Примерно в VII веке до нашей эры среди племен, населявших Северный Вьетнам, наиболее многочисленным и сильным было племя ванланг — предки современных вьетнамцев. Как гласит история, в племени жил удиительный человек

Umumiy ma'lumot

Hindxitoy yarim orolining markazida ­Mekongning oʻrta oqimi boʻylab shimoldan janubga 1000 km uzunlikka choʻzilgan kichik davlat Laos joylashgan. Hududi bo'yicha Laos deyarli Buyuk Britaniyaga teng - 237 ming kvadrat metr. km, lekin uning aholisi kichik - taxminan 3,5 million kishi. Bu Osiyodagi eng kam aholi yashaydigan mamlakatlardan biridir. Siz ­Laos dengiziga kira olmaysiz. Laos shimolda Xitoy, sharqda Vetnam, janubda Kampuchiya, g'arbda Tailand va shimoli-g'arbda Birma bilan chegaradosh. Chegaralar asosan tabiiy chegaralar - Mekong yoki tog 'tizmalari bo'ylab o'tadi.
1975-yil dekabrda Laos Oliy xalq ­majlisi va hukumat tomonidan boshqariladigan xalq-demokratik respublika deb e’lon qilindi. Mamlakat 13 viloyat, bitta shahar okrugi va 1,5 ming qishloq-banga bo'lingan - xalq inqilobiy qo'mitalari boshchiligida. Mamlakat poytaxti - Ventyan shahri.

2. Eng muhim tarixiy voqealar

Zamonaviy Laosning ajdodlari tayzabon qabilalar bo'lib, ularning ­shimoldan Hind-Xitoy yarim oroliga ko'chishi 3-1-asrlarda boshlangan. Miloddan avvalgi e. va ayniqsa XI-XII asrlarda kuchaydi. n. e. Ular Mon-Kxmer guruhi qabilalarini va Tay tog'ini tog'larga itarib yubordilar va Mekong vodiysi va uning irmoqlari bo'ylab joylashdilar. Bir qator xalqlar (Man, Meo va boshqalar) 9—19 ­-asrlarda Laosga koʻchib yurishni davom ettirdilar.
XII asr oxirida. hozirgi ­Laos hududida XIV-XUP asrlarda bir qancha ilk feodal knyazliklari mavjud edi. Ular kuchli markazlashgan Lan Sang Xom Khao davlatiga birlashgan, ya'ni "million fillar va oq soyabon mamlakati". 17-asrda Lan Sang eng baland cho'qqiga chiqdi. U qoʻshni davlatlar va Hindiston bilan madaniy va iqtisodiy aloqalarni davom ettirgan, buni oʻsha davrning meʼmoriy va adabiy yodgorliklari ham tasdiqlaydi.
Tarixchilar bu davrni Laosda buddizmning tarqalishi ­va Laos madaniyatining gullab-yashnashi deb atashadi. Biroq, 18-19-asrlarda boshlangan o'zaro kurash Laos davlatini zaiflashtirdi va u asta-sekin alohida knyazliklarga bo'linib ketdi, ular dastlab kuchliroq qo'shnilar - Siam (Tailand) va Vyetnamga qaram bo'lib, 1893 yilda tarkibiga kirdi. Indoxitoy ittifoqi va frantsuz mulkining bir qismiga aylandi. Kampuchiya va Vetnamdan farqli o'laroq, Laos mustamlakachilar uchun iqtisodiy emas, balki strategik rol o'ynadi. Mustamlaka hokimiyatlari Laosda Lan Sang davridan beri asrlar davomida mavjud bo'lgan ijtimoiy-iqtisodiy tuzilma va ierarxik zinapoyalarni deyarli to'liq saqlab qoldi, lekin ular ustidan to'liq nazorat o'rnatdi.
Mustamlakachilar ­iqtisodiyotning monopol kapital manfaatlariga javob beradigan tarmoqlarinigina rivojlantirdilar. Yo'llar qurilishi butunlay metropolning harbiy yoki iqtisodiy maqsadlariga bo'ysundirildi. O'rta maktablarga faqat oz sonli mahalliy aholiga o'qishga ruxsat berildi, ulardan shaxslar kontingenti - mustamlaka hokimiyati va aholi o'rtasida vositachilar (masalan, soliq yig'ish uchun) yaratilgan. Tabiiy resurslarni o'zlashtirish, ular katta foyda keltira oladigan va tom ma'noda yuzaga chiqqandagina boshlangan. Bu, birinchi navbatda, qalay rudalari va o'rmon mahsulotlariga (qatronlar va bezak yog'ochlariga) tegishli. Laos frantsuz mustamlaka imperiyasining Zolushka deb atalishi ajablanarli emas. Ammo Laos xalqi bu holatga chidashni xohlamadi. Yarim asrdan ko'proq davom etgan frantsuz hukmronligi laosliklarning o'z ozodligi uchun jasoratli kurashi bilan birga keldi.
Bu kurash Yaponiya istilosi yillarida (1941-1945) alohida kuch bilan avj oldi. Bosqinchilar mamlakatdan quvib chiqarildi, fransuz imperializmiga qarshi Laos xalqining milliy mustaqillik uchun kurash bosqichi boshlandi. 1945-yil 12-oktabrda Laos mustaqil ­davlat deb eʼlon qilindi, 1954-yilda Jeneva konferensiyasida xalqaro eʼtirofga sazovor boʻldi, ammo vatanparvar kuchlarning ichki va xalqaro reaksiyaga qarshi qurolli kurashi yana qariyb 20 yil davom etdi. Bu yillarda mamlakat vatanparvar kuchlarining ittifoqi mustahkamlandi, ular 1956 yilda Laos vatanparvarlik fronti (PFL) - Neo Lao Xaksat tarkibida shakllandi; 1960-yillarning boshlariga kelib, u Laosning shimoliy va sharqini nazorat qildi. Laos xalqi kurashining yetakchisi 1955 yilda tashkil etilgan Laos xalq inqilobiy partiyasi (PRPL) edi.
Laosning mustaqil ­suveren davlat sifatida tan olinishi mustaqil siyosiy va iqtisodiy taraqqiyotga yo‘l ochdi. Biroq, bu Laosni o'z davlatiga aylantirishga umid qilgan imperialistik doiralarga mos kelmadi. Bu vaqtga kelib Laosdagi mavqei sezilarli darajada zaiflashgan Frantsiyaning o'rnini asta-sekin Qo'shma Shtatlar egalladi, bu esa mahalliy elita, yuqori martabali amaldorlar va zobitlar tomonidan o'zini ijtimoiy qo'llab-quvvatladi. Amerika Qo'shma Shtatlari Laosdagi reaktsion, amerikaparast doiralarga tayanib, 1960 yilda u erda fuqarolar urushini boshlab yubordi, keyin esa mamlakatning ozod qilingan hududlarini ommaviy bombardimon qilishga kirishdi.
tashqi tajovuz va ichki ­reaktsiyaga qarshi birlashdilar. Xalq ommasining jangovar harakatlarni to‘xtatish, mamlakatni tinch, mustaqil davlatga aylantirish uchun kurashi kengayib bordi. Tinch dam olishning qisqa davrlarida vujudga kelgan milliy birlik koalitsion hukumatlari mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy muammolarini hal qilishga harakat qildi. 1960 yilda Laos Sovet Ittifoqi bilan diplomatik munosabatlar o'rnatdi. Butun ilg‘or dunyo hamjamiyati Laos muammosini tinch yo‘l bilan hal etish tarafdori edi. Laosda milliy demokratik inqilob rivojlanishidagi muhim bosqich 1962 yildagi Jeneva konferensiyasi va Laosning betarafligi toʻgʻrisidagi deklaratsiya va bayonnomaning imzolanishi, shuningdek, uchta asosiy siyosiy guruh rahbarlarining kelishuvi boʻldi. milliy birlik hukumatini tuzish va harbiy harakatlarni to'xtatish. Biroq, o'ng kuchlarning aybi bilan tez orada mamlakatda jangovar harakatlar qayta boshlandi.
rivojidagi burilish nuqtasi ­1973-yil 21-fevralda Ventyanda tinchlikni tiklash va milliy birlikka erishish toʻgʻrisidagi shartnomaning imzolanishi boʻldi. Ushbu shartnoma PFL rahbariyati va Vyentyan mamuriyati o'rtasida 1970 yilda PFL tashabbusi bilan boshlangan muzokaralar natijasida tuzilgan. O'sha paytga kelib ­, PFL mamlakat hududining deyarli foizini nazorat qilgan, bu erda Laos aholisining deyarli yarmi istiqomat qilgan. Laosdagi ­kelishuvga muvofiq, Milliy birlik muvaqqat hukumati va Milliy siyosiy koalitsiya kengashi tuzildi, harbiy harakatlar to‘xtatildi va haqiqiy urushga asos soluvchi sharoitlar yaratildi.
mamlakatning tinch taraqqiyoti, milliy birdamlik, ­mustaqillikni mustahkamlash, ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning asosi.
1974-1975 yillarda. Vyentyan zonasida xalq ommasining mamlakatda demokratik oʻzgarishlar uchun kurashi kuchaydi. Xalq talabiga ko'ra, ­mamlakatni birlashtirgan boshqaruv apparatini qayta tashkil etish amalga oshirildi. 1975 yil avgustda hokimiyatning xalq inqilobiy organlarini shakllantirish tugallandi va noyabrda barcha mahalliy hokimiyat xalq qoʻliga oʻtdi. 1975-yil 2-dekabrda Laos Xalq vakillari Butunxitoy kongressi monarxiyani bekor qildi va respublika deb e’lon qilindi. Laosda milliy-demokratik inqilobning eng muhim bosqichi yakunlandi.
tayangan holda, Hindistonning qardosh xalqlari bilan hamjihatlikda ­harakat qilgan Laos PRPL rahbarligida sotsialistik jamiyat asoslarini qurishga kirishdi.