Polimerlarni qayta ishlash texnologiyasi

EKSPLUATATSIYA QILISH VA TURLI USULLAR BILAN QAYTA ISHLASHDA POL
IMERLARNING FIZIKAVIY 
HOLATLARI 
Fizik holat
Qattiq
Yuqori elastik
Qovushqoq oquvchan
Mexanik, friksion,
dielektrikvabоshqaeksplua
tasion xossalar
Yuqori elastiklikxossalari
bilan tavsiflanuvchi yuqori
elastic deformasiyani
oshirishga moyillik
Qovushqoqlik xossalarini
tavsiflanuvchi plastic
deformasiyani oshirishga
moyillik
Xossalari
Qayta ishlashga imkon beradi
Buyumlarning ishga
yaroqliligini ta’minlaydi
Vakuumli va pnevmatik
shakllantirish issiq shtamplash
Bosim osnida quyish
ekstruziyalash
10
POLIMERLARNI QAYTA ISHLASH USULLARINING 
SINFLANISHI 
 
I guruh
II guruh

---

III guruh
Faqat fizikaviy o`zgarishlar
sodir bo`ladigan usullar
Faqat kimyoviy o`zgarishlar
sodir bo`ladigan usullar
Ikkala tur o`zgarishlari sodir
bo`ladigan usullar
Bosim ostida quyish
Monomer va oligomerlarni
qotirish
Termoreaktiv smolalarni
to`qridan-to`qri va quyish
usuli bilan presslash
Puflash
Pastizollarni quyish
11
HAR XIL USULLAR BILAN SHAKLLANTIRISHDA 
TERMOPLASTLARNING FIZIKAVIY HOLATLARI 
Holati
Usul
Qovushoq-oquvchan
Bosim ostida quyish, ekstruziyalash,
presslash
Yuqori elastiklik
Vakkumli shakllantirish, pnevmatik
shakllantirish, issiq holatda shtamplash
Qattiq (kristall va shishasimon)
Shtamplash, prokatka qilish (majburiy
yuqori elastiklik xossasiga asoslangan)
Eritmalar va dispersiyalar
Sepish usuli bilan plyonka olish, qolipni
botirib buyumni shakllantirish, plastizollarni
rotatsion shakllantirish
13
Termoreaktiv
materiallar
qayta
ishlash
metodlari
hamshunga

---

o`xshashsinflangan.
Bunda
buyumlarni
pressmateriallardan
yoki
ayrim
14
komponentlardan (suyuq polimerlar, to`ldiruvchilar, armirlovchi materialar)
tayyorlash mumkin.
VII guruhning barcha metodlari bilan buyum shakllash (kompozitsiyaga
zarur
konfiguratsiya
berish)
qovushqoq
-
oquvchan
holatda
bo`lgan
pressmaterialning siljib oqish qisobiga amalga oshadi, So`ngra boqlovchi qotirilib
suyuqlanmaydigan va erimaydigan qolatga o`tadi. Bu jarayonlar umumiy fizik-
kimyoviy qonuniyatlarini o`z ichiga olgani uchun (non'yuton suyuqlikning
qovushqoq oqiShi va boqlovchining qotiShi kimyoviy reaktsiyasi) bir guruhga
birlaShtirilgan. Suyuq boqlovchilar Shimdirilgan va so`ngra qotiriladigan
armirlangan materiallarga ma`lum konfiguratsiya berib olinadigan metodlar VIII
guruhga birlashtirilgan. Bu metodlar qovak qatlamdan oqib o`tgan qovushqoq
boqlovchining kimyoviy qotishi reaktsiyasiga asoslangan.
Ko`piradigan termoreaktiv kompozitsiyalardan buyumlar tayyorlash uchun
qo`llanilgan qayta ishlash metodlari IX guruhga kiritilgan. Bu metodlarning o`ziga
xosli shundaki, qovak hosil bo`lishi va qotish kimyoviy reaktsiyasi bir vaqtda
bo`lib o`tadi.
Plastmassalarni
buyumlarga
va
yarim
maqsulotlarga
(polifabrikat)
aylantirishda quyidagilarga ahamiyat berish kerak:
1.
Plastmassa yoki kompozitsion materiallarni espluatatsiya sharoitiga boqliq
xususiyatlar bilan tayyorlash (ta`minlash).
2.
Ularning holati, shaklni oson qabul qiladigan qolatga o`tkazish;
3.
Plastmassalarga buyum yoki yarim maqsulot shaklini berish usullari va

---

tegiShli rejimlar;
4.
Buyum yoki yarimmaqsulotga tugallangan shakl berish.