Postembrional rivojlanishning umumiy qonuniyatlari.
Gerontalogiya. Regeneratsiya. Gomeostaz. Transplantatsiya.
1. O‘sish xarakteriga qarab barcha hayvonlarni ikkita guruhga bo‘lish mumkin:
1.Chegaralangan o‘suvchi organizmlarga;
2. Chegaralanmagan o‘suvchi organizmlarga
2. Akseleratsiya sabablarini tushintiruvchi bir necha gipotezalar muvjud:
1. Bolaning oqsil va vitaminlarga boy ovqatlar bilan ovqatlanishi, pediatriya yordamining yaxshilanganligi hisobiga go‘daklikda ko‘p kasalliklarga chalinmasligi;
2. Quyosh nuri ta’sirining kuchayishi, yer magnit maydonining o‘zgarganligi, ionlashgan va quyosh radiatsiyasi fonining jadallashganligi;
3. Geteroziz gipotezasi, ammo bu gipotezaning mehanizmlari yetarli darajada o‘rganilmagan. XX asrda , ayniqsa oxirgi 10 yilliklarda odamlar o‘rtasida migratsiya kuchaydi, ilgari chegaralangan odamlar guruhlari o‘rtasidagi nikoh bog‘lanishlari o‘rtasida avlodlarda geterozigotlik ko‘paydi;
4. Urbanizatsiya gipotezasi –yashash sharoiti majmuining bola nerv sistemasiga ta’siri, hayot tarzining jadallashuvi.
3. Boshlang‘ich maktab davrida bolalarning yoshga qarab o`sish tezligi:
1. qiz bolalarda 11-12 yoshdan,
2. o‘g‘il bolalarda 13-14 yoshdan 16-17 yoshga yetgunga qadar
3. o‘sishda keskin jadallashish (pubertat sakrash) yiliga 7-8 sm
4. tug‘ilgan bolaning bo‘yi bir yilda o‘rtacha 20-25 smga
5. ikkinchi yoshida 10-11 sm
4. Yetuklik davri yoshlari:
1. erkaklarda 22 yoshdan
2. ayollarda 21 yoshdan
5. Yetuklik davrining bosqichlari:
1. birinchi bosqichi 35 yoshgacha
2. ikkinchi bosqichi erkaklarda 35 yoshdan 60 yoshgacha, ayollarda esa 55 yoshgacha
6. Keksalik davri yoshlari:
1. Erkaklarda 61 yoshdan
2. ayollarda esa 56 yoshdan
7. Qarilik kafitsenti:
1. 1975-yilda aholining 8,5 % ini
2. 2000-yilga kelib, 11,2 % ni
8. Klimaks jarayoning davomiyligi:
1. ayollarda 2–8 yil
2. erkaklarda 10–15 yil
9. O`zbekistonda o`rtacha yosh ko`rsatgichi:
1. 1990-yilda erkak va ayollarda o‘rtacha yosh 67 yoshni
2. 2017-yilga kelib, bu ko‘rsatkich erkaklarda 73 yoshga, ayollarda esa 75 yoshga teng
10. Hozirgi kunda dunyo miqyosida o`rtacha umir ko`rish:
1. erkaklarning o‘rtacha hayot ko‘rishi 67.3 – 74.1 yosh
2. ayollarda esa 74.2 – 79.9 yosh
11. O`tkir infarct kasallidan o`lganlar sonini oylaliy yoki oylali emasligi bilan bo`gliqligi.
1. oilali erkaklar ichida o‘lim 19,7 %
2. oilasi yo‘qlarda esa 26,7 %
3. oilali ayollarda esa 23,3 % ni
4. oilasiz ayollarda 37,4 %
12. Gerontologiya sohasiga hissa qo`shgan olimar:
1. I.I. Mechnikov
2. A.A. Bogomols
3. A.V. Nagorniy
4. V.N. Nikitin
13. O‘limning ikki bosqichi tafovut etiladi:
1) klinik o‘lim;
2) biologik o‘lim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
