Pragmalingvistik jixatlari

Ikkinchi bob bo‘yicha xulosalar 
Ingliz tili frazeologik birikmalarining umumiy lug‘aviy xarakteristikasini 
mukammal tahlil qilish ingliz tilida frazeologik birliklar hosil bo‘lish yo‘llarining 
asosiy lingvistik xususiyatlaring mohyatini anglashga xizmat qiladi. Jumladan, 
1. Nominativ xarakterdagi FBlar eng keng tarqalgan FBlardan 
hisoblanishadi va ularning tarkibiy qismlari o‘zaro bir biri bilan uzviy bog‘liq 
bo‘lishadi. Masalan: be (have) dingbats [1) “axmoq bo‘lmoq”]; put the fangs (nips, 
hooks) in [“qarz olmoq”]; haven’t Buckley’s (bolter’s) [“hech qanday imkoniyatga 
ega bo‘lmaslik; chorasiz qolish”] va boshqalar. 
2. Fe’lli FBlar (FFB) gap tarkibida qat’iy chegaralangan tartibda 
joylashishadi. Ularning valentlik aloqalari quyidagi to‘rtta struktural modelga 
tayanishadi: 1)N1+FFB; 2)N1+FFB+N2; 3) N1+FFB+A; 4)N1+FFB +N2+A [ N1-
sub’ekt; N2-ob’ekt; A-hol]. “N1+FFB” modeldagi amerikanizmni ko‘rib chiqamiz: 
”I might of known he’d show up stewed and spill the beans. Oh maybe the dean 
won’t hand me hell proper”. 
3.Ingliz tilining derivatsiyaga moyil bo‘lgan FBlari odatda urf odatlarga, 
an’analarga, etnikmunosabatlarga, tabiathodisalarigako‘proqdaxldorbo‘ladilar:1) 
variantlashish – smoke like a Baptist Day bonfire // smoke too much like a winter 
tilt (Newfoundland) // smoke too much; 2) sinonimiya– crowbar palace (slang) – a 
jail; skookum house 3) tematikqator– moo-moo maker (slang) – a cattle Yuqorida 
ko‘rsatilgan misollardan ko‘rinib turibdiki, frazeologik shakllanish, u qay tarzda 
kechishidan qat’iy nazar, tilni yorqin, jo‘shqin, ma’nodor FBlar bilan boyitadi. 
Ayrim neologizmlarning jamiyat tomonidan qabul qilinishi, ayrimlarining esa 
aksincha, inkor qilinishi bir qancha faktorlarga bog‘liq bo‘lgan hodisadir. Eng 
avvalo, bu hosilaning oldiga qo‘yilgan nominativ funktsiyaga mos kelish yoki 
kelmasligiga bog‘liqdir. 

---

47