miyet ta`repinen belgilenedi, yag`niy onin` maqseti oqiwshilar sanasin ha`r ta`repleme rawajlaniwg`a bag`darlawdan ibarat. Geypara pedagogikaliq jag`daylarg`a baylanisli mug`allim belgilengen maqsetten shig`a otirip waziypani o`zi islep shig`iwina tuwra keledi.
2. Mug`allimnin` xizmeti basqa xizmetlerdi basqariwshi xizmet. Basqasha aytqanda oqiwshilardin` is ha`reketi na`tiyjesinde payda bolatug`in xizmet bolip tabiladi.
3. Basqa adamnin` xizmetin basqariwdin` quramalig`i sonda, pedagogtin` maqseti ha`mme waqit ta`rbiyalaniwshinin` keleshegine bag`darlang`an boladi. bul maqset oqiwshilarda biliwdi, islewdi, isley biliwdi talap etedi. Sonin` menen birge balalar tek g`ana bu`gingi ku`nin oylap, bu`gingi ku`nnin` mashqalasi menen jasaydi, al erten`gi ku`nin oylamaydi. Bul na`rse ta`rbiyanin` qiyinshilig`inin` en` tiykari bolip esaplanadi. Pedagog bu`gingi ku`nde jasap, keleshekti du`zedi. Bul a`lbette qiyin ha`m quramali jag`day. Pedagogikaliq miynettin` o`zgesheliklerinin` biri sonnan ibarat.