Konformatsiya - Konformasiya-bu ma'lum bir konfiguratsiyadagi molekulada atomlarning bir yoki bir nechta bitta sigma bog'lanishlari atrofida aylanish tufayli fazoviy joylashishi. Konformatsiya termini, 1929 y. Хeuors.
- Konformatsiyalarni belgilashda ularni to‘rt tipga bo‘linadi:
- I tip-tormozlangan, transoid, antiplanar
- II tip-oralatma, gosh-shakl, sinklinal
- III tip-to‘silgan, ekliptik, sisoid, sinplanar
- IV tip-qisman to‘silgan, ekliptik, antiklinal
- Ba'zi konformasiyalar boshqalarga qaraganda ancha barqaror
- Nyuman proektsiyasi –
- alkan stereokimyosida uglerod-uglerod bog'lanishining kimyoviy konformatsiyasini tasavvur qilish usuli. 1952 yilda Melvin Spenser Nyuman tomonidan taklif qilingan. Kuzatuvchiga yaqinroq joylashgan uglerod atomi eng yaqin deb nomlanadi va nuqta sifatida, kuzatuvchidan uzoqroq joylashgan uglerod atomi esa markazdan uzoq deyiladi va aylana shaklida tasvirlanadi. Ushbu turdagi vakillik bog'lanishlar orasidagi burama burchakni taxmin qilish uchun foydalidir.
- Konformer IV eng barqaror - CH3 guruhlari bir-biridan maksimal darajada uzoqlashadi
- Siklobutan - yadroaro burchaklar 90º
- valent burchak 19о28‘kamayadi
- Siklopentan - yadroaro burchaklar 108º
- valent burchak 1о28‘kamayadi
- Siklogeksan - yadroaro burchaklar 120º
- valent burchak 11о28‘kamayadi
- Sikloalkanlar - sp3
- Valent burchak - 109о28‘
- «Kuchlanishlar nazariyasi» Bayer
- Bog'lanish burchagining odatdagidan qanchalik katta shetlashi bo'lsa, tsikllar shunchalik kuchlangan va beqaror bo'ladi.
- Siklogeksan konformasiyalari
- Kreslo konformatsiyasi unchalik kuchlanmagan, shuning uchun siklogeksan asosan I va III konformerlar shaklida bo'ladi va II konformerning oraliq shakllanishi bilan tsikl doimiy inversiyaga uchraydi :
Do'stlaringiz bilan baham: |
