Полиэтилентерефталатни азореагентлар билан модификациялаб, комплекс ҳосил қилувчи сорбентлар олиш ва уларнинг тадқиқоти

I.Adabiyotlar tahlili I.1. Polietilentereftalat haqida tushuncha.

Jahonda plastik ishlab chiqarish yiliga 5-6 foizga o'sib bormoqda va mazkur prognozlarga ko'ra, 2021-yilga kelib 250 million tonnaga yetadi. Bundan tashqari, bugungi kunda eng tezkor rivojlanayotgan bozor - bu polietilen tereftalat (PET) bozori. Polietilen tereftalat dunyoda ishlab chiqarish,qadoqlash sohalarida inqilob qildi va butun jaxon bozoridagi vaziyatni tubdan o’zgartirib yubordi.So'nggi 10 yil ichida PET ishlab chiqaruvchilar soni ikki baravar ko'paydi. Butun dunyoda PET ishlab chiqarishning jadal rivojlanishi XX asrning 90-yillari boshidan hozirgi kungacha davom etib kelmoqda. 1990-yildan 1995-yilga qadar global PET ishlab chiqarishga talab darajasi yiliga o'rtacha 15% ni tashkil etdi.

1995-yildan 2000-yilgacha o'rtacha o'sish har yili 20% ni tashkil etdi. Oxirgi bir necha yillardan buyon global PET bozori yiliga o'rtacha 10% ga o'sib bormoqda. PET materiallari 1940-yillarning boshlarida ishlab chiqilgan va shu vaqtdan beri ularni turli sohalarda xususan: inson hayotida ,yengil sanoatida, oziq-ovqat sanoatida, dastgohlarda va asbobsozlik, mashinasozlikda, tibbiyot va farmatsevtika sohasida qo'llashning keng qirraliligi ochib berildi.

1995-yildan 2000-yilgacha o'rtacha o'sish har yili 20% ni tashkil etdi. Oxirgi bir necha yillardan buyon global PET bozori yiliga o'rtacha 10% ga o'sib bormoqda. PET materiallari 1940-yillarning boshlarida ishlab chiqilgan va shu vaqtdan beri ularni turli sohalarda xususan: inson hayotida ,yengil sanoatida, oziq-ovqat sanoatida, dastgohlarda va asbobsozlik, mashinasozlikda, tibbiyot va farmatsevtika sohasida qo'llashning keng qirraliligi ochib berildi.

Polietilen tereftalat (polietilen glikol tereftalat, PET, PETG, lavsan, valox, ULTRADUR, CELANEX, RYNITE) termoplastik bo'lib, poliesterlar sinfining eng keng tarqalgan vakili bo'lib, har xil brend nomlari bilan tanilgan. Tereftal kislota (yoki uning dimetil efiri) bilan etilen glikolni polikondensatlash mahsuloti; amorf holatda qattiq, rangsiz, shaffof modda va kristall holatida esa oq, shaffof emas modda hisoblanadi. PET (yoki PET, polietilen tereftalat) - poliesterlar orasida eng ko'p uchraydigan termoplastik polimer. PET materialida shaffoflik, yaxshi plastika (issiq holatda ham, sovuq holatda ham), kimyoviy barqarorlik mavjud. Ushbu materialni burg'ulash, arralash, frezalash orqali qayta ishlashga imkon beradi. PET materiali barcha xususiyatlarini past haroratlarda, -40 gacha va yuqori haroratlarda +75 darajagacha saqlay oladi.