Pirometr (yun rug olov va metr) spektrning optik sohasida shaffofmas

---

Pirometr
Pirometr (yun. rug — olov va ...metr) —
spektrning optik sohasida shaffofmas
jismlarning nurlanishiga qarab ularning
temperaturasini oʻlchash uchun
ishlatiladigan asbob. P. yordamida
temperaturasi oʻlchanadigan jism issikdik
muvozanatida turishi va yorugʻlik yutish
koeffitsiyenti 1 ga yaqin boʻlishi ke-rak. P.
yordamida yuqori temperaturalar
oʻlchanadi. Ish prinsipiga qarab, ravshan,
rangli va radiatsion P. mavjud. Ravshan P.

---

kengtarqalgan, ular 103—104°K
sohasidagi temperaturalarni aniq
oʻlchaydi.
Spektrning optik sohasida ^"const li
jismlar temperaturasini oʻlchashda rangli
P.dan foydalaniladi. Bunda spektrning
koʻk va qizil sohalaridagi ravshanliklar
nisbati bl(Xl T)/2(X2T) aniqlanadi. Asbob
shkalasi °S larga boʻlingan, u jismning
rang temperaturasi (Ts)ni koʻrsatadi.
Rangli P. ravshan P.dan murakkabroq,
lekin sezgirligi va oʻlchash anikligi undan
past. Rangli P. ham 103—104 °K
sohasidagi temperaturalarni oʻlchaydi.

---

Jismning toʻliq nurlanishini ifodalovchi
radiatsion P. sezgir, lekin oʻlchash aniqligi
pastroq. Ularning ishi Stefan—Bolsman
nurlanish qonuni va Kirxgof nurlanish
qonunita asoslangan. Radiatsion P.
kuzatilayotgan nurlanishni kabul kilgich
(termoustun yoki bolometr) da
fokuslaydi. Bunda signal mutlaq qora
jismning nurlanishi boʻyicha
taqsimlangan va radiatsion temperatura
(T^ni koʻrsatadigan asbobda qayd
qilinadi. Jismning haqiqiy temperaturasi
kuyidagi formula bilan ifodalanadi:
T=at1/4T|, bunda at — jismning toʻla
yorugʻlik yutish koeffitsiyenti. Radiatsion
P. 200° temperaturadan boshlab
oʻlchaydi. Sanoatda P. turli texnologik