Professiografiya to‘g‘risida tushuncha Reja: 1. Professiografiya haqida umumiy tushuncha. 2. Professiografiyaning maqsadi. Professiografiya tahlili. 3. Professiogrammaning mazmuni. Professiografiya sohalari. 4. Professiografiya oldidagi zamonaviy muammolar va vazifalar. Professiografiya - bu kasb tomomnidan insonga kuyiladigan talablar nuktai nazaridan kasblar va ularni tabakalashtiradigan ixtisoslar tavsifidir. Muayyan ixtisos-kasb yoki ular gruppasi tomonidan insonga kuyiladigan talablar sisitemasining tavsiflash va asoslash professiografiyaning natijasini xal kiladi. Professiogrammaning bir kismini psixologik professiogramma , boshka kismini esa zarur kasbiy kobiliyatlar ruyxati tarzida inson psixologiyasiga kuyiladigan talablarning kiskacha ma’lumotidan iborat bulgan psixogramma tashkil kiladi. Professiografiya kasblar klassifikatsiyasini xam uz ichiga oladi. - Professiografiya - bu kasb tomomnidan insonga kuyiladigan talablar nuktai nazaridan kasblar va ularni tabakalashtiradigan ixtisoslar tavsifidir. Muayyan ixtisos-kasb yoki ular gruppasi tomonidan insonga kuyiladigan talablar sisitemasining tavsiflash va asoslash professiografiyaning natijasini xal kiladi. Professiogrammaning bir kismini psixologik professiogramma , boshka kismini esa zarur kasbiy kobiliyatlar ruyxati tarzida inson psixologiyasiga kuyiladigan talablarning kiskacha ma’lumotidan iborat bulgan psixogramma tashkil kiladi. Professiografiya kasblar klassifikatsiyasini xam uz ichiga oladi.
Ammo, uningkompleksligi va sintetikligini ushbu klasiffikatsiya goyat xilma -xil mezonlari belgilaydi. Chunki kasbni uning texnologik xususiyatlarigp kura klassifikatsiyalashning uzi bir ish, gigiyenaga kura klassifikatsiyalashning boshka (uzi bir) boshka va xokazo. Professiografiyaning amaliy axamiyati va uning kompleksligi shunda yakkol ochiladi. Xar kanday kasbni urganish va tavsiflash xamisha ma’lum maksad bilan olib boriladi va ana shu maksadga buysundiriladi. - Ammo, uningkompleksligi va sintetikligini ushbu klasiffikatsiya goyat xilma -xil mezonlari belgilaydi. Chunki kasbni uning texnologik xususiyatlarigp kura klassifikatsiyalashning uzi bir ish, gigiyenaga kura klassifikatsiyalashning boshka (uzi bir) boshka va xokazo. Professiografiyaning amaliy axamiyati va uning kompleksligi shunda yakkol ochiladi. Xar kanday kasbni urganish va tavsiflash xamisha ma’lum maksad bilan olib boriladi va ana shu maksadga buysundiriladi.
Professiografiyaning maksadi turlicha bulishi, professiogrammalari kuyidagi maksadlar uchunu tuzilishi mumkin. - Professiografiyaning maksadi turlicha bulishi, professiogrammalari kuyidagi maksadlar uchunu tuzilishi mumkin.
- 1) Zarur kadrlar tayyerlashni ta’minlovchi ukuv programmasini asoslash.
- 2) Mexnatning gigiyena sharoitini xisobga olishi va yaxshilash.
- 3) Kasbga yunaltirish kasb buyicha konsultatsiya , kasb uchun odam tanlashni asoslash.
- Professiografiya tarixini xam tarixiy professiografiyani xam uz ichiga oladi. Tarixiy professiografiya yukolib ketgan kasblarni tavsiflaydi birok, professiografiyaning eng progressiv soxasi bu bizga utmishning stixiyali utib kelayetgan yangi kasbni konstruksiyalashga bagishlangan bulishidir. Mexnatni xar tomomnlama urganadigan barcha fanlar professiografiya oldiga turlicha vazifalar kuyadi.
Shuning uchun xam kasbni taxlil va tavsiflash uzviy ammo bir-biriga aynan uxshash jarayen emas. Tekshirishning vazifasi materialni batafsil urganib olish uni kengaytirishdan turli formalarni analiz kilib, chikish bu formalar ichki boglanishini kuzatib borishdan iborat"-degan suzlarini eslamasdan bulmaydi. - Shuning uchun xam kasbni taxlil va tavsiflash uzviy ammo bir-biriga aynan uxshash jarayen emas. Tekshirishning vazifasi materialni batafsil urganib olish uni kengaytirishdan turli formalarni analiz kilib, chikish bu formalar ichki boglanishini kuzatib borishdan iborat"-degan suzlarini eslamasdan bulmaydi.
- Bunda shuni xam unutmaslik kerakki professiografiya mazkur konkret mexnat psixologiyasi buyicha xar kanday ishning shart-sharoiti shu bilan barcha ishni iloji boricha xar tomonlama urganish buyicha yakuni bulib xam xizmat kiladi. Xar kanday kasb xususiyatini kompleks taxlil kilishning kuyidagilarni tavsiya kilishi mumkin:
- 1) kasb va uning ixtisoslariga ishlab chikarish xarakteristika.
- 2) kasbning iktisodiy axamiyati
- 3) kasbning statsiologik xarakteristika
- 4) sotsial psixologik xarakteristika uning ishlar orasidagi obrui kompleks kollektivning xususiyatlari shaxslararo munosabatlarning vertikal va gorizontal buyicha uziga xosliklari.
5) pedagogik xarakteristika: kasbiy maxoratni belgilaydigan kasbiy mexnat muvoffakiyati uchun zarur bulgan bilim va kunikma xajmining ruyxati tayyergarlik turi va muddati xarakat marshrutlari xarakteristika xamda pedagogik jarayenini yaxshilashga oid takliflar. - 5) pedagogik xarakteristika: kasbiy maxoratni belgilaydigan kasbiy mexnat muvoffakiyati uchun zarur bulgan bilim va kunikma xajmining ruyxati tayyergarlik turi va muddati xarakat marshrutlari xarakteristika xamda pedagogik jarayenini yaxshilashga oid takliflar.
- 6) mexnat sharoitining ishchiga xarakteristika ("kasbiy zarar" va soglomlashtirish tadbirlari).
- 7) mazkur kasbda ishchiga meditsina nuktai nazaridan zid bulgan sabablar ruyxati (ayellar va usmirlar mexnati aloxida ajratiladi).
- 8) fakat zarur (asosiy) va lozim kurilgan (kushimcha) kobiliyatlar ruyxati emas, balki psixologik tugri kelmasliklar ruyxati emas, balki psixologik tugri kelmaslik ruyxati alfavit ruyxati sifatidagi psixogramma xam kushilgan psixologik tugri kelmaslik ruyxati sifatidagi psixogramma xam kushilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
