Pedagogikasi

40 Тохир Малик. «Иймонлашиш умиди.» - Т.: Янги аср авлоди, 2004.
94

---

Xoja A bdulxoliq G ’ijduvoniy, Xoja Axm ad Yassaviy, Xoja Bahouddin 
Naqshband va h.
«Shayx» 
- arabcha «keksa, oqsoqol» m a’nolarini anglatadi. 
Tasavvufda piru m urshidlarga nisbatan qoMlaniladigan unvon. K o‘pligi 
«mashoyix». Y u suf Xamadoniydan oldin o ‘tgan pirlar «Shayx» unvoni 
bilan atalganlar.
BU QIZIQ!
Nima uchun «5 kunlik dunyo» deyiladi?
X alq orasida «besh kunlik dunyo» iborasi bejiz tilga 
olinm aydi. Olam ning bugungi kunga qadar 5 kun 6 soat 56 
daqiqa 12 soniyalik rivojlanish davri insonning tu g ‘ilganidan 
vafot etguncha qadar b o ‘lgan davriga m utanosibligi ana shu 
iboraning mohiyatini aks ettirsa, ajab emas. Darhaqiqat, 
jadvaldagi davrlar mazmuni ustuniga e ’tibor bering. 
________________________
Olamning kunlari
Kishi yoshi
Davrlar mazmuni
O lam ning 1 kunlikka 
qadar b o ‘lgan 
oralig‘idagi davr
1 
yoshgacha 
boMgan davr
Olam ning paydo b o blga- 
nidan to bir kunlikka qa­
dar b o ‘lgan oraliq inson­
ning tug'ilganidan to bir 
yoshgacha bo‘lgan davrga 
o'xshaydi.
Inson bu davrda faqatgina 
moddiy oziqqa ehtiyoj 
sezadi; u na yaxshilik, na 
yom onlik, na issiq, na 
sovuq, na q o ‘rqish, na 
quvonchni farqlavdi.
O lam ning 1 
kunligidan ikki 
kunligiga qadar 
b o ‘lgan oraliq
1-12 yoshgacha 
boMgan davr
Bu davrda u issiq- 
sovuqni, katta-kichikni, 
y a ’ni m oddiyat dunyosini 
anglay boshlaydi.
O lam ning 2 
kunligidan 3 
kunligiga qadar
12-24 yoshgacha 
boMgan davr
Bu oraliq moddiylik dun- 
yosidir. Inson bu davrga 
kelib moddiy dunyoni to ‘-
95

---

boMgan vaqt 
oralig'idagi davr
liq anglab yetadi, uning 
hislatlari va m a’naviy 
dunyosi shakllana bosh- 
laydi. Endi u nafaqat is- 
siq-sovuqni, balki yaxshi- 
yomonni ham farqlay 
boshlaydi, jism oniy 
jihatdan voyaga yetadi.
O lam ning 3-4 kunlari 
oralig4idagi davr
24-36 yoshgacha 
b o ‘lgan davr
Bu davrda inson jism oniy 
hamda m a’naviy jihatdan 
kamolga yetadi, oila qura- 
di, bola-chaqali boMadi. 
Biroq, shu davrdan bosh- 
lab uning jism oniy rivoj­
lanishi sekinlashadi, un- 
dan keyingi rivojlanish 
esa aql-zakovati, tafakkuri 
- bir so ‘z bilan aytganda, 
m a’naviy-ruhiy dunyosi- 
ning takom illashuvi bilan 
belgilanadi.
O lam ning 4-5 kunlari 
oralig‘idagi davr
36-60 yoshgacha 
boMgan davr
Bu davr m a’naviy at (ruhi­
yat) dunyosi. Bu davr 
insonning m a’naviy-ruhiy 
jihatdan to‘liq shakllanib 
bo‘lganini anglatadi.
Demak, yuqoridagi m ulohazalarga suyanib aytish m um kinki, olam
va odam zod rivojlanishi o ‘zaro mos ravishda moddiy dunyodan hissiy 
dunyoga, hissiy dunyodan ruhiyat dunyosi tom on kengayib boruvchi 
ulkan hayotbaxsh halqadir. («Tafakkur»,1999, №1, 86-87 betlar).
96

---