?Прокариот организмларда қуйидаги тузилма учрайди


Download 110.22 Kb.
Sana23.04.2023
Hajmi110.22 Kb.
#1384280
Bog'liq
t-Medical biology. General genetics-uzb (1)


?Прокариот организмларда қуйидаги тузилма учрайди:
+нуклеоид
=митохондриялар
=хлоропластлар
=лизосомалар
=эндоплазматик тўр

?Органеллаларнинг маълум бир функцияни бажариши, улар таркибидаги ферментларга боғлиқ. Лизосома таркибидаги ферментларни аниқланг.


+гидролазалар
=ёғ кислоталари синтези ферментлари
=оқсил синтези ферментлари
=мочевина синтези ферментлари
=гликоген синтези ферментлари

?Митозни анафаза босқичи учун ҳужайра тавсифларидан бири 4n4c бўлиб, бу анафазада кузатиладиган қуйидаги ҳолат билан боғлиқ:


+хроматидаларнинг ҳужайра қутбларига тортилиши
=тетраданинг ҳосил бўлиши
=хромосомалар деспирализацияси
=хроматида тарзидаги қиз хромосомаларнинг бирикиши
=хроматида тарзидаги қиз хромосомалар қисмларинг алмашиниши

?Ядронинг ёнида органелла аниқланган бўлиб, у иккита цилиндрдан иборат. Цилиндрлар микронайчалардан иборат ва бир –бирига перпендикуляр жойлашган. Аниқланганки, бу органелла ҳайвон ҳужайрасида бўлиниш дукини ҳосил қилади. Бу органелла қандай номланади?


+центросома – ҳужайра маркази
=эндоплазматик тўр
=рибосома
=лизосома
=митохондрия

?Мускул тўқимаси ҳужайраларида жадал аэроб жараён кечади ва энергия АТФ ни макроэргик боғларида тўпланади. Бу жараёнлар ҳужайранинг қайси органоидида амалга ошади?


+митохондриялар
=силлиқ эндоплазматик тўр
=ҳужайра маркази
=лизосома
=донадор эндоплазматик тўр

?Эндоплазматик тўрда синтезланган моддалар ҳужайра органоидларидан бирининг бўшлиғига ўтади. Шу ерда моддалар концентрацияланиб, маълум шаклга киради, оқсил молекуласининг углеводлар, ёғлар билан комплекси ҳосил бўлади. Бу қайси органоид?


+гольжи комплекси
=лизосомалар
=эндоплазматик тўр
=Рибосомалар
=Митохондриялар

?Маълумки, ҳужайра цикли бир неча кетма-кет келувчи даврлардан иборат. Шу даврлардан биттасида ҳужайра ДНК ни синтезлашга тайёрланади (РНК ва оқсил миқдори ортади). Бу ҳужайра циклининг қайси даврида содир бўлади?


+Пресинтетик давр
=Митотик давр
=Синтез даври
=Премитотик давр
=Постсинтетик давр

?Ҳужайра ядросида доимий бўлмаган тузилмалар бор бўлиб, митоз бошланганида улар йўқолиб кетади ва охирига бориб қайтадан шаклланади. Улар оқсил ва рРНК молекулаларидан иборат бўлиб, рибосома суббирликлари шаклланишида иштирок этишади. Бу қайси тузилмалар?


+Ядрочалар
=Полисомалар
=Нуклеосомалар
=Микрофибриллалар
=Микронайчалар

?Маълумки, рибосомалар катта ва кичик суббирликлардан иборат. Рибосоманинг катта суббирлиги қандай вазифани бажаради?


+Полипептид занжирини синтезлаш
=и-РНК ни синтезлаш
=Генотипни аниқлаш
=транскипцияни амалга ошириш
=вектор конструкция яратиш

?Митозни анафаза даврида битта хроматидали хромосомалар қутбларга тарқалади. Митозни анафаза даврида одам соматик ҳужайрасида хромосомалар сони нечта бўлади?

?Эукариот ва прокариот ҳужайралар бир –биридан фарқ қилади. Қуйидагилардан қайсилар прокариотлар ҳисобланади?
+Бактериялар
=Вируслар
=Содда ҳайвонлар
=Замбуруғлар
=Прионлар

?Ҳайвон ҳужайрасида диаметри 25нм бўлган цилиндрсимон органоид бор. Унинг асосий компоненти глобула шаклидаги тубулин оқсили хисобланади. Бу органоид бўлиниш дукини ҳосил қилади. Ҳужайра бўлинаётганида хромосомаларнинг қутбларга ажралишини таъминлайди. Бу қайси органоид?


+микронайча
=пластида
=митохондрия
=микрофиламент
=эндоплазматик тўр

?Бактерия ҳужайрасида қайси органоидлар учрайди?


+рибосомалар
=хлоропластлар
=ҳазм қилувчи вакуоль
=митохондриялар
=ядро

?Ҳаётни ҳужайравий ва ҳужайрасиз шакллари мавжуд. Қуйидагилардан қайсилар ҳаётни ҳужайрасиз шаклига мансуб?


+вируслар
=бактериялар
=кўк-яшил сувўтлар
=микоплазмалар
=содда хайвонлар

?Маълумки, ҳужайра цикли бир неча кетма-кет келувчи даврлардан иборат. Шу даврлардан биттасида ДНК синтезланади. Ҳужайра ҳаёт циклининг шу даври қандай аталади?


+Интерфазанинг синтез даври
=Интерфазанинг премитотик даври
=Интерфазанинг пресинтетик даври
=митоз
=интерфазанинг постсинтетик даври

?Барча организмлар ҳужайрасида мембранасиз органоидлар мавжуд. Улар микроскопик размерга эга ва оқсил синтези вазифасини бажаради. Бу органоидлар қандай номланади?


+рибосомалар


=лизосомалар
=лейкоцитлар
=хромосомалар
=митохондриялар

?Лабораторияда тажриба тариқасида лейкоцитлар стафилококклар билан аралаштирилди. Натижада нейтрофил лейкоцитлар бактерия ҳужайраларини ютиб, ҳазм қилиб юборишди. Бу жараён қандай номланади?


+фагоцитоз
=диффузия
=енгиллашган диффузия
=осмос
=пиноцитоз

?Ўсимлик ва ҳайвон ҳужайрасида митоз жараёнлари кетма-кетлигини тўғри аниқланг: 1. ядро қобиғи парчаланади; 2. Хромосомалар экватор томон ҳаракатланади; 3. Микронайчалар кинетохорга бирикади; 4. қиз хромосомалар тарқалади.


+1, 3, 2, 4
=2, 3, 1, 4
=4, 3, 2, 1
=1, 2, 3, 4
=3, 1, 2, 4


?Одамда ревматизмни ҳужайра даражасидаги сабабларидан бири тоғай ҳужайралари ўз-ўзини емиришидир. Бунга сабаб тоғай ҳужайралари органоидларидан бирининг структурасини бузилиши ҳисобланади. Бу қайси органоид?
+Лизосома
=Ҳужайра маркази
=Гольжи комплекси
=Митохондрия
=Рибосома


?Митоздан кейин айрим ҳужайра органоидлари de novo ҳосил бўлса, бошқалари мавжуд органоидни иккига бўлиниши орқали ҳосил бўлади. Қуйидаги органоидлардан қайси бири иккига бўлиниш йўли билан ўзини-ўзи ҳосил қилиш хусусиятига эга:
+митохондриялар
=рибосомалар
=Гольжи комплекси
=агрануляр эндоплазматик тўр
=грануляр эндоплазматик тўр


?Беморга кортизон буюрилган бўлиб, кортизон оқсил синтезини стимуллайди, яъни рағбатлантиради. Оқсил синтезини рағбатлантирилишида ҳужайра ядросида қандай ўзгаришлар содир бўлади?
+Эухроматин миқдори ортади
=Перинуклеар бўшлиқ камаяди
=гетерохроматин миқдори ортади
=Перинуклеар бўшлиқ ортади
=ядро поралари миқдори камаяди


?Каламуш жигар ҳужайра электронограммасида овал шаклидаги, икки мембранали, ички мембранаси кристалар ҳосил қилувчи тузилмалар бор. Бу қайси органеллалар?
+Митохондриялар
=Пероксисомалар
=Центросомалар
=Рибосомалар
=Лизосомалар


?Мембранали органеллалар орасида бир мембранали ва икки мембраналилари мавжуд. Қайси органеллалар икки мембранали тузилишга эга?
+Митохондриялар, пластидалар
=Ҳужайра маркази, рибосомалар
=Митохондриялар, Гольджи аппарати
=Гольжи аппарати, рибосомалар
=Эндоплазматик тўр, пластидалар


?Ҳужайрада рибосомалар структураси бузилса, биринчи бўлиб қайси жараён бузилади?
+оқсил синтези
=нуклеин кислоталар синтези
=углеводлар синтези
=липидлар синтези
=минерал моддалар синтези


?Моддалар алмашинуви маҳсулотлари Гольжи комплекси мембранасини ташқи структура билан боғланиши орқали ташқарига чиқарилади. Бу қандай жараён?
+Экзоцитоз
=Осмос
=Диффузия
=Эндоцитоз
=Актив транспорт


?Тўқима ҳужайралари тўпламига ядровий нурланиш таъсир эттирилиши натижасида ядочалар шикастланади. Бунинг оқибатида қайси органеллани янгиланиши муаммоли бўлиб қолади?
+Рибосомаларни
=Лизосомаларни
=Гольжи комплексини
=Микронайчаларни
=Эндоплазматик тўрни


?Ҳужайранинг митоз бўлиниш фазасини кузатаётган тадқиқотчи қуйидагиларни кўрди: ядро қобиғи ва ядрочалар йўқ, центриолалар ҳужайранинг қарама-қарши қутбларида жойлашган, хромосомалар калавасимон иплар кўринишида, хромосомалар цитоплазмада эркин жойлашади. Бу қаси фаза?
+Профазалар
=Анафазалар
=Интерфазалар
=Метафазалар
=Телофазалар


?Тажриба қилинаётган ҳайвонларга 24 сутка давомида оғир металл тузлари юборилган. Шу ҳайвонлар жигари электрон микроскоп остида кузатилганида гепатоцитлар митохондриясида деструкция аниқланди. Гепатоцитларда қайси жараён бузилган деб таъкидлаш мумкин:
+Энергетик алмашинув
=оқсил синтези
=ёғ алмашинуви
=углеводлар синтези
=сувнинг сўрилиши


?Оогенез учта даврга бўлинади: кўпайиш, ўсиш, етилиш. Ўсиш даврига ўтган ҳужайралар қандай номланади?
+бирламчи ооцитлар
=оогониялар
=тухум ҳужайра
=иккиламчи ооцитлар
=бирламчи полоцитлар


?Аёл кариотипи идиограммаси таҳлилида аниқланди: X-хромосомада центромера деярли ўртада жойлашган. Бундай хромосома қандай аталади?
+Субметацентрик
=Субакроцентрик
=Телоцентрик
=Акроцентрик
=Метацентрик


?Сперматогенез фазаларидан бирида сперматидлар ядроси ва цитоплазмасида ўзгаришлар кузатилади, етук жинсий ҳужайралар ҳосил бўлади. гаметогенезнинг бу фазасини номини топинг:
+шаклланиш
=етилиш
=ўсиш
=кўпайиш
=пролиферация


?Маълумки тубулин оқсиллари микронайчалар таркибига киради ва бўлиниш урчуғини шаклланишида иштирок этади. Митотик циклни қайси даврида тубулин оқсиллари синтезланади?
+интерфазанинг постсинтетик даврида
=Митозда
=интерфазанинг синтетик даврида
=интерфазанинг постмитотик даврида
=интерфазанинг пресинтетик даврида


?Ҳужайра ядрсини преперат билан қайта ишлаш натижасида гистонлар структураси бузилди. Бунинг натижасида ҳужайранинг қайси компонентлари биринчи навбатда ўзгаришга учрайди?
+Хромосомалар
=Ядро қобиғи
=Рибосомалар
=Митохондриялар
=Плазматик мембрана


?Ҳужайра кариотипини ўрганиш учун кольхицин моддаси таъсир эттирилганда бўлиниш урчуғи бузилган. Митоз қайси даврда тўхтатилган?
+метафаза
=анафаза
=телофаза
=профаза
=интерфаза


?Маълумки қариётган эпителий ҳужайралари нобуд бўлишади. Қайси ҳужайра органоидлари уларни ҳазм қилиб, ички аъзолардан чиқариб юборади?
+Лизосомалар
=Митохондриялар
=Пластидалар
=Рибосомалар
=Гольжи комплекси


?18 ёшли талабада қалқонсимон безнинг катталашиши аниқланди. Бунда моддалар алмашинуви жадаллиги, пульс частотаси ортган. Бу белгилар тиросин гиперсекрециясида кузатилади. Қалқонсимон без ҳужайраларининг қайси органеллалари гормонлар секрециясига ва ҳужайрадан ажралиб чиқишига жавобгар бўлади?
+Гольжи комплекси
=Митохондриялар
=Рибосомалар
=Центросомалар
=Лизосомалар

?Ҳужайрадаги қайси киритмалар энергия вазифасини бажаради?


+Гликоген, крахмал
=хлорофилл
=гемоглобин, миоглобин
=гемоцианин
=гемэритрин

?33 ёшли аёлнинг таҳлили шуни кўрсатди-ки, 16-хромосома калта елкасининг бир қисми 22-хромосомага келиб бириккан. Бу ҳодиса қандай аталади?


+транслокация
=трансдукция
=инверсия
=делеция
=трансверсия
?Сперматогенезни етилиш босқичида, хромосомалар қутбларга тарқалишида Х -хромосома Y- ажралмай қолди. Шунинг натижасида ҳосил бўлган уруғ ҳужайра нормал тухум ҳужайрани уруғлантирса, бўлғуси индивиднинг кариотипи қандай бўлади?
+47, XXY
=46, XX
=46, XY
=47, XYY
=45, X0

?Мутаген таъсирида ооцитларда Х - хромосомалар ўртасида мустаҳкам боғ ҳосил бўлди. Бунинг натижасида, ҳосил бўлган тухум ҳужайраларда хромосомалар тўплами қандай бўлади?


+22 ёки 24 хромосомалар
=47 хромосома
=23 ёки 24 хромосомалар
=24 ёки 25 хромосомалар
=46 хромосома

?Маълумки, хромосомалар бўлинаётган ҳужайраларда жуда яхши кўринади. Митознинг қайси фазасида метацентрик хромосомалар яхши кўринади?


+метафаза
=анафаза
=телофаза
=профаза
=интерфаза

?Хромосома касалликлари диагностикасида кариотипни ўрганиш мақсадида ҳужайралар тўпламига колхицин моддаси таъсир эттирилади. Колхицин бўлиниш дукига таъсир этиб, уни бузади. Митотик циклни қайси даврида кариотип ўрганилади?


+Метафаза
=Интерфаза
=Профаза
=Телофаза
=Анафаза

?РНК сақловчи вируслар қайси жавобда тўғри келтирилган?


+грипп, гепатит А
=чечак
=герпес
=папиллома
=гепатит В

?Гамма нурланиш таъсирида хромосоманинг ўрта қисми йўқолди. Қайси хромосома мутацияси ҳақида гап бормоқда?


+Делеция
=Дупликация
=Инверсия
=Ҳужайра ичи транслокацияси
=Хромосомалараро транслокация

?Сил, бўғма, сальмонеллез касалликларини келтириб чиқарувчи бактериялар шакллари бир хил. Улар қандай номланади?


+бацилла
=кокк
=спирилла
= вибрион
=вектор

?I0I0rh-rh- қон группасига эга аёл, IAIBRh+Rh+ қон группасига эга эркакга турмушга чиққан. Кутилаётган болаларда қайси қон группаси ва қайси резус омилга учраши мумкин?


+IAI0Rh+rh- ; IВI0Rh+rh-
=IAIBRh+Rh+
=I0I0rh-rh-
=IВIВrh-rh- ; IВI0Rh+rh-
=IАIАRh+rh-

?Қуйидаги никоҳлардан қайси бирида она ва ҳомила ўртасида резус-конфликт учраши мумкин?


+rr х RR
=RR х rr
=Rr х Rr
=Rr х rr
=Rr х RR

?Одамдаги исталган белгиларнинг ривожланиши генлар ўртасидаги мураккаб муносабат натижасидир. Аниқланганки, бир жуфт аллел генлар капиллярлар ўтказувчанлигини, бош мия ствол қисми ва мияча ривожланишини хамда тимусни функцияларидан биттасини назорат қилади. Генларнинг кўп томонлама бундай таъсири қандай аталади?


+ плейотропия
=комплементарлик
=кодоминантлик
=эпистаз
=полимерия

?Аёл кўзи гавхар аномалияси сабабли кўрмайди, эркак эса кўз шох пардаси аномалияси сабабли кўрмайди (белгилар рецессив ва бирикмаган ҳолда наслланади). Бу оилада иккита фарзанд бор: бирининг кўзи кўради, иккинчи фарзанд кўзи кўрмайди. Бу оилада учинчи фарзанд кўзи кўрадиган бўлиб туғилиши эҳтимоли қандай?


+50%
=37,5%
=25%
=12%
=0%

?Онанинг қон группаси биринчи ва резус манфий, отанинг қон группаси учинчи ва резус мусбат. Агар ота биринчи белги бўйича гетерозигота бўлса, бу оилада қандай қон группасига эга болалар туғилиши мумкин?


+Биринчи ва учинчи резус мусбат
=Биринчи ва учинчи резус манфий
=Биринчи ва иккинчи резус манфий
=Биринчи ва иккинчи резус мусбат
=Иккинчи ва учинчи резус мусбат

?Тиббий-генетик консультацияга эр-хотинлар савол билан мурожаат қилишди: агар аёл ва эркак соғлом, бироқ аёлнинг отаси гемофилия билан касал бўлган бўлса, уларнинг оиласида гемофилия билан касалланган болаларнинг туғилиш эҳтимоли қандай?


+Гемофилия билан касалланиши мумкин:
=Ўғилларнинг ярми
=Барча қизлар
=Қизларнинг ярми
=Барча қизлар
=Барча болалар

?А ва В генлар тўлиқ бириккан. AB//ab генотипли урғочи дрозофила қандай кроссовер гаметаларни ҳосил қилади?


+Ab, aB
=В, b
=AB, ab
=A, a
=Aa, Bb

?Одамларда интерфероннинг ҳосил бўлиши аллел бўлмаган генларнинг қандай таъсирига боғлиқ?


+комплементар
=эпистаз
=плейотроп
=доминантлик
=кодоминантлик

?Иккита организм чатиштириляпти. Уларнинг биттаси доминант ген бўйича гетерозигота, иккинчиси рецессив ген бўйича гомозигота. Бу қандай чатиштириш?


+Анализ қилувчи
=Дидурагай
=Комплементар
=Эпистаз
=Полидурагай

?Қора кўзли эркак (доминант гомозигота) ва кўк кўзли аёл никоҳидан туғиладиган болаларда қайси қонуният юзага чиқади?


+биринчи авлод дурагайларининг бир хиллиги қонуни
=гаметалар софлиги гипотезаси
=дурагайларнинг ажралиши
=бириккан ҳолда ирсийланиш
=белгиларнинг мустақил ирсийланиши

?Одамнинг бўйи аллель бўлмаган генлар орқали назорат қилинади. Бўйи жуда паст одамларда генлар рецессив гомозигота ҳолатида бўлади, бўйи жуда баланд одамларда генлар доминант гомозигота ҳолатида бўлади. Бу ҳолат генларнинг қандай таъсирига мисол бўлади?


+Полимерия
=Плейотропия
=Кодоминантлик
=ўтадоминантлик
=Комплементарлик

?Фенилкетонурия аутосом-рецессив типда наслланади. Фенотип жиҳатидан соғлом бўлган ота - оналар генотипи қандай бўлганида фенилкетонурия билан касал болалар туғилиши мумкин?


+Aa ва Aa
=AA ва AA
=AA ва Aa
=Aa ва aa
=aa ва aa

?Ўроқсимон анемия билан касал болада бир қанча патологик белгилар кузатилади: камқонлик, талоқнинг катталашиши, тери, юрак, буйрак, мияда ўзгаришларнинг содир бўлиши. Бундай битта генннинг кўп томонлама таъсири қандай аталади?


+Плейотропия
=Комплементарлик
=Полимерия
=Кодоминантлик
=Эпистаз

?Гамма нурланиш таъсирида ДНК занжирининг бир қисми 180° га ўз ўрнини ўзгартиради. ДНК занжирида қандай мутация рўй берди?


+Инверсия
=Дупликация
=Транслокация
=Трансверсия
=Делеция

?110 та аминокислота қолдиғидан иборат пептид занжир синтези ҳақидаги информацияни сақловчи ДНК нечта нуклеотиддан иборат узунликка эга?


+330 нуклеотидов
=110 нуклеотидов
=55 нуклеотидов
=440 нуклеотидов
=220 нуклеотидов

?Текширишлар шуни кўрсатдики, бемор гемоглобини кимёвий таркибида 6-ўриндаги глутамин валин билан алмашган. Ба қайси касаллик учун хос?


+ўроқсимон анемия
=Бета-талассемия
=Альфа-талассемия
=Гемофилия
=Лейкоз

?Битта нуклеотид таркидаги моддаларни аниқланг:


+пентоза, фосфат кислота қолдиғи, азотли асос
=триоза, азот кислотаси, урацил
=гексоза, фосфат кислота қолдиғи, циклик азотли бирикма
=аминокислота, фосфат гуруҳ, тимин
=тетроза, фосфат гуруҳ, аденин

?Ҳужайрада оқсил репрессор аниқланди. Шу оқсилнинг аминокислоталар кетма-кетлигини қайси ген кодлайди?


+регулятор- ген
=терминатор- ген
=промотор- ген
=модификатор- ген
=оператор- ген

?Қайси оқсиллар кимёвий реакциянинг тирик организмдаги биокатализаторлари ҳисобланади?


+протеаза, липаза
=миоглобин, гемоглобин
=Кератин, инсулин
=коллаген
=эластин

?Қонда глюкоза миқдорини қайси оқсил бошқаради?


+инсулин
=миоглобин
=Кератин,
=коллаген
=эластин

?Қайси органик бирикма ирсий ахборотни ташувчи ДНК молекуласи билан полипептид занжир ўртасида воситачи вазифасини бажаради?


+РНК
=Липидлар
=оқсиллар
=АТФ
=Углеводлар

?Одам организми орқали домий равишда модда, энергия ва ахборотлар оқими ўтади. Генетик информациянинг молекуляр даражада ўқилиши ва реализацияси биринчи навбатда боғлиқ бўлади:


+нуклеин кислоталар хоссаси билан
=липидлар хоссаси билан
=аминокислоталар хоссаси билан
=углеводлар хоссаси билан
=минерал моддалар хоссаси билан

?РНК молекуласининг на ДНК матрицасида ҳосил бўлиши қандай номланади?


+транскрипция
=трансляция
=процессинг
=сплайсинг
=посттрансляцион модификация

?Қайси текшириш методи ўз вақтида фенилкетонурия ташхисини қўйиш имкониятини беради?


+Қон ва сийдикни биокимёвий текшириш
=бемор бола туғилишининг генетик қонуниятлар асосидаги тахминий ҳисоби
=Барра таначаларни ёки барабанных таёқчаларни аниқлаш
=кариотипни аниқлаш
=дерматоглификани ўрганиш

?Она ва ота соғлом. Тиббий –генетик консультацияда амниоцентез усулида жинсий хроматин ва ҳомиланинг кариотипи аниқланди: n=45, X0. Туғилажак болага қандай ташхис қўйиш мумкин?


+Шерешевский-Тернера синдроми
=филадельфия хромосомаси
=гепатолентикуляр дегенерация (Вильсон-Коновалов касаллиги)
=X -трисомия синдром
=фенилкетонурия

?Тиббий –генетик консультацияга Х хромосома бўйича моносомияга эга аёл мурожаат қилди. Унда дальтонизм аниқланди. Аёлнинг кариотипи ва генотипини топинг.


+45, Xd0
=46, XD0
=45, XD0
=46, Xd0
=45, Xd Xd

?Қайси генетик метод касал одамга тўлиқ Ше­решевский-Тернер синдроми ташхисини қўйиш имконини беради?


+цитогенетик
=популяцион-статистик
=дерматоглифика
=жинсий хроматинни аниқлаш
=генеалогик

?Аёлда оғиз ички бўшлиғи шиллиқ қавати ҳужайралари ўрганилганида жинсий хроматин аниқланмади. Қуйидаги касалликлардан қайси бирини тахмин қилиш мумкин?


+Шерешевский-Тернера синдроми
=Клайнфелтер синдроми
=Патау синдроми
=Эдвардса синдроми
=Даун синдроми

?Генетик шифокор ҳузурига астеник тана тузилишига эга 18 ёш йигит мурожаат қиллди. Унда елкаси чаноққа нисбатан тор, баданда аёлларникига ўхшаш ёғ тўпланади, овоз тембри юқори, ақлий жиҳатдан ғайритабиий ўзгаришлар кузатилади. Йигитга дастлабки ташхис қўйилади: Клайнфелтер синдроми. Қайси тиббий генетик метод ёрдамида ушбу ташхисни тасдиқлаш мумкин?


+цитогенетик
=эгизаклар
=Биокимёвий
=генеалогик
=популяцион-статистик

?Маълумки, жинсий хроматинни аниқлаш усулини қўллаш орқали Барра таначаларини миқдорини мазокда санаш мумкин бўлади (оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати эпителийси). Ва одам кариотипини тўғри аниқлаш имкони бўлади. Агар аёлда иккита Барра таначалари аниқланса, унинг кариотипи қандай бўлади?


+47, ХХХ
=47, XXY
=46, XX
=48, XXXX
=48, XXXY

?40 ёшли ҳомиладор аёлда амниоцентез ўтказилди. Кариотипни текшириш давомида қуйидаги натижа олинган: 47, ХY, 21+. Ҳомилада қайси ирсий патология аниқланди?


+Даун синдроми
=Патау касаллиги
=Клайнфелтер синдроми
=фенилкетонурия
=Шерешевский-Тернер синдроми

?Ген фаоллигини бошқарадиган оқсиллар қандай номланади?


+гистонлар
=коллаген
=эластин
=миоглобин
=тубулин

?Педиатр болани кўрикдан ўтказиш вақтида жисмоний ва ақлий жиҳатдан орқада қолиш белгиларини аниқлади. Сийдикда кетокислоталар миқдори анча баланд бўлиб, темир хлорид билан рангли реакцияни беради. Моддалар алмашинувининг қандай бузилиши аниқланди?


+фенилкетонурия
=тирозинемия
=цистинурия
=алкаптонурия
=альбинизм

?Оқсил синтезининг тугаши, стоп кодонлардан бири – UAG, UAA, UGA нинг рибосомада ўқилиши билан амалга ошади. Бу жараён қандай аталади?


+терминация
=элонгация
=денатурация
=ренатурация
=инициация

?Ирсият билан боғлиқ патологияда ташхисни аниқлаштириш мақсадида дерматоглифик метод қўлланилади. Психик ва ақлий фаолияти бузилган бемор кафтида кўндаланг чизиқлар аниқланди. Қайси ирсий касаллик ҳақида гап бормоқда?


+Даун синдроми
=Клайнфелтер синдроми
=Шерешевский-Тернер синдроми
=Марфан синдроми
=Эдвардс синдроми

?Беморни текшириш вақтида, унинг қон ва сийдигида фенилпироузум кислота аниқланган ва фенилкетонурия ташхиси қўйилган. Бунинг учун генетиканинг қайси методи қўлланган?


+биокимёвий
=эгизаклар
=генеалогик
=иммунологик
=популяцион-статистик

?Ҳужайранинг ўзига хос функцияси бор бўлиб, бунда ДНК молекуласидаги кимёвий шикастланишлар ва узилишлар тўғриланади. Ушбу функция қандай аталади?


+репарация
=регенерация
=денатурация
=ренатурация
=инициация

?Қайси усул ёрдамида одамнинг тўққизинчи хромосомасида интерферон синтезини бошқарувчи ген жойлашганлиги аниқланган.


+ Соматик хужайралар генетик усули
=Цитогенетик усул
=Эгазаклар усули
=генеологик усул
=биокимёвий усул

?Диспансер кўригида 7 ёшли болага ташхис қўйилди: дальтонизм. Ота-онаси соғлом, бироқ она томонидан бувасида дальтонизм бўлган. Ушбу патология қандай типда наслланади?


+рецессив, жинсга бириккан
=аутосом-доминант
=аутосом-рецессив
=доминант, жинсга бириккан
=голандрик

?Янги туғилган ўғил болада ихтиоз аниқланди, унинг териси судралиб юрувчиларникига ўхшайди. Шу бола оиласининг шажараси ўрганилганида, ушбу белги фақат эркакларда учраши аниқланди. Ушбу ҳолатда қуйида келтирилган биологик қонуниятлардан қайси бири намоён бўлади?


+Жинсга бириккан ирсийланиш
=Биринчи авлод дуругайларининг бир хиллиги қонуни
=Белгиларнинг ажралишўи қонуни
=Белгиларнинг мустақил ирсийланиши қонуни
=Генга бириккан ирсийланиш

?Тиббиёт амалиётида хромосомаларни ўрганишда асосан қайси ҳужайралардан фойдаланилади?


+лейкоцитлар
=эритроцитлар
=тромбоцитлар
=прокариотлар
=вируслар
?Қон гурухларининг наслдан-наслга ўтишини ўрганишда топилган "Бомбей феномени" деган холат аллел бўлмаган генларнинг қандай ўзаро таъсирига мисол бўлади?
+Рецессив эпистаз
=Доминант эпистаз
=полимерия
=плейотропия
=комплементарлик

?Оқсил биосинтезида полипептид занжирининг узайиши қандай аталади?


+элонгация
=терминация
=инициация
=репарация
=редупликация

?Тирикликка хос хусусиятларидан бири – бу репродукция. Тириклик тузилиш даражасининг қайси бирида шу жараён матрицали синтез асосида амалга ошади?


+молекула
=тўқима
=популяция-тур
=организм
=ҳужайра

?тРНК молекуласи иккита фаол марказга эга. Шулардан биттасига аминокислота молекуласи бирикади ва аминоацил комплексини ҳосил қилади. Иккинчи фаол марказ учта нуклеотиддан иборат бўлиб, номи:


+антикодон
=аминопептидил
=пептидил
=аминоацил
=кодон

?Бактерияларда коньюгация жараёни кузатилади, бунда бактериялар ўртасида цитоплазматик кўприкча ҳосил бўлади. Шу кўприкча орқали донор ҳужайрадан реципиент ҳужайрага плазмидалар ўтади. Бу жараённинг аҳамияти нимада?


+Генетик материални алмашинувини ва рекомбинациясини таъминлайди
=мутацион жараённи активлигини оширади
=ҳужайралар ўртасида моддалар алмашинувини таъминлайди
=гетерозиготаликни оширади
=Исталмаган мутацияларни йўқотади


?Популяцияларда касаллик тарқалишини ўрганиш натижасида генетик –шифокорлар шундай хулосага келишди: охирги йилларда фенилкетонурия билан касалланганлар ва шу ген бўйича гетерозиготалар сони ортган. Популяциянинг генетик структурасини аниқлаш учун қайси қонундан фойдаланилган?
+Харди-Вайнберг
=Г. Мендель
=Т. Морган
=Н. Вавилов
=Геккел-Мюллер


?Яқин қариндошлар ўртасида никоҳ ман этилган. Бироқ никоҳ қайд этилганида популяциянинг генетик структураси қандай ўзгаради? ?
+рецессив гомозиготалилик ортади
=рецессив гомозиготалилик камаяди
=гетерозиготалилик ортади
=гетерозиготалилик ва доминант гомозиготалилик ортади
=гетерозиготалилик ва доминант гомозиготалилик камаяди


?Ҳужайрада хромосомалар максимал спираллашган ҳолатда бўлиб, экватор текислигида жойлашган. Бу ҳолат митознинг қайси фазасига мос келади?
+метафаза
=анафаза
=телофаза
=профаза
=интерфаза


?Генлар (аллеллар) ёки генотиплар частотасини популяцияларда ўзгариши популяцион генетикада қонун билан ифодаланади. У қандай номланади?
+закона Харди-Вайнберг қонуни
=Вавиловнинг гомологик қаторлар қонуни
=Менделнинг 1- қонуни
=Менделнинг 2- қонуни
=Менделнинг 3- қонуни


?Ҳужайра цикли фазаларидан бирида гомологик хромосомалар қутбларга тўпланиб, деспираллашади, уларнинг атрофида ядро қобиғи шаклланади, ядрочалар қайтадан шаклланади. Ҳужайра митознинг қайсифазасида эканлигини топинг.
+телофаза
=анафаза
=метафаза
=профаза
=интерфаза


?Ҳомиладдорликни биринчи ярмида тетрациклинларни истеъмол қилиш ҳомила аъзолари ва аъзолар системасида аномалияларни пайдо бўлишига олиб келади, жумладан, тишлар гипоплазиясига, уларнинг рангини ўзгаришига. Боладаги касаллик белгилари қайси ўзгарувчанликка тегишли?
+Модификацион
=Мутацион
=ирсий
=Комбинатив
=Рекомбинацион


?Жуда йирик тишларнинг бўлишлиги белгининг Y-хромосо­ма билан бирикканлиги натижасидир. Онанинг тишлари нормал катталикда, бироқ унинг ўғлида жуда йирик. Отасининг тишларини жуда катта бўлиши эҳтимоли қандай?
+100%
=25%
=50%
=75%
=12,5%


?Тиббий –генетик консультацияда аниқландики, гемофилия насл суради ва фақат эркак жинсига мансуб одамларда учрайди. Бу ҳолатни аниқлаш учун тиббий генетик методлардан қайси биридан фойдаланилган?
+генеалогик
=эгизаклар
=дерматоглифика
=цитогенетик
=амниоцентез


?Ҳужайрада донадор эндоплазматик тўр ва Гольжи комплекси яхши ривожланган. Бу ҳужайралар қандай асосий функцияни бажаради?
+Оқсил секрецияси
=фагоцитоз
=Энергия ҳосил қилиш
=нерв импульсини узатиш
=пиноцитоз

?Турли катталаштирувчи объективларни ўрнини тез алмаштириш имконини берувчи, бир нечта “инчалари” бўлган микроскоп қисми бу:


+Револьвер
=Тубус
=Конденсор
=Диафрагма
=Макровинт

?Трубкага ўхшаш, юқори қисмида окуляр, пастки қисмида эса объективларни ўрнатиш ва алмаштириш имконинин берувчи мослама бор бўлган микроскоп қисми бу:


+Тубус
=Револьвер
=Конденсор
=Диафрагма
=Макровинт

?Аввал макровинтни бураб, ўрганилаётган объектнинг қўпол тасвирини ҳосил қилингандан кейин, тасвирнинг тиниқ ва аниқ кўринишини ҳосил қилиш учун микроскопнинг қайси қисмидан фойдаланилади?


+Микровинт
=Револьвер
=Конденсор
=Диафрагма
=Тубус

?Йиғувчи линзалар ёки линзалар системасидан иборат, ёруғлик манбаидан нурни йиғувчи ва тўпланган нурни намунага йўналтирувчи микроскоп қисми бу:


+Конденсор
=Револьвер
=Тубус
=Диафрагма
=Макровинт

?Ўрганилаётган объектни томчи сув, глицерин, эритма, реактив ёки бўёқ устига буюм ойнасига қўйилади ва сўнг устидан қопловчи ойна билан ёпилади. Бундай препаратни нам атмосфера ҳавосида бир неча кун сақлаш мумкин. Бу :


+вақтинчалик микропрепарат
=доимий микропрепарат
=Биологик объект
=ўрганилаётган модда
=буюм ойнаси

?Бу органоиднинг асосий вазифаси органик бирикмаларни оксидлаш ва уларни парчаланишида ажралган энергияни электр потенциал генерацияси учун сарфлаш, АТФ синтези ва термогенез. Бу жараёнлар электрон-транспорт занжири орқали электронлар ҳаракати ҳисобига амалга ошади. Бу:


+Митохондрия
=Гольджи комплекси
=Лизосома
=Пероксисома
=Эндоплазматик ретикулум

?Бу ҳужайра органелласи молекуляр кислород ёрдамида органик моддаларни оксидловчи ферментларни сақлайди хамда ёғ кислоталари β-оксидланиши бўлади. Бу:


+Пероксисома
=Гольджи комплекси
=Лизосома
=Митохондрия
=Эндоплазматик ретикулум

?Мембрана билан ўралган ҳужайра органелласи бўшлиғида кўплаб гидролитик ферментлар учрайди. Бу:


+Лизосома
=Гольджи комплекси
=Пероксисома
=Митохондрия
=Эндоплазматик ретикулум

?Дисксимон, мембранаси четлари бир оз кенгайган қопчалар - цитерналари ҳамда пуфакчалари бор бўлган ҳужайра органелласи бу:


+Гольджи комплекси
=Лизосома
=Пероксисома
=Митохондрия
=Эндоплазматик ретикулум

?Бу органелла мембранаси юзаси ҳужайра умумий юзасининг ярмини эгаллайди, найчалар ва “чўнтакчалар” ҳужайра ички тўрини ҳосил қилади. Бу:


+Эндоплазматик ретикулум
=Гольджи комплекси
=Лизосома
=Пероксисома
=Митохондрия

?1935 йили Джеймс Даниэлл ва Хью Даусон илммий жамиятга плазмолемманинг моделини тақдим этишди. Бунга кўра: мембрана асосида липид биқавати бор ва уни атрофида оқсиллар қавати, липид биқаватида ичи бўш бўлади. 1950 йилларда электрон-микроскопда олинган тасвирлар бу назарияни тасдиқлайди: 2 зич қават, яъни липид бошчаси ва оқсил молекулалари ҳамда битта тиниқ липид думчаси бор қават. Ж. Робертсон 1960 йили унитар биологик мембрана назариясини таклиф этади: барча ҳужайра мембраналари уч қават. Плазмолемманинг қайси тузилиш модели ҳақида гап кетмоқда?


+«Сендвич» модели
=Суюқ-мозаик модель
=Интеграл оқсиллар модели
=Пиноцитоз модели
=Ядро мембранаси модели

?Бу моделга асосан оқсиллар мембранада текис жойлашмаган бўлиб, интеграл, ярим интеграл ва периферик оқсилларни ҳосил этади. Плазмолемманинг қайси тузилиш модели ҳақида гап кетмоқда?


+Суюқ-мозаик модель
=«Сендвич» модели
=Интеграл оқсиллар модели
=Пиноцитоз модели
=Ядро мембранаси модели

?Бунда плазматик мембранада суюқ томчини ўраб олувчи калта ингичка ўсимталар пайдо бўлади. Сўнг мембрана ичкарига ботади ва мембрана билан ўралган томчи ажралиб ҳужайра ичига киради.


Бу қандай жараён?
+Пиноцитоз
=Фагоцитоз
=Na+K+-насоси
=Экзоцитоз
=Диффузия

?Фермент натрий-калий-қарамлиги бор аденозинтрифосфатаза (Na+/K+-АТФ-аза деб номланади. У мембранада жойлашган (интеграл оқсил) бўлиб, ҳужайра ичида натрий ионлари концентрацияси ҳужайра ташқарисида калий ионлари ошганида ишлайди ва бу ионли канал:


+Na+K+-насоси
=Фагоцитоз
=Пиноцитоз
=Экзоцитоз
=Диффузия

?Қутбли моддалар (аминокислоталар, моносахаридлар), зарядланган қисмлар (ионлар) оқсил каналлари ёки оқсил ташувчилар орқали мембрана орқали ўтиши жараёни бу:


+Осонлашган диффузия
=Фагоцитоз
=Na+K+-насоси
=Экзоцитоз
=Оддий диффузия

?Хромосома зичлашиши, ДНК конденсацияси билан хромосома ингичка иплари ҳосил бўлади (хромосомалар калталашади) – бу профазы I нинг қайси даври учун характерли?


+Лептотена
=Зиготена
=Пахитена
=Диплотена
=Диакинез

?ДНК максимал конденсацияланади, синтез жараёнлари тўхтайди, ядро қобиғи эрийди, центриолалар қутбларга тарқалади, бўлиниш дуки яққоллашади, гомологик хромосомаларнинг бир-бири билан туташганлиги сақланади – бу профазы I нинг қайси даври учун характерли?


+Диакинез
=Зиготена
=Пахитена
=Диплотена
=Лептотена

?Бу даврда бивалент гомологик хромосоманинг хромомер қисмининг бир-биридан итарилишидан қолган қисмларида ўзаро кесишиб қолган жой хиазма аниқланади. Гомологик хромосомаларнинг итарилишида бивалентдаги хиазма (хромосомаларнинг туташ жойи) яхши кўринади. Бу хиазма билан гомологик хромосомалар туташиб туради. Бу профазы I нинг қайси даври учун характерли?


+Диплотена
=Зиготена
=Пахитена
=Диакинез
=Лептотена
?Бивалент ҳосил қилган гомологик хромосомаларнинг ҳар биридаги иккита хроматида аниқ ифодаланади. Бу босқич учун характерли бўлган ходиса кроссинговер ходисаси - ўзаро чирмашиб кетган гомологик хромосомалараро айрим қисмларнинг алмашиши яъни чалкашиши кроссинговер содир бўлади. Бу профазы I нинг қайси даври учун характерли?
+Пахитена
=Зиготена
=Диплотена
=Диакинез
=Лептотена

?Бу даврда иккита гомологик хромосома ўзаро тортилади ва бир-бирига хромомерлари билан жипслашади, гомологик ўхшаш хромосомалар жуфтлашади яъни конъюгация содир бўлади ва бивалент хосил бўлади, бивалент иккита гомологик хромосомалардан ёки 4 та хроматиддан иборат бўлади. Бу профазы I нинг қайси даври учун характерли?


+Зиготена
=Пахитена
=Диплотена
=Диакинез
=Лептотена

?Гетерозиготалар ота-она формаларга нисбатан оралиқ фенотипни намоён қилади, бунда доминант ген ўзини тўлиқ намоён этмаслиги билан боғлиқ бўлиб, бу:


+Чала доминантлик
=Кодоминантлик
=Ўтадоминантлик
=Кўп аллеллик
=Аллел истисноси

?Аллел генларнинг ўзаро таъсирида иккала аллел ҳам ўзини тўлиқ намоён этади. Ва натижада гибрид гетерозиготали организмда ҳар иккала аллелга хам хос белгиларнинг юзага чиқади, яъни ўртачасини олмайди. Балки янги кўринишга эга бўлади: гетерозиготали организмда ҳар иккала аллелнинг хам оксилини учратиш мумкин:


+Кодоминантлик
=Чала доминантлик
=Ўтадоминантлик
=Кўп аллеллик
=Аллел истисноси

?Доминант аллелнинг гетерозигота холида, гомозиготалигига қараганда ўз белгисини кучлироқ намоён қилиши:


+Ўтадоминантлик
=Чала доминантлик
=Кодоминантлик
=Кўп аллеллик
=Аллел истисноси

?Аллел генларнинг ўзаро таъсирида битта организм ҳар хил ҳужайраларида фенотип жиҳатидан ҳар хил аллеллар намоён бўлдади. Натижада мозаицизм юзага келади. Масалан, аёл организми Х хромосомасида жойлашаган аллел генларнинг фенотипда намоён фенотипик юзага чиқиши: нормада аёлларда иккита Х хромосомадан фақат биттаси функционал бўлади, иккинчиси жинсий хроматин “Барр таначаси” зич спираллашган ҳолатда бўлади. Шу сабабли баъзи ҳужайраларда онадан ўтган Х хромосома функционал бўлади (аллел ген А га эга), бошқаларида отадан тўтган Х хромосома фаол бўлади (аллел ген а га эга). Аллел генларнинг бундай ўзаро таъсири:


+Аллел истисноси
=Чала доминантлик
=Кодоминантлик
=Ўтадоминантлик
=Кўп аллеллик

?Битта доминант геннинг бир неча марта мутацияга учраши натижасида аллел генлар келиб чиқади. Масалан, мева пашшасидаги кўз рангининг турлича вариантлари: оқ, зафарон, озгина бўялган, тўқ сариқ, сариқ, қизғиш, қизил бўлиши битта геннинг ҳар хил аллеллари таъсирида юзага чиқади. Бу:


+Кўп аллеллик
=Чала доминантлик
=Кодоминантлик
=Ўтадоминантлик
=Аллел истисноси

?Аллел бўлмаган генларнинг ўзаро таъсирида, доминант генларнинг генотипда бирга келиши натижасида янги фенотипик белгининг юзага чиқиши:


+Комплементарлик
=Доминант эпистаз
=Рецессив эпистаз
=Кумулятив полимерия
=Нокумулятив полимерия

?Одамларда “Бомбей феномени” FUTI гени бўйича гомозигота ҳолатида (h), генлар экспрессияси, яъни эритроцитларда агглютиногенлар А ва В ҳосил бўлишига жавобгар ферментларни ҳосил бўлиши бузилади. Ва эритроцитларда нормал А ва В ўрнига, таркибида битта фукоза қолдиғи етишмайдиган дефекти бори ҳосил бўлади. Бундай одамлар ўзларида А ва В қон гуруҳларини белгиловчи генларни сақласаларда, қон гуруҳи О (1-гуруҳ) бўлади, чунки, А ва В ларга эга бўлмайди. Аллел бўлмаган генларнинг бундай таъсири:


+Рецессив эпистаз
=Доминант эпистаз
=Комплементарлик
=Кумулятив полимерия
=Нокумулятив полимерия

?Товуқ зотларида пат рангининг ирсийланиши мисолида, Доминант ген С ранг ҳосил бўлишига жавобгар. Доминант I ген ранг ҳосил бўлишини бўғади. Натижада С ва I генлари бор бўлган товуқлар патининг ранги оқ бўлади: IIСС; IiСС; IiСс; Iicс. Генотипи iicс бўлган товуқларда ҳам пат ранги оқ бўлади, сабаби генлар рецессив ҳолатда. Генотипи iiCC, iiCc бўлганларида патлари рангли бўлади. Бу мисол аллел бўлмаган генларнинг қандай таъсири ҳақида:


+Доминант эпистаз
=Рецессив эпистаз
=Комплементарлик
=Кумулятив полимерия
=Нокумулятив полимерия

?Белгиларнинг пайдо бўлиши доминант генларнинг сонига боғлик бўлмасдан уларнинг бор ёки йўқлигига боғлиқ бўлади. Ва Белги битта доминант ген бўлса ҳам юзага чиқади. F2 да фенотип бўйича 15:1 нисбат кузатилади. Бу:


+Нокумулятив полимерия
=Рецессив эпистаз
=Комплементарлик
=Кумулятив полимерия
=Доминант эпистаз

?Белгининг юзага чиқиши бир нечта генлар йиғиндисига боғлиқ бўлади. Доминант генлар сонининг ошиши билан белги ҳам кучлироқ намоён бўлади.


F2 да фенотип бўйича 1:4:6:4:1 нисбат кузатилади. Бу:
+Кумулятив полимерия
=Рецессив эпистаз
=Комплементарлик
=Нокумулятив полимерия
=Доминант эпистаз
?Бир хромосомада кўп генлар бириккан ҳолда жойлашиши ва ирсий ахборотлар хромосомалар орқали берилганида генлар гуруҳ-гуруҳ бўлиб ўтиши аниқланди. Бу қайси назария?
+Ирсиятнинг хромосома назарияси
=Гаметалар софлиги гипотезаси
=Аутосом-рецессив ирсийланиш
=белгининг жинс бириккан ҳолда ирсийланиши
=Мендель қонунлари

?Қизил кўзли эркак ва оқ кўзли урғочи пашшалар чатиштирилганда F1 тенг нисбатда қизил кўзли урғочи ва оқ кўзли эркаклари олинган. Бироқ оқ кўзли эркак қизил кўзли урғочи билан чатиштирилганида F1 да қизил кўзли эркак ва урғочи пашшалар тенг нисбатда олинган. Бу F1 пашшалар ўзаро чатирилганида қизил кўзли урғочи, қизил кўзли ва оқ кўзли эркак пашшалар олинган. Ва биронта оқ кўзли урғочи пашша учрамаган. Бу мисол ирсийланишнинг қайси типига тегишли?


+Белгиларнинг жинсга боғлиқ ирсийланиши
=Белгиларнинг аутосомаларга боғлиқ ирсийланиши
=Рецессив эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Доминант эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Белгиларнинг комплементар ирсийланиши

?Х хромосомада шундай бир қисм борки, Y-хромосомада унинг гомологи учрамайди. Шу сабабли хромосоманинг шу қисми билан боғлиқ белгилар рецессив бўлса ҳам юзага чиқади. Бу ирсийланишнинг қайси типи бўлади?


+Белгиларнинг жинсга боғлиқ ирсийланиши
=Белгиларнинг аутосомаларга боғлиқ ирсийланиши
=Рецессив эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Доминант эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Белгиларнинг комплементар ирсийланиши

?Гемофилия, дальтонизм, мускул дистрофияси, тиш эмалининг қорайиши : Бу касалликлар ирсийланишнинг қайси типига тегишли?


+Белгиларнинг жинсга боғлиқ ирсийланиши
=Белгиларнинг аутосомаларга боғлиқ ирсийланиши
=Рецессив эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Доминант эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Белгиларнинг комплементар ирсийланиши
?6-хромосомада HLA системаси гистомослик антигенлари синтезини кодловчи А, В, С, D/DR сублокуслари ирсийланиши ирсийланишнинг қайси типига тегишли?
+Белгиларнинг аутосомаларга боғлиқ ирсийланиши
=Белгиларнинг жинсга боғлиқ ирсийланиши
=Рецессив эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Доминант эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Белгиларнинг комплементар ирсийланиши

?Полидактилия и катаракта генларининг ирсийланиши ирсийланишнинг қайси типига тегишли?


+Белгиларнинг аутосомаларга боғлиқ ирсийланиши
=Белгиларнинг жинсга боғлиқ ирсийланиши
=Рецессив эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Доминант эпистаз билан боғлиқ ирсийланиш
=Белгиларнинг комплементар ирсийланиши

?Прокариот геномининг функционал бирлиги таркибига ишловчи оқсилларни кодловчи ва битта ёки бир нечта промоторларга бирлашган цистронлар киради. Бу бирлик қандай аталади?


+Оперон
=Мутон
=Ген
=Кодон
=Цистрон

?Транскрипция бошланиши учун РНК-полимераза танийдиган ДНК нуклеотидлар кетма кетлиги бу:


+Промотор
=Инициатор
=Оперон
=Кодон
=Терминатор

?Ген ёки опреон транскрипцияси тугалланадиган ДНК нуклеотидлар кетма кетлиги бу:


+Терминатор
=Инициатор
=Оперон
=Кодон
=Промотор

?AUG кетма –кетлиги бу:


+Старт-кодон
=Стоп-кодон
=5′-трансляция бўлмайдиган қисм (5'-UTR)
=Инициатор
=Терминатор

?UAA, UAG, UGA кетма –кетлиги бу:


+Стоп-кодон
=Старт-кодон
=5′-трансляция бўлмайдиган қисм (5'-UTR)
=Инициатор
=Терминатор

?Оқсил биосинтези AUG метионинни кодловчи кодондан бошланади. Бу старт кодон. Бу жараёнда рибосома шу кодонни таниши ва аминоацил-тРНК ни жалб этиши керак. Оқсил биосинтезининг бу босқичи қандай аталади?


+Инициация
=Терминация
=Элонгация
=Транскрипция
=Трансляция

?Рибосоманинг А сайтида UAG, UAA, UGA кодонлардан биттасини пайдо бўлиши оқсил синтези тугалланиши ҳақида дарак беради. Чунки бу кодонларга мос келувчи тРНК йўқ. Ва жараёнга махсус оқсиллар ферментлар (RF1 ёки RF2) киришади. Бу ферментлар полипептид занжирини иРНК дан узилишини катализлайди. Ва RF3 оқсил иРНК ни рибосомадан диссоциациясини чақиради. Оқсил биосинтезининг бу босқичи қандай аталади?


+Терминация
=Инициация
=Элонгация
=Транскрипция
=Трансляция

?иРНК асосида рибосомаларда аминокислоталар синтезининг ва генетик информациянинг амалга ошиши қандай аталади?


+Трансляция
=Инициация
=Элонгация
=Транскрипция
=Терминация

?Тирик ҳужайраларда нуклеотидлар кетма кетлигининг аминокислоталар кетма кетлигига ўгирилиши қандай аталади?


+Генетик код
=Инициация
=Элонгация
=Транскрипция
=Терминация

?Тей — Сакс, Гоше, Ниманн-Пик касалликлари – булар ирсий патологиялар бўлиб, ирсийланишнинг қайси типига тегишли?


+Аутосом-рецессив тип
=Аутосом-доминант тип
=Х га бириккан рецессив тип
=Х га бириккан доминант тип
=Голандрик тип

?Хантингтона хореяси, Марфан синдроми, нейрофиброматоз I тип – булар ирсий патологиялар бўлиб, ирсийланишнинг қайси типига тегишли?


+Аутосом-доминант тип
=Аутосом-рецессив тип
=Х га бириккан рецессив тип
=Х га бириккан доминант тип
=Голандрик тип

?Витамин Д-резистент рахит – бу ирсий патология бўлиб, ирсийланишнинг қайси типига тегишли?


+Х га бириккан доминант тип
=Аутосом-рецессив тип
=Х га бириккан рецессив тип
=Аутосом-доминант тип
=Голандрик тип

?Генеалогик анализда шажара тузиш бошланадиган шахс:


+Пробанд
=Сибс
=Респондент
=Пациент
=Инициатор

?Цитогенетик препарат тайёрлаш кетма кетлиги тўғри аниқланг: 1) колхицин қўшиш; 2) фитогемагглютинин қўшиш 3) қон олиш ва лейкоцитларни ажратиш 4) ўсиш муҳитида инкубация қилиш 5) гипотоник эритмага ҳужайралар суспензиясини қўшиши 6) хромосомаларни Гимза бўйича бўяш


+3, 4, 2, 1, 5, 6
=1, 3, 4, 5, 6, 2
=3, 5, 2, 1, 4, 6
=1, 2, 3, 4, 5, 6
=3, 1, 2, 4, 6, 5

?Цитогенетик анализда митоз вақтида митозни метафазада тўхтатиш учун бўлиниш дукини бузувчи мутаген ишлатилади. Бу:


+Колхицин
=Фитогемагглютинин
=Гипотоник эритма
=бузоқ эмбрионал зардоби
=Бензапирен

?Цитогенетик анализда ушбу модда билан ҳужайраларга ишлов берилса, ҳужайралар шишади, парчаланади, хромосомалар сочилиб эркин бўлиб ётади. Ушбу модда:


+Гипотоник эритма
=Фитогемагглютинин
=Колхицин
=бузоқ эмбрионал зардоби
=Бензапирен

?Лейкоцитлар суспензияси цитогенетик анализ учун in vitro шароитида озиқа муҳитида қанча вақт давомида ўстирилади?


+72 ч
=48 ч
=24 ч
=12 ч
=2 ч

?Цитогенетик анализда лейкоцитлар бўлинишини метафазада тўхтатиш учун колхицин қачон қўшилади?


+лейкоцитларни ўстиришнинг тугашига 3 соат қолганида
=лейкоцитларни ўстиришнинг тугашига 13 соат қолганида
=лейкоцитларни ўстиришнинг тугашига 4 соат қолганида
=лейкоцитларни ўстиришнинг тугашига 1 соат қолганида
=лейкоцитларни ўстиришнинг тугашига 24 соат қолганида

?Цитогенетик анализ учун хромосомалар қайси методда бўялади?


+Гимза
=Романовский
=Кўк трипан
=Гематоксилин
=Рапоппорт

?Бўёқ билан бўялганида хромосома узунлиги бўйича чизиқли тасвир пайдо бўлади. Бу чизиқлар специфик бўлиб, ҳар бир хромосома жуфти учун индивидуал бўлади. Бундай сегментация ДНК – оқсил комплексининг ўзига хослиги билан боғлиқ. Бу қандай бўяш методи?


+Дифференциал
=Гимза бўйича
=Романовский бўйича
=Махсус
=кумуш йодид билан

?Бу метод Гальтон томонидан 1875 йил одамларда белгининг ривожланишида табиатнинг ва тарбиянинг ролни аниқлаш учун ишлаб чиқилган. Ва айнан Гальтон белгиларни таққослаш орқали белгиларнинг шаклланишида муҳит омиллари ва ирсиятнинг ролини ўрганишга эътиборни қаратган. Гап қайси метод ҳақида?


+Эгизаклар
=Генеалогик
=Цитогенетик
=Дерматоглифик
=Популяцион-статистик

?Бу методни вазифалари: 1) одамларда белги ва хоссаларнинг шаклланишида муҳит омиллари ва ирсиятнинг ролини ўрганиш; 2) ташқи муҳит таъсирини кучайтирувчи ёки сусайтирувчи омилларни аниқлаш 3) одамдаги белги ва хоссалар ўртасидаги коррелляцияни аниқлаш. Бу қайси метод?


+Эгизаклар
=Генеалогик
=Цитогенетик
=Дерматоглифик
=Популяцион-статистик

?Денвер системасига кўра аёллар ва эркакларнинг ўхшаш хромосомалари аутосомалар деб номланади, Х Y ҳарфлари билан белгиланган хромосомалар қандай номланади?


+гетеросомалар
=пероксисомалар
=изосомалар
=изогаметалар
=липосомалар

?Иммун жараёнда макрофаглар модда ишлаб чиқаради. Бу модда антиген таъсиридаги Т ва В лимфоцитлар пролиферациясини кучайтиради:


+интерлейкин
=интермедин
=антиген
=глобулин
=альбумин

?Популяцияда ген ва генотиплар учраш частотасини аниқлаш учун Харди-Вайнберг формуласи ва қонунидан фойдаланилади. Бу метод:


+Популяцион-статистик
=Генеалогик
=Цитогенетик
=Дерматоглифик
=Эгизаклар

?Бу методни вазифалари: 1) популяциянинг генетик структурасини морфологик, биокимёвий ва патологик белгилар (ирсий касалликлар) бўйича аниқлаш 2) популяциянинг генетик структурасини аниқлаш учун генофондни сақлаш ва профилактикаси учун рецессив ген ташувчиларини аниқлаш. Бу метод:


+Популяцион-статистик
=Генеалогик
=Цитогенетик
=Дерматоглифик
=Эгизаклар

?Харди-Вайнберг формуласи бўйича доминант гомозиготаларнинг учраш частотаси қандай белгиланади?


+p2
=q2
=2pq
=p
=q

?Харди-Вайнберг формуласи бўйича доминант геннинг учраш частотаси қандай белгиланади?


+p
=q2
=2pq
=p2
=q

?Харди-Вайнберг формуласи бўйича гетерозиготаларнинг учраш частотаси қандай белгиланади?


+2pq
=q2
=p
=p2
=q

?Унча катта бўлмаган популяция, 1500-4000 одамдан иборат, популяция ичидаги никоҳ 80-90% га етади, миграция аҳамиятсиз 1-2%, авлод давомида популяциянинг ўсиши около 20%:


+Дем
=Изолянт
=Панмиктив популяция
=Кенжа тур
=Қабила

?Популяцияда 1500 тагача одам бор. Бу популяцияда ўсиш суръати секин 20 % ва авлод давомида популяциянинг ўсиши 25 % дан кам эмас, популяция ичидаги никоҳ 80-90% ва 90 % дан ҳам юқори, бошқа гуруҳлардан оқим 1-2 % ва баъзан 1 %. Популяция ичидаги никоҳ частотаси юқорилиги сабабли ушбу популяциядаги 4 - авлод аъзолари бир бирига ака-ука, опа- сингил фарзандлари бўлиб қолади(сибслар). Бу қандай популяция?


+Изолянт
=Дем
=Панмиктив популяция
=Кенжа тур
=Қабила

?Кафтдаги бармоқ нақшларини ўрганиш генетиканинг қайси методи?


+Пальмоскопия
=Дактилоскопия
=Плантоскопия
=Генеалогия
=Популяцион статистика

?Товон-кафтдаги нақшларини ўрганиш генетиканинг қайси методи?


+Плантоскопия
=Дактилоскопия
=Пальмоскопия
=Генеалогия
=Популяционная статистика

?Мейоз 1 босқичи профаза 1 қайси даврдан бошланади?


+лептотена
=зиготена
=пахитена
=диплотена
=диакинез

?Мейоз 1 профаза 1 қайси давр билан тугайди?


+диакинез
=зиготена
=пахитена
=диплотена
=лептотена

?Мейоз 1 профаза 1 даврлари кетма-кетлиги тўғри берилган қатор қайси?


+лептотена, зиготена, пахитена диплотена, диакинез
=зиготена, пахитена диплотена, диакинез, лептотена
=пахитена, диплотена, диакинез, лептотена, зиготена
=диплотена. диакинез, лептотена, зиготена, пахитена
=диакинез, лептотена, зиготена, пахитена, лептотена

?Мейоз 1 профаза 1 нинг қайси даврида гомологик хромосомалар ўртасида конъгация кузатилади?


+зиготена
=диакинез
=пахитена
=диплотена
=лептотена

?Бу метод ёрдамида ген мутацияси туфайли моддалар алмашинувининг бузилиши ва оқибатда ферментлар фаолллигининг бузилиши ўрганилади. Бу қайси метод?


+Биокимёвий
=Генеалогик
=Цитогенетик
=Дерматоглифик
=Эгизаклар

?Фенотипи ўхшаш индивидлар ўртасидаги никоҳ (баланд бўйли билан баланд бўйлилар, ақли заифлар билан ақли заифлар)?


+Мусбат-ассортатив
=Манфий-ассортатив
=Инбридинг
=Аутбридинг
=Инцест

?Олдиндан маълум бўлган генотип бўйича қариндош бўлмаганлар ўртасидаги никоҳ:


+Аутбридинг
=Манфий-ассортатив
=Инбридинг
=Мусбат-ассортатив
=Инцест

?Фенотипи ўхшаш бўлмаган индивидлар ўртасидаги никоҳ (кар-соқовлар билан-нормал; паст бўйлилар билан баланд бўйлилар):


+Манфий-ассортатив
=Аутбридинг
=Инбридинг
=Мусбат-ассортатив
=Инцест

?Ҳар хил генотипли одамлар ўртасидаги эркин никоҳ (эркин урчиш):


+Панмиксия
=Аутбридинг
=Инбридинг
=Мусбат-ассортатив
=Манфий-ассортатив

?Клайнфельтер синдромида кариотип:


+47XXY, 48XXXY
=45XO
=47XX +21, 47XY +21
=47XX +18, 47XY +18
=47XX +13, 47XY +13

?Шерешевского-Тернера синдромида кариотип:


+45XO
=47XXY, 48XXXY
=47XX +21, 47XY +21
=47XX +18, 47XY +18
=47XX +13, 47XY +13

?Дауна синдромида кариотип:


+47XX +21, 47XY + 21
=45XO
=2147XXY, 48XXXY
=47XX +18, 47XY +18
=47XX +13, 47XY +13

?Патау синдромида кариотип:


+47XX +13, 47XY +13
=45XO
=47XX +21, 47XY +21
=47XX +18, 47XY +18
=47XXY, 48XXXY

?Эдвардса синдромида кариотип:


+47XX +18, 47XY +18
=45XO
=47XX +21, 47XY +21
=47XXY, 48XXXY
=47XX +13, 47XY +13

?Лежен синдроми (мушук чинқириғи) сабаби:


+делеция 5p15
=делеция 4p16
=делеция 22q11
=делеция 15q11
=делеция 15q13

?Ферментопатиялар, аминокислоталар метаболизми бузилиши билан боғлиқ ирсий касалликлардир. Фенилаланин алмашинуви бузилишида кам оқсилли диетага риоя қилмаслик натижасида фенилаланин тирозинга айланмасдан конда тўпланиб, сийдик билан чикадиган пировиноград кислотасини хосил килади. Бу кислота нерв хужайраларини захарлайди ва аклий заифликка олиб келади. Бу қайси касаллик?


+Фенилкетонурия
=Гемоглобинопатия
=Галактоземия
=Цистинурия
=Гемофилия

?Бу касалликда ингичка ичак шиллиқ қаватида ва буйрак каналчаларида цистинни транспортини бузилиши кузатилади. Ушбу касалликнинг 3 та типи бор: 1 тип —цистин и диаминомонокарбон аминокислоталарнинг ичакда транспорти бўлмайди. 2 тип —50 % гача буйракда цистин транспортини пасайиши ва диаминомонокарбон аминокислоталарнинг ичакда ва буйракда транспортини йўқлиги. 3 тип — аминокислоталар транспортининг пасайиши:


+Цистинурия
=Гемоглобинопатия
=Галактоземия
=Фенилкетонурия
=Гемофилия

?β глутамин аминокислотсини валин билан алмашиниши сабабли аномаль S гемоглобин пайдо бўлади, бу касаллик асосида нима ётади?


+ўроқсимон анемия
=цистинурия
=галактоземия
=фенилкетонурия
=гемофилия

?Ирсий касаллик мавжуд бўлиб, унда гомогентизин кислота оксидаза ферменти иши бузилади. Ва тирозин алмашинувининг бузилиши кўп миқдорда гомогентизин кислотани сийдикда ажралиши кузатилади. Бу қайси касаллик?


+Алкаптонурия
=Цистинурия
=Галактоземия
=Фенилкетонурия
=Гемофилия

?Бу касалликда жароҳат оқибатида бўғимларга, мускулларга, ички органларга қон қуйилади. Беморнинг миясига ҳам қон қуйилиб, ҳаёти хавф остида қолиши ортади. Бу касалликнинг оғир шаклида ногиронлик белгиланади (гемартрозлар, гематомалар сабаб). Геморрагик диатезларга киритилади, гемостазни плазма босқичи бузилади (коагулопатия). Бу касаллик:


+Гемофилия
=Цистинурия
=Галактоземия
=Фенилкетонурия
=Алкаптонурия

?Қизиққан шахсларга ирсий касалликлар бўйича генетик хавфни тушунарли қилиб баён қилиш ва тушунтириш мумкин. Бу вазифа юклатилган:


+Тиббий-генетик маслаҳат
=Генеалогик метод
=Цитогенетик метод
=Дерматоглифик метод
=Эгизаклар методи

?Лаборатория шароитида микроманипулятор ёрдамида Гольжи комплекси ҳужайрадан олиб ташланди. Бу ҳолат ҳужайранинг кейинги фаолиятида қандай ўз аксини топади?


+ҳужайра фаолияти учун лизосома ҳосил бўлиши, организм фаолияти учун секрет ҳосил бўлиши жараёни бузилади
=митоз жараёни бузилади
=рибосомалар ҳосил бўлиши жараёни бузилади
=оқсил биосинтези жараёни бузилади
=энергетик алмашинув жараёни бузилади

?Тирозиннинг ҳосил бўлмаслиги меланиннинг миқдоорини жуда камайтириб юборади. Қонда меланин кам бўлганлиги учун касалланинг териси сарғиш оқ бўлади ва бундай касалларда ақлий заифлик уларнинг бир ёшлигидаёқ сезилади. Бу қайси касаллик?


+Фенилкетонурия
=Даун синдроми
=Альбинизм
=Галактоземия
=Патау синдроми

?Организм эмбрионал ривожланиши даврида айрим кимёвий моддалар таъсирида генетик информациянинг амалга ошиши ва организм ривожланиши бузилади ва оқибатда мажруҳ бола туғилади. Бу қандай таъсирга эга кимёвий бирикмалар бўлади?


+тератоген
=антимутаген
=комутаген
=агглютиноген
=фибриноген

?Касаллик организмда галактозо-1-фосфатуридилтрансфераза ферментининг етишмаслиги натижасида юзага чиқади, касаллик белгиларидан яна бири бу сийдикда оқсил ва аминокислоталар кўп бўлади. Бу қайси касаллик?


+Галактоземия
=Даун синдроми
=Альбинизм
=Фенилкетонурия
=Патау синдроми

?Мукополисахаридоз касаллиги мукополисахаридлар алмашинувининг бузилишидан келиб чикиши натижасида мукополисахаридлар лизосомаларда кўплаб тўпланади, бунга сабаб нима?


+лизосомада уларни парчаловчи ферментлар бўлмаслиги
=гидролитик ферментларнинг меъёридан кўплиги
=иккиламчи лизосома ферментларининг активлиги
=оқсиллар алмашинувининг бузилиши
=пурин алмашинувининг бузилиши

?Касалликнинг домий белгиларидан бири касалларнинг овозга кучли таъсирланиши бўлиб, бундай касаллар тўсатдан чиққан овозга қўлларини кўтариб, оёқларни ёзиш ва йиғиб олиш каби ҳаракатлар билан жавоб берадилар. Бу касалликда гексоаминидаза ферменти жуда камайиб кетади. Бу қайси касаллик?


+Ганглиозидоз
=гемоглобинопатия
=лейкодистрофия
=Галактоземия
=мукополисахаридоз

?Қуйида берилган қайси касалликлар липидлар алмашинувининг бузилиши натижасида юзага чиқади?


+Ганглиозидоз, лейкодистрофия
=Ганглиозидоз, мукополисахаридоз
=Лейкодистрофия, гемофилия
=Галактоземия, мукополисахаридоз
=Патау синдроми, гемоглобинопатия

?Қуйида берилган қайси касалликлар пурин ва пиримидин алмашинувининг бузилиши натижасида юзага чиқади?


+Гемоглобинопатия, гемофилия
=Ганглиозидоз, мукополисахаридоз
=Лейкодистрофия, гемофилия
=Галактоземия, мукополисахаридоз
=Алкаптонурия, гемоглобинопатия

?Қуйида берилган қайси касалликлар углеводлар алмашинувининг бузилиши натижасида юзага чиқади?


+Галактоземия, мукополисахаридоз
=Ганглиозидоз, мукополисахаридоз
=Лейкодистрофия, гемофилия
=Алкаптонурия, лейкодистрофия
=Гемофилия, гемоглобинопатия

?Қуйида берилган қайси касалликлар аминокислоталар алмашинувининг бузилиши натижасида юзага чиқади?


+Альбинизм, фенилкетонурия
=Алкаптонурия, мукополисахаридоз
=Лейкодистрофия, гемофилия
=Мукополисахаридоз, галактоземия
=Альбинизм, гемоглобинопатия

?Одамларда яхши ўрганилган доминант белгиларни аниқланг.


+Тилни оркага кайириш хусусиятининг борлиги, кулок супрасида тукларнинг бўлиши, яноқларда чуқурчанинг бўлишлиги, сочларнинг жингалак бўлиши
=Тилни оркага кайириш хусусиятинин йўқлиги, юз тузилиши чўзинчок бўлиши, сочларнинг тўлқинсимон бўлиши, сепкилларнинг йўқлиги
=Туғилганда тишларнинг бор бўлиши, яноқларда чуқурчанинг бўлмаслиги, сочларнинг тўлқинсимон бўлиши, сепкилларнинг йўқлиги
=Кўзининг ранги кўк бўлиши, сочининг окариши 25 ёшдан оқариши, юз тузилиши юмалоқ бўлиши
=Юқори қовоқнинг осилганлиги, сочининг окариши 40 ёшдан оқариши, сочларнинг текис бўлиши

?Одам кариотипидаги 13, 14, 15, 21 ва 22- аутосомаларнинг кичик елкасида йўлдош қисми бўлиб, у йўлдош ипи орқали асосий қисмга боғланиб туради. Айрим холатларда жуфт холда турган гомологик хромосомалар ўзларининг йўлдош иплари орқали бир-бирлари билан ўзаро боғланиб туради. Анафазада бу хромосомалар ўзларининг чигаллашиб қолган йўлдош ипларини ажратишга улгура олмаса :


+хромосома иккаласи биргаликда битта қутбга томон кетади, натижада ҳосил бўлган қиз хужайраларнинг биттасида хромосома 47 та бўлиб, иккинчисида эса 45 та бўлиб қолади
=хромосома иккаласи қарама-қарши қутбга томон кетади, натижада ҳосил бўлган қиз хужайраларнинг биттасида хромосома 47 та бўлиб, иккинчисида эса 45 та бўлиб қолади
=хромосома иккаласи биргаликда битта қутбга томон кетади, натижада ҳосил бўлган қиз хужайраларнинг иккаласида ҳам хромосома 47 та бўлиб қолади
=хромосома иккаласи биргаликда битта қутбга томон кетади, натижада ҳосил бўлган қиз хужайраларнинг иккаласида ҳам хромосома 45 та бўлиб қолади
=хромосома иккаласи иккита қутбга томон кетади, натижада ҳосил бўлган қиз хужайраларнинг иккаласида ҳам хромосома 46 та бўлиб қолади

?Маълумки одам генетикасини ўрганишнинг бир қанча усуллари бор. Организмда юзага чиқадиган белгиларнинг хар бири иккита мухим омилга, яъни шу организмнинг ирсиятига ва ташқи мухит шароитига боғлиқ. Бу омилларнинг белгиларни юзага чиқаришдаги ўрнини қайси усулдан фойдаланиб кўрсатиш мумкин?


+Эгизаклар усули,
=Дерматоглифика усули
=Популяцион статистик усул
=Биокимёвий усул
=Цитогенетик усул

?Маълумки, касаллик генотип ҳисобига юзага чиқадиган бўлса, монозиготали эгизакларнинг бирида пайдо бўлган касаллик иккинчисида хам кузатилади. Агар бир хил касаллик иккала эгизакда ҳам учраса:


+конкордантлик дейилади
=дискордантлик дейилади
=конвергентлик дейилади
=реципрокликлик дейилади
=доминантлик дейилади

?Тузилишнинг ҳамма даражасида ҳаётнинг мавжудлиги кичик тузилиш даражаси билан белгиланади. Ҳаётнинг ҳужайра даражасида мавжудлигини қайси тузилиш даражаси таъминлайди?


+молекула
=тўқима
=организм
=популяция-тур
=биоценоз

?Маълумки, делеция – хромосомада бўлган битта ёки иккита узилиш натижасида шу хромосоманинг бирон бир қисмининг тушиб қолиши бўлиб, одамларда “мушук чинқириғи” деб аталувчи оғир ирсий касаллик учрайди. Бунинг сабаби:


+5-жуфт аутосома кичик елкасидаги оддий делеция
=интерстициал делеция
=изохроматид делеция
=инверсия
=парацентрик инверсия

?21- хромосоманинг маълум бир қисми 15- хромосомага ўтиши, оғир ирсий касаллик Даун синдромини келтириб чиқаради. Бундай хромосомалараро ўзгариш қандай аталади?


+симметрик транслокация
=асимметрик транслокация
=парацентрик инверсия
=интерстициал делеция
=изохроматид делеция

?Шифохонага 1 ёшу 6 ойлик болани олиб келишди. Текширишлар давомида олий нерв фаолиятининг бузилиши, ақлий заифлик, терисининг ранги сарғиш оқ, ҳаракат билан боғлиқ функциялар бошқарилишини бузилиши, қонда фенилаланин миқдорини кўплиги аниқланган. Ушбу болага дастлаб қандай ташхис қўйиш мумкин?


+фенилкетонурия
=Алкаптонурия
=Лейкодистрофия
=Мукополисахаридоз
=Гемоглобинопатия

?Дерматоглифика усули ёрдамида бемор кафтида қуйидагилар аниқланди: бармоқ учларида айланасимон ва ёйсимон чизиқлар кўпроқ, асосий трирадиус кафтнинг дистал томонида, бармоқ асосидаги с-трирадиуси йўқ, бармоқлардаги умумий чизиқлар сони камайган. Ушбу беморга қандай ташхис қўйиш мумкин?


+Мушук чинқириғи синдроми
=Клайнфельтер синдроми
=Шерешевский – Тернер синдроми
=Патау синдроми
=Эдварс синдроми

?Жудаям йирик тишлар Y хромосома орқали ирсийланадиган белги. Онасининг тишларининг катталиги нормал бўлиб, ўғлининг тишлари жудаям йирик. Отасида тишларининг йирик бўлиш эҳтимоли қандай?


+100 %
=12,5 %
=25 %
=75 %
=51,8 %

?Қуйидагилардан қайсилар аутосом домининт типдиги ирсийланишга мисол бўла олади?


+Марфан синдроми, нейрофиброматоз
=адреногенитал синдром, гиреплипопротеинемия
=Галактоземия, муковисцедоз
=гиреплипопротеинемия, Фенилкетонурия.
=нейрофиброматоз, муковисцедоз

?Қуйидагилардан қайси бири аутосом рецессив типдиги ирсийланишга мисол бўла олади?


+Адреногенитал синдром
=Синдактилия,
=Марфан синдроми
=Полидактилия,
=Нейрофиброматоз,

?ДНК нинг бир занжирида нуклеотидлар ААЦ ТТА ГЦЦ ААТ ЦЦГ изчилликда жойлашган бўлса, иккинчи занжирдаги нуклеотидлар кетма кетлигини аниқланг.


+ТТГ ААТ ЦГГ ТТА ГГЦ
=ТАГ ААТ ЦГЦ ААТ ГЦЦ
=ТТГ ААТ ЦГГ ТТА ЦГЦ
=ТТГ ААТ ЦГГ АТА ГГЦ
=ТТГ ААТ ЦГГ ААА ГГЦ

?Полипептид занжирини кодловчи ДНК молекуласининг бир қисми қуйидаги тузилишга эга АЦЦ АТА ГТЦ ЦАА ГГА ЦЦГ ААТ ТАТ ЦГЦ ГГА бўлса, шу нуклеотидлар кетма -кетлиги асосида ҳосил бўлган полипетдаги занжирининг массасини аниқланг (битта аминокислотанинг ўртача оғирлиги 120 г/ мольга тенг).


+1200 г/ моль
=10200 г/ моль
=11200 г/ моль
=100200 г/ моль
=120000 г/ моль

?Инсулин молекуласи 51 та аминокислотадан иборат бўлиб, қўшни нуклеотидлар орасидаги масофа 0.34 нм иборатлиги маълум бўлса, инсулин синтезига жавобгар ДНК молекуласи узунлигини аниқланг


+52,02 нм
=55,12 нм
=153 нм
=151 нм
=59,02 нм

?Полипептид занжирини кодловчи ДНК молекуласининг бир қисми қуйидаги тузилишга эга АЦЦ АТА ГТЦ ЦАА ГГА ЦЦГ ААТ бўлса, шу нуклеотидлар кетма -кетлиги асосида ҳосил бўлган и-РНК занжирининг массасини аниқланг (битта нуклеотиднинг ўртача оғирлиги 345 г/ мольга тенг).


+7245 г/ моль
=7255 г/ моль
=7000 г/ моль
=724 г/ моль
=7125 г/ моль

?Полипептид занжирини кодловчи ДНК молекуласининг бир қисми қуйидаги тузилишга эга ГАЦ АТА АТА ЦАА ГГА ЦЦЦ ААА бўлса, шу занжир асосида ҳосил бўлган и-РНК занжиридаги нуклеотидлар кетма-кетлигини аниқланг.


+ЦУГ УАУ УАУ ГУУ ЦЦУ ГГГ УУУ
=ЦТГ ТАТ УАУ ГУУ ЦЦУ ГГГ УУУ
=ЦУГ УАУ УАУ ГУУ ЦЦУ ГГГ ТТТ
=ЦАГ УАУ УАУ ЦУУ ЦЦЦ ГГГ УУУ
=ЦАГ УАУ УАУ ЦУУ УЦУ ГГГ УУУ

?Фанкони синдроми (суяк тўқимасини ҳосил бўлишининг бузилиши) ни битта формасида бемор сийдигида и-РНК нинг қуйидаги триплетларига ААА, ЦГУ, ГАА, АЦУ, ГУУ, УУА, УГУ, УАУ мос келувчи аминокислоталар ажралса, полипептид занжирини кодловчи ДНК молекуласининг нуклеотидлари кетма-кетлигини аниқланг.


+ТТТ ГЦА ЦТТ ТГА ЦАА ААТ АЦА АТА
=УУУ ГЦУ ЦТТ ТГУ ЦУУ УУТ УЦУ УТУ
=ААА ГЦА ЦТТ ТГА ЦАА ААТ АЦА ТАА
=ААА ГЦА ЦТТ ТГА ЦАА ААТ АЦА ТТТ
=ТТТ ГЦЦ ЦТА ТГЦ ЦАА ААТ АЦА АТА

?Цистинурия билан касалланган бемор сийдигида иРНК нинг қуйидаги триплетларига УЦУ, УГУ, ГЦУ, ГГУ, ЦАГ, ЦГУ, ААА мос келувчи аминокислоталар аниқланган. Ушбу полипептид занжири синтези қайси аминокислота билан бошланган?


+метионин
=аргинин
=лизин
=валин
=триптофан

?Одамда катаракта ва политактилия генлари хромосомада бир бирига яқин жойлашиб, бириккан ҳолда ирсийланади ва кроссинговер ҳосил этмайдиган доминант генларга боғлиқ. Ота нормал, она икки белги бўйича гетерозигота ва онадаги камчиликлар факат она авлодидан ўтган бўлса, оилада мазкур белгилар бўйича қандай фарзандларни кутиш мумкин?


+катаракта ва полидактилия билан касалланган хамда нормал фарзандларни
=фақат катаракта билан касалланган хамда нормал фарзандларни
=фақат полидактилия билан касалланган хамда нормал фарзан→дларни
=фақат катаракта ва полидактилия билан касалланган фарзандларни
=нормал фарзандларни

?Рибосомада аминокислоталар бир-бирига кетма-кет бирика бошлайди. Рибосома и-РНК бўйлаб 5ꞌ→ 3ꞌ томонга қараб ҳаракат қилади. Т-РНК олиб келган аминокислоталар ўзаро бирлашиб оқсилнинг полипептид занжирини ҳосил қила бошлайди. Оқсил биосинтезининг ушбу босқичи қандай аталади?


+элонгация
=инициация
=трансдукция
=транскрипция
=терминация

?Одамда 13-хромосома бўйича анеуплоидлик ҳодисаси учраса қайси синдром юзага чиқади?


+Патау синдроми
=Клайнфельтер синдроми
=Шерешевский – Тернер синдроми
=Мушук чинқириғи синдроми
=Эдварс синдроми

?Геномдаги фақат айрим хромосомалар сонининг ошиши ёки камайишига нима деб аталади?


+анеуплоидия
=полиплоидия
=гаплоидия
=инверсия
=делеция

?Хромосома битта елкасида содир бўлган узилиш натижасида шу қисмнинг 180° га бурилиб ўзгариши қандай мутацияга олиб келади?


+парацентрик инверсия
=перецентрик инверсия
=оддий делеция
=изохроматид делеция
=интерстициал делеция

?Хромосома иккита елкасида содир бўлган узилиш натижасида центромераси бор бўлган қисмнинг 180° га бурилиб ўзгариши қандай мутацияга олиб келади?


+перицентрик инверсия
=парацентрик инверсия
=оддий делеция
=изохроматид делеция
=интерстициал делеция

?Хромосоманинг иккила хроматидасида ҳам бир пайтнинг ўзида узилиш содир бўлиб, бирон қисми тушиб қолса, бўлган. Бундай ўзгариш қандай мутацияга олиб келади?


+изохроматид делеция
=парацентрик инверсия
=оддий делеция
=перицентрик инверсия
=интерстициал делеция

?Геном мутациялар цитологик механизми қандай жараённи бузилиши билан боғлиқ?


+мейоз
=митоз
=амитоз
=эндомитоз
=эмбриогенез

?Анеуплоидияни цитологик механизми қандай жараённи бузилиши билан боғлиқ?


+мейоз I, анафаза I
=мейоз I, профаза I
=мейоз I, метафаза I
=мейоз I, телофаза I
=мейоз I I, профаза I I

?Қиз болада Патау синдромида хромосомалар умумий сони 47 та: 45 та аутосома ва 2та жинсий хромосома, чунки 13-жуфт хромосома трисомия ҳолатида. Бундай мутациянинг сабаби нимада?


+мейоз I, анафаза I да хромосомаларнинг қутбларга тарқалмай қолиши
=мейоз I I, профаза I I да хромосомаларнинг қутбларга тарқалмай қолиши
=мейоз I, профаза I да кроссинговернинг содир бўлиши
=мейоз I, метафаза I да хромосомаларнинг қутбларга тарқалмай қолиши
=мейоз I I, телофаза I да цитокинезнинг амалга ошмай қолиши

?Шерешевский-Тернер синдромида хромосомалар умумий сони 45 та: 44 та аутосома ва 1та жинсий хромосома, чунки геномдаги 23-жуфт хромосома моносомия ҳолатида. Бу қандай ўзгарувчанлик?


+геном мутация, анеуплоидия
=геном мутация, полиплоидия
=геном мутация, гаплоидия
=хромосома мутацияси
=ген мутацияси

?Нормал хромосомада ABCDEHIKLMN генлар мавжуд. Агар инверсия иккинчи ва бешинчи ўринда жойлашган генлар орасида рўй берса, у ҳолда генлари қандай тартибда жойлашган хромосома ҳосил бўлади?


+AEDCBHIKLMN
=ABCDEHIKLMN
=AEBCDHIKLMN
=ABCDHEIKLMN
=ABCDIHEKLMN

?Даун синдроми бор боланинг хромосомаси 47 та эмас, балки 46 та. Кариотипни текшириш 15 –хромосома нормал хромосомага нисбатан узун эканлигини кўрсатди. Бу болада кузатилган ҳодисани қандай тушунтириш мумкин?


+хромосома мутацияси, транслокация, 21- хромосоманинг бир қисми 15-хромосомага транслокация бўлган
=хромосома мутацияси, 15- хромосома бир қисмининг делецияси содир бўлган
=21-жуфт хромосоманинг трисомияси кузатилади
=геном мутация, мувозанатлашган полиплоидия содир бўлган
=геном мутация, гаплоидия ҳодисаси кузатилган

?Оилада учта бола туғилган. Қон группалари А,В,О. Улар ота-онасининг қон группаси қадай бўлади?


+гетерозигота II ва гетерозигота III қон группалар
=гомозигота II ва гетерозигота III қон группалар
=гетерозигота II ва гомозигота III қон группалар
=I ва гетерозигота III қон группалар
=гетерозигота II ва I қон группалар

?Эволюция жараёнида одамларнинг 4, 5, 12 ва 17- хромосомаларига нисбатан қандай қандай инверсия содир бўлган?


+перицентрик инверсия
=парацентрик инверсия
=оддий инверсия
=изохроматид инверсия
=симметрик инверсия

?Агар одам зиготасида 21-хромосома 3 та бўлса, ундан Даун касали бор бола туғилади. Агар шу хромосома битта бўлса, у нобуд бўлади ва табиий аборотга учрайди. Она 45 та хромосомага эга, чунки 21-хромосомадан бири 15-хромосомага келиб қўшилган. Ота 15- ва 21- жуфт нормал хромосомага эга.. Бу ота-онадан қандай зиготалар ҳосил бўлади ва уларнинг тақдири қандай?


+2 хил зигота ҳосил бўлади: бирида 45 хромосома бўлиб, бу зигота нобуд бўлади. Иккинчисида 47 та хромосома бўлиб, Даун касали бор бола ривожланади.
=бир хил зигота ҳосил бўлади: хромосома сони 47 та, Даун касали бор бола ривожланади.
=бир хил зигота ҳосил бўлади: хромосома сони 45 та ва бу зигота нобуд бўлади.
=2 хил зигота ҳосил бўлади: бирида 45 та, иккинчисида 47 та хромосома бўлиб, иккала ҳолатда ҳам соғлом бола ривожланади.
=бир хил зигота ҳосил бўлади: хромосома сони 46 та, фақат соғлом болалар ривожланади.

?Хромосомада бўлган иккита узилиш натижасида шу хромосоманинг бирон бир қисмининг тушиб қолиши, яъни йўқолиши кузатилади. Бу қандай ўзгарувчанлик?


+хромосома мутацияси, интерстициал делеция
=хромосома мутацияси, оддий делеция
=хромосома мутацияси, транслокация
=хромосома мутацияси, изохроматид инверсия
=хромосома мутацияси, хроматидалараро симметрик алмашинув

?Оилада битта бола туғилган. Қон группаси АО. Ота-онасининг қон группаси қадай бўлади?


+гетерозигота II ва I қон группалар
=фақат гомозигота II қон группалар
=фақат гомозигота III қон группалар
=I ва гетерозигота III қон группалар
=IV қон группалар

?Оилада битта бола туғилган. Қон группаси ВО. Ота-онасининг қон группаси қадай бўлади?


+гетерозигота III ва I қон группалар
=фақат гомозигота II қон группалар
=фақат гомозигота III қон группалар
=I ва гетерозигота II қон группалар
=IV қон группалар

?Шундай мутация борки, унда азотли асосларнинг тушиб ёки ортиб кетиши натижасида триплетларнинг ўзгариши содир бўлади. Бу қандай мутация?


+саналиш тартибини ўзгартирувчи ген мутацияси
=бир жуфт азотли асослар алмашинувидан ҳосил бўлган ген мутацияси
=пуринли асосларнинг пурин билан алмашинувидан ҳосил бўлган мутация
=геном мутация
=хромосома мутацияси

?Қуйидаги триплетлар АТЦ ГЦА ТГА ЦАГ кетма-кетлиги берилган бўлиб, саналиш тартибининг ўзгариши билан боғлиқ мутация сабабли ушбу триплетларнинг иккинчисида адениннинг тушиб қолиши натижасида нуклеотидлар кетма-кетлиги қандай ўзгаради?


+АТЦ ГЦТ ГАЦ АГ ...
=АТЦ ГЦТ АЦА Г ...
=АТЦ ГЦА ТГА ЦАГ...
=АТЦ ГЦГ АЦА Г ...
=АТГ ЦТГ АЦА Г ...

?Қуйидаги триплетлар АТЦ ГЦА ТГА ЦАГ кетма-кетлиги берилган бўлиб, саналиш тартибининг ўзгариши билан боғлиқ мутация сабабли ушбу триплетларнинг биринчисида тиминнинг ошиб кетиши натижасида нуклеотидлар кетма-кетлиги қандай ўзгаради?


+АТТ ЦГЦ АТГ АЦА Г...
=ТТЦ ГЦА ТГА ЦАГ
=АТТ ГЦА ТГА ЦАГ...
=АТТ ГЦА АЦА Г ...
=ТТТ ЦТГ АЦА Г ...

?ДНК молекуласининг битта занжирида АТЦ ГЦА ТГА ЦАГ нуклеотидлар кетма-кетлиги берилган. Саналиш тартибининг ўзгариши билан боғлиқ мутация сабабли ушбу триплетларнинг иккинчисида аденин тушиб қолган. Шу занжир асосида синтезланган и-РНК даги нуклеотидлар кетма –кетлиги қайси жавобда тўғри берилган?


+УАГ ЦГА ЦУГ УЦ...
=УАГ ЦГУ ЦУГ УЦ...
=ТАГ ГЦА ЦУГ УЦ...
=УАГ ЦГА ЦЦГ УЦ...
=УАГ ЦГА ЦУГ УГ...

?ДНК молекуласининг битта занжирида АТЦ ГЦА ТГА ЦАГ нуклеотидлар кетма-кетлиги берилган. Саналиш тартибининг ўзгариши билан боғлиқ мутация сабабли ушбу триплетларнинг биринчисида тимин ошиб кетган. Шу занжир асосида синтезланган и-РНК даги нуклеотидлар кетма –кетлиги қайси жавобда тўғри берилган?


+УАА ГЦГ УАЦ УГУ Ц...
=УТТ ГЦГ УАЦ УГУ Ц...
=ГЦГ УАЦ УГУ Ц...
=УАА ГЦЦ УАЦ УГУ Ц...
=УАА ГЦГ УАЦ УГГ Г...

?Пурин азотли асоснинг пиримидин азотли асос билан алмашинуви қандай аталади?


+трансверсия
=транзиция
=транскрипция
=трансляция
=транслокация

?Пурин азотли асоснинг пурин азотли асос билан алмашинуви қандай аталади?


+транзиция
=транскрипция
=трансверсия
=транслокация
=трансляция

?Битта организмнинг ўзида генотип жиҳатдан ҳар хил тўқималарнинг пайдо бўлишига олиб келувчи мутация қандай аталади?


+соматик мутация
=генератив мутация
=спонтан мутация
=ген мутация
=хромосома мутация

?Тэй-Сакс касаллиги рецессив ген таъсирида юзага чиқиб, шу касаллик билан туғилган болалар туғилганидан кейин узоқ яшамайдилар. Организмларнинг яшаш фаолиятини сусайтирувчи бундай мутация қандай аталади?


+ярим летал
=летал
=доминант
=фенотипик
=тасодифий

?Эмбрион иккита бластомердан иборат бўлган пайтида биттасида соматик мутация бўлган бўлса, бу ўзгариш шу бластомердан ҳосил бўлган барча тўқимада юзага чиқади ва бундай организмлар қандай организмлар дейилади?


+мозаик
=автополиплоид
=гаплоид
=аллополиплоид
=аллофен

?Даун синдроми билан касал боланинг фақат айрим ҳужайраларида 21-жуфт хромосоманинг аномал копияси учрайди, қолганлари нормал. Бу ҳодиса қандай аталади?


+хромосома мозаицизми
=генокопия
=гаплоидия
=аллополиплоидия
=фенокопия

?Фенилаланингидроксилазанинг ирсий дефекти қайси касаллик ривожланиўига сабаб бўлади?


+фенилкетонурия
=гемоглобинопатия
=талассемия
=цистинурия
=галактоземия

?α-глобин (141 триплетдан иборат) даги 139-триплетнинг битта нуклеотиди делецияси сабабли нуклеотидлар саналиш тартибининг ўзгариши юзага келади. Ва 142–кодон ўқилади. Бундай мутант α полипептид занжирнинг ҳосил бўлиши қандай касалликдан дарак беради?


+талассемия
=фенилкетонурия
=альбинизм
=цистинурия
=галактоземия

?Лизосома касалликлари тўғри берилган қатор қайси?


+мукополисахаридоз: Гурлера синдроми ва сфинголипидоз: Тэй-Сакс касали
=Клайнфельтер синдроми
=Шерешевский –Тернер синдроми
=Даун синдроми
=Даун синдроми ва Тэй-Сакс касали

?Голандрик ирсийланиш билан боғлиқ касалликлар тўғри берилган қатор қайси?


+ихтиоз, гипертрихоз
=альбинизм
=гемофилия
=мукополисахаридоз
=Даун синдроми

?Одам генетикаси бир қанча методлар ёрдамида ўрганилади. Шулардан биттасига биринчи бўлиб Ф.Гальтон асос солган. Бу метод ёрдамида белгиларнинг пенетрантлигини ва организмга ташқи муҳит таъсирини ўрганиш мумкин. Бу қайси метод?


+эгизаклар методи
=цитогенетик метод
=шажара методи
=дурагайлаш методи
=дерматоглифика методи

?Дерматоглифика бўлимлари қайси жавобда тўғри берилган?


+пальмоскопия, дактилоскопия, плантоскопия
=пульсоксиметрия, плантоскопия
=биометрия
=кольпоскопия
=пальмоскопия, пульсоксиметрия, плантоскопия

?Монозигота ва дизигота эгизакларда эпилепсия бўйича 67 ва 30%, ақлий заифлик бўйича 97 ва 37%, туберкулёз бўйича 53 ва 21 % конкордантлик аниқланган. Бу қайси метод ёрдамида аниқланган?


+эгизаклар методи
=дурагайлаш методи
=дерматоглифика методи
=цитогенетик метод
=шажара методи

?Айрим ҳолатларда ҳар хил генотипли организмлар ўхшаш фенотипни юзага чиқариши мумкин. Бу ҳолатга нима дейилади?


+генокопия
=фенокопия
=аллополиплоидия
=гаплоидия
=нуклеокопия

?Фенилкетонурия касаллиги нафақат фенилаланингидроксоксилаза ферменти балки дегидроптеридинредуктаза ферменти дефицити туфайли ҳам юзага чиқиши мумкин. Бу ҳолатга нима дейилади?


+генокопия
=фенокопия
=аллополиплоидия
=гаплоидия
=нуклеокопия

?Бир хил клиник белгиларнинг ҳар хил генотиплар билан юзага чиқиши кузатилади. Масалан, гемофилия касаллигини А, В, С, Д турлари мавжуд бўлиб, мос равишда VIII, IX, XI, XII антигемофил омиллар етишмайди. Бу ҳолатга нима дейилади?


+генокопия
=фенокопия
=аллополиплоидия
=гаплоидия
=нуклеокопия

?Агар онада бўлган юқумли касаллик болада ҳар хил ирсий касалликларга ўхшаш бўлган ўзгаришнинг содир бўлишига олиб келса, бу ҳолатга нима дейилади?


+фенокопия
=генокопия
=аллополиплоидия
= нуклеокопия
=гаплоидия

?Фенокопиялар қандай ўзгарувчанликка мисол бўлади?


+модификацион ўзгарувчанлик
=мутацион ўзгарувчанлик
=комбинатив ўзгарувчанлик
=рекомбинатив ўзгарувчанлик
=генотипик ўзгарувчанлик

?Онанинг ҳомиладорлик даврида қизамиқ билан касалланиши оқибатида кар фарзанднинг туғилиши қандай ўзгарувчанликка мисол бўлади?


+модификацион ўзгарувчанлик
=генотипик ўзгарувчанлик
=мутацион ўзгарувчанлик
=рекомбинатив ўзгарувчанлик
=комбинатив ўзгарувчанлик

?Ёруғликда, ултрабинафша нурлар таъсирида ДНК молекуласининг тикланишига нима дейилади?


+фотореактивация
=экспрессия
=инверсия
=делеция
=трансверсия

?Қайси мутация қариликнинг эрта бошланишига, ёмон сифатли ўсма (рак) каби касалликларнинг пайдо бўлишида асосий сабабчи ҳисобланади?


+соматик мутация
=генератив мутация
=модификация
=комбинация
=рекомбинация

?Экзоген антимутаганлар қайси жавобда тўғри берилган?


+фитонцидлар, алмашинмайдиган аминокислоталар, витаминлар
=ДНК репарацияси системаси
=ферментлар системаси
=ҳужайра метаболитлари
=қалқонсимон без гомонлари

?Экзоген антимутаганлар қайси жавобда тўғри берилган?


+фитонцидлар, алмашинмайдиган аминокислоталар, витаминлар
=ДНК репарацияси системаси
=ферментлар системаси
=ҳужайра метаболитлари
=қалқонсимон без гомонлари

?Қиз боланинг ариотипи ўрганилганида 20-хромосоманинг битта елкаси қсқаргани аниқланди? Бу мутация қандай номланади?


+делеция
=транслокация
=трансверсия
=транзиция
=инверсия

?Одамнинг жигар ва буйрак ҳужайраларида кўплаб бир мембранали органоидлар учрайди ва турли моддаларни зарарсизлантириш вазифасини ҳам бажаради. Бу органоидда оксидаза, уратоксидаза ферментлари бўлиб, шу ферментлар таъсирида оксидланиш реакцияси натижасида Н2О2 ҳосил қилади. Ва Н2О2 каталаза ферменти билан зарасизлантирилади. Бу қайси органоид?


+пероксисома
=лизосома
=митохондрия
=рибосома
=ҳазм қилувчи вакуолалар

?Каталаза ферменти ёрдамида бир қатор кимёвий реакциялар орқали ҳужайрани атомар килороднинг зарали таъсиридан қайси ҳужайра органоиди ҳимоя қилади?


+пероксисома
=лизосома
=митохондрия
=рибосома
=ҳазм қилувчи вакуолалар

?Мутаген омиллар таъсирида ҳужайрада рибосома суббирликлари шаклланиши бузилган. Бунинг натижасида ҳужайрадаги қайси жараён бузилади?


+оқсил биосинтези
=углевод синтези
=липид синтези
=АТФ синтези
=фотосинтез

?Аҳоли орасида озиқ-овқатлар таркибида йод етишмаслиги натижасида эндемик буқоқ кузатилди. Бу касаллик қайси ўзгарувчанлик туфайли намоён бўлади?


+модификацион
=мутацион
=комбинатив
=рекомбинатив
=генотипик

?Одамдаги белгиларнинг ривожланиши генлар ўртасидаги мураккаб ўзаро таъсир натижасидир. Аниқландики, бир жуфт аллеллар капиллярлар ўтказувчанлигини, бош мия асос қисми ва миянинг ривожланишини, тимуснинг битта функциясини назорат қилади. Бу қандай ҳодиса бўла олади?


+плейотропия
=комплементарлик
=эпистаз
=кодоминантлик
=полимерия

?А қон группасига эга аёл В қон группасига эга эркакка турмушга чиққан. Фарзандларида қандай қон группалари бўлишини аниқланг.


+фарзандларида I, II, III, IV қон группалари бўлади
=фарзандларида II, III қон группалари бўлади
=фарзандларида фақат III қон группалари бўлади
=фарзандларида фақат I қон группалари бўлади
=фарзандларида фақат IV қон группалари бўлади

?Одамда кар-соқовликнинг маълум бир формасини келтириб чиқарувчи ген нормал эшитишни таъминловчи генга нисбатан рецессивдир. Гетерозигота ота-онадан фенотип бўйича қандай авлод кутиш мумкин?


+нормал ва кар-соқов 3:1 нисбатда
=кар-соқов
=нормал
=нормал ва кар-соқов 2:1 нисбатда
=нормал ва кар-соқов 1:2:1 нисбатда

?Одамда цистинурия касаллигининг маълум бир формаси рецессив белги сифатида наслдан-наслга ўтади. Одатда гетерозигота формаларда сийдикда цистин миқдори ортса, рецессив формаларда у цистин тошларини ҳосил қилади. Никоҳланган йигит ва қизнинг бири соғлом, иккинчисининг буйрагида цистин тоши бўлса, оилада фенотип бўйича қандай авлод кутиш мумкин?


+кутиладиган фарзандлар сийдигида цистин моддаси ортиқча
=кутиладиган фарзандларнинг барчаси соғлом
=кутиладиган фарзандлар буйрагида цистин тоши бўлади
=кутиладиган фарзандлар буйрагида цистин тоши ва сийдигида цистин моддаси ортиқча бўлади
=белги 1:2:1 нисбатда наслланади

?т-РНК молекуласининг мустаҳкам ва турғун бўлиши нима билан белгиланади?


+комплементар қисмлар оасидаги водород боғларининг кўплиги билан
=дисульфид боғларининг кўплиги билан
=пептид боғлари билан
=гликозид боғлари билан
=фосфодиэфир боғлари билан

?Отосклероз касаллигини аутосомада жойлашган доминант ген юзага чиқаради. Отаси шу белги бўйича гетерозигота, онаси соғлом (Аа х аа) оилада отосклероз касаллигини келтириб чиқарувчи геннинг пенетрантлиги 30 % бўлса, соғлом болаларнинг туғилиши неча % га тенг бўлади?


+70 %
=50 %
=30 %
=25 %
=75 %

?Отосклероз касаллигини аутосомада жойлашган доминант ген юзага чиқаради. Отаси шу белги бўйича гетерозигота, онаси соғлом (Аа х аа) оилада отосклероз касаллигини келтириб чиқарувчи геннинг пенетрантлиги 30 % бўлса, касал болаларнинг туғилиши неча % га тенг бўлади?


+30 %
=50 %
=70 %
=25 %
=75 %

?Маълум бир ген ўз белгисини шу генга эга бўлган организмларнинг барчасида ҳам юзага чиқаравермайди. Ген юзага чиқарган белгининг сон жиҳатдан ифодаланишига нима дейилади?


+пенетрантлик
=экспрессивлик
=индукторлик
=комплементарлик
=конкордантлик

?Алкаптонурия касаллигида қонда оксидаза ферментининг бўлмаслиги ва сийдикда эса гомогентезин кислотасининг бўлиши битта ген таъсирида юзага чиқади. Бу қандай ҳодиса?


+плейотропия
=полимерия
=комплементарлик
=доминант эпистаз
=рецессив эпистаз

?Алкаптонурия касаллиги аутосом-рецессив типда наслланади. Ота-она шу белгини ташувчилари бўлса бу оилада касал боланинг туғилиш эҳтимоли неча % бўлади?


+25 %
=50 %
=70 %
=30 %
=75 %

?Алкаптонурия касаллиги аутосом-рецессив типда наслланади. Ота шу белги бўйича гетерозигота, она эса соғлом гомозигота бўлса, бу оилада касал боланинг туғилиш эҳтимоли неча % бўлади?


+0 %
=50 %
=100 %
=25 %
=75 %

?Ҳомиладор аёл резус мусбат қонга эга, ҳомиласи эса резус манфий. Бу ҳолатда резус конфликт юзага чиқиши мумкинми?


+резус конфликт кузатилмайди
=резус конфликт кузатилади
=резус конфликт кузатилади агар ҳомиладорликдан олдин юқумли касаллик балан касалланган бўлса
=резус конфликт кузатилади агар ҳомиладорлик вақтида грипп билан касалланган бўлса
=резус конфликт кузатилади, фақат кейинги ҳомиладорликда

?Бу мутация жинсий кўпайиш орқали наслланмайди, бироқ индивидуал ривожланишда белгининг шаклланишига таъсир килиши ва мозаик организм ривожланишига олиб келиши мумкин. Гап қайси мутация ҳақида кетмоқда?


+соматик
=генератив
=ген
=трансген
=транслокацион

?Альбинизм аутосом -рецессив типда наслланади. Ота- оаналари соғлом бўлган оилада альбинос бола туғилган. Бу оилада соғлом боланинг туғилиш эҳтимоли неча % ?


+75 %
=50 %
=37,5 %
=100 %
=25 %

?Альбинизм аутосом -рецессив типда наслланади. Ота- оаналари соғлом бўлган оилада альбинос бола туғилган. Ота-онанинг генотипини аниқланг?


+Аа, Аа
=АА, АА
=АА, аа
=АА, Аа
=аа, аа

?Алкаптонурия касаллиги аутосом-рецессив типда наслланади. Ота-онаси соғлом бўлган оилада алкаптонурия билан касал бола туғилган. Ота-онанинг генотипини аниқланг?


+Аа, Аа
=АА, АА
=АА, аа
=АА, Аа
=аа, аа

?Одамларда кўзининг кўк кўзлик қўй кўзликка нисбатан рецессив. Бироқ оилада битта кўзи кўк, иккинчиси қўй кўз бўлган бола туғилган. Бу ҳодиса қандай аталади?


+генетик мозаицизм
=модификацион ўзгарувчанлик
=генлар пенетрантлиги
=генлар экспрессивлиги
=полиплоидия

?Тиббий –генетик маслаҳатга келган аёл текширувдан ўтганида унда жинсий хроматин, яъни Барр таначаси аниқланмайди. Бу аёлга қандай ташхис қўйиш мумкин?


+Шерешевский-Тернер синдроми
=Клайнфельтер синдроми
=Дауг синдроми
=Патау синдроми
=Эдвардс синдроми

?Тиббий –генетик маслаҳатга келган эркак текширувдан ўтганида унда жинсий хроматин, яъни Барр таначаси аниқланади. Бу эркакка қандай ташхис қўйиш мумкин?


+Клайнфельтер синдроми
=Шерешевский-Тернер синдроми
=Даун синдроми
=Патау синдроми
=Эдвардс синдроми

?Ҳужайра даражасида организмлар ўртасидаги жинсий фарқни нима белгилайди?


+жинсий хроматин
=ДНК молекуласи
=РНК молекуласи
=оқсиллар
=Y хромосома

?Модификацион ўзгарувчанлик:


+гуруҳли характерга эга
=индивидуал характерга эга
=ирсийланади
=мутациялар натижасидир
=йўналмаган характерга эга

?Комбинатив ўзгарувчанлик:


+ирсийланади
=индивидуал характерга эга эмас
=гуруҳли характерга эга
=мутациялар натижасидир
=йўналмаган характерга эга

?Морфозлар бу:


+экстремал факторлар таъсири натижасидир
=гуруҳли характерга эга
=ирсийланади
=мутациялар ҳосил бўлиши натижасидир
=йўналмаган характерга эга

?Узоқ давом этувчи модификация:


+вегетатив кўпайиш орқали ирсийланади
=индивидуал характерга эга
=экстремал факторлар таъсири натижасидир
=мутациялар ҳосил бўлиши натижасидир
=йўналмаган характерга эга

?Кроссинговер қандай ўзгарувчанликнинг ҳосил бўлиши натижаси:


+комбинатив ўзгарувчанлик
=модификацион ўзгарувчанлик
=морфозлар
=мутацион ўзгарувчанлик
=давомий модификация

?Мейоз 1 анафазасида хромосоманинг тасодифий тақсимланиши ниманинг пайдо бўлиши сабаби ҳисобланади?


+комбинатив ўзгарувчанлик
=модификацион ўзгарувчанлик
=морфозлар
=мутацион ўзгарувчанлик
=давомий модификация

?Зигота ҳосил бўлишида гаметаларнинг тасодифий комбинацияси ниманинг пайдо бўлиши сабаби ҳисобланади?


+комбинатив ўзгарувчанлик
=модификацион ўзгарувчанлик
=орфозлар
=утацион ўзгарувчанлик
=давомий модификация

?21- аутосома бўйича трисомия кузатилади:


+мутацион ўзгарувчанликда
=модификацион ўзгарувчанликда
=морфозларда
=комбинатив ўзгарувчанликда
=давомий модификацияда

?Гемоглобин β-глобин занжиридаги нуқтали мутацияда олтинчи позициядаги глутамин кислотасининг гидрофил валиннинг гидрофоб аминокислоталарига алмашинади. Бу:


+мутацион ўзгарувчанлик
=модификацион ўзгарувчанлик
=морфозлар
=комбинатив ўзгарувчанлик
=давомий модификация

?Ген мутацияларга тегишли:


+инсерция
=анеуплоидия
=транслокация
=полиплоидия
=триадалар

?Ген мутацияларга тегишли:


+транзиция
=анеуплоидия
=транслокация
=полиплоидия
=триады

?Ген мутацияларга тегишли:


+трансверсия
=анеуплоидия
=транслокация
=полиплоидия
=триады

?Хромосома мутацияларига тегишли:


+транслокация
=анеуплоидия
=инсерция
=полиплоидия
=триады

?Ген мутацияларга тегишли:


+инсерция
=анеуплоидия
=транслокация
=полиплоидия
=триады

?Тей-Сакс қандай типда ирсийланади?


+аутосом-рецессив тип
=аутосом-доминант тип
=X-га бириккан рецессив тип
=X- га бириккан доминант тип
=голандрик тип

?Ирсий карлик қандай типда ирсийланади?


+аутосом-рецессив тип
=аутосом-доминант тип
=X-га бириккан рецессив тип
=X- га бириккан доминант тип
=голандрик тип

?Ахондроплазия касаллиги қандай типда ирсийланади?


+аутосом-доминант тип
=аутосом-рецессив тип
=X-га бириккан рецессив тип
=X- га бириккан доминант тип
=голандрик тип

?Брахидактилия касаллиги қандай типда ирсийланади?


+аутосом-доминант тип
=аутосом-рецессив тип
=X-га бириккан рецессив тип
=X- га бириккан доминант тип
=голандрик тип

?Гипофосфатли витамин-D-резистент рахит қандай типда ирсийланади?


+X- га бириккан доминант тип
=аутосом-доминант тип
=X-га бириккан рецессив тип
=аутосом-рецессив тип
=голандрик тип

?Блох-Сульцбергер синдром (пигмент тутмаслик синдроми, тип II) қандай типда ирсийланади?


+X- га бириккан доминант тип
=аутосом-доминант тип
=X-га бириккан рецессив тип
=аутосом-рецессив тип
=голандрик тип

?Дюшен миопатияси касаллиги қандай типда ирсийланади?


+X-га бириккан рецессив тип
=аутосом-доминант тип
=X- га бириккан доминант тип
=аутосом-рецессив тип
=голандрик тип

?Дальтонизм қандай типда ирсийланади?


+X-га бириккан рецессив тип
=аутосом-доминант тип
=X- га бириккан доминант тип
=аутосом-рецессив тип
=голандрик тип

?Азооспермия синдроми қандай типда ирсийланади?


+голандрик тип
=аутосом-доминант тип
=X-га бириккан рецессив тип
=аутосом-рецессив тип
=X- га бириккан доминант тип

?Пигментли ретинит қандай типда ирсийланади?


+голандрик тип
=аутосом-доминант тип
=X-га бириккан рецессив тип
=аутосом-рецессив тип
=X- га бириккан доминант тип

?Хромосома центромера хромосоманинг бир учига сурилган ва битта елкаси жуда калта. Бундай типдаги хромосома қандай номланади?


+акроцентрик
=метацентрик
=субметацентрик
=телоцентрик
=гомоцентрик

?Центромера ўртада жойлашган, ва елкалари деярли бир хил узунликда. Бундай типдаги хромосома қандай номланади?


+метацентрик
=акроцентрик
=субметацентрик
=телоцентрик
=гомоцентрик

?Центромера хромосома ўртасидан сурилган, ва елкалари ҳар хил узунликда. Бундай типдаги хромосома қандай номланади?


+субметацентрик
=метацентрик
=акроцентрик
=телоцентрик
=гомоцентрик

?Хромосомалар Денвер классификациясига мувофиқ, бу хромосомалар ўртача катталикда, субметацентрик, центромера индекси (ЦИ) бўйича, калта елка узунлигини (% ларда) хромосома бутун узунлигига нисбати 27-35 га тенг. Бу гуруҳга Х хромосома ҳам киради. Бу қайси гуруҳ?


+C гуруҳ
=G гуруҳ
=A гуруҳ
=D гуруҳ
=B гуруҳ

?Хромосомалар Денвер классификациясига мувофиқ, бу хромосомалар жуда кичкина акроцентрик, центромера индекси (ЦИ) бўйича, калта елка узунлигини (% ларда) хромосома бутун узунлигига нисбати 13-33 га тенг. Бу гуруҳга Y хромосома ҳам киради. Бу қайси гуруҳ?


+G гуруҳ
=C гуруҳ
=A гуруҳ
=D гуруҳ
=B гуруҳ

?Хромосомалар Денвер классификациясига мувофиқ, бу хромосомалар энг йирик метацентрик ва субметацентрик хромосомалар, центромера индекси (ЦИ) бўйича, калта елка узунлигини (% ларда) хромосома бутун узунлигига нисбати 38-49 га тенг. Биринчи жуфт аутосомада иккиламчи белбоғ бор. Бу қайси гуруҳ?


+A гуруҳ
=G гуруҳ
=C гуруҳ
=D гуруҳ
=B гуруҳ

?Хромосомалар Денвер классификациясига мувофиқ, бу хромосомалар акроцентрик, одамнинг бошқа барча хромосомаларидан кучли фарқ қилади. центромера индекси (ЦИ) бўйича, калта елка узунлигини (% ларда) хромосома бутун узунлигига нисбати 15 га тенг. Бу гуруҳга Патау синдроми трисомиясига сабаб бўлувчи хромосома ҳам киради. Хромосомалар йўлдошли. Бу қайси гуруҳ?


+D гуруҳ
=G гуруҳ
=A гуруҳ
=C гуруҳ
=B гуруҳ

?Хромосомалар Денвер классификациясига мувофиқ, бу хромосомалар нисбатан калта, метацентрик ёки субметацентрик, центромера индекси (ЦИ) бўйича, калта елка узунлигини (% ларда) хромосома бутун узунлигига нисбати 26-40 га тенг. Бу гуруҳга Эдвардс синдроми трисомиясига сабаб бўлувчи хромосома ҳам киради. Бу қайси гуруҳ?


+E гуруҳ
=G гуруҳ
=A гуруҳ
=C гуруҳ
=B гуруҳ

?Хромосомалар Денвер классификациясига мувофиқ, бу хромосомалар йирик субметацентрик, центромера индекси (ЦИ) бўйича, калта елка узунлигини (% ларда) хромосома бутун узунлигига нисбати 24-30 га тенг. Бу қайси гуруҳ?


+B гуруҳ
=G гуруҳ
=A гуруҳ
=D гуруҳ
=C гуруҳ

?Полимераза-занжирли реакция (ПЦР) ни ўтказиш учун ДНК молекуласи денатурацияси учун қандай температура зарур?


+94-96 °C
=60-66 °C
=70-72 °C
=50-54 °C
=48-52 °C

?Праймерлар бир занжирли матрица билан боғланиб, полимераза-занжирли реакция (ПЦР) ни ўтказиш учун қандай температура зарур?


+60-66 °C
=94-96 °C
=70-72 °C
=50-54 °C
=48-52 °C

?ДНК-полимераза матрица занжирни репликациялайди. Затравка сифатида праймерни ишлатади. Бу элонгации босқичи. Полимераза-занжирли реакция (ПЦР) ни ўтказиш учун қандай температура зарур?


+70-72 °C
=94-96 °C
=60-66 °C
=50-54 °C
=48-52 °C

?Дидезоксинуклеотид усули ёки «занжирини узиш усули Ф. Сенгер томонидан 1977 йилда ишлаб чиқилган ва ҳозирги кунда қайси метод учун кенг қўлланилади?


+секвенированирлаш
=полимераза-занжирли реакция
=гибридизация in situ
=вестерпн-блоттинг
=ДНК-чип

?atd бурчак чизиқлар кесишмасидан ҳосил бўлади. Ва кўрсаткич бармоқ билан жимжилоқ трирадиусларини кафт асосий трирадиуси билан бирлаштиради. Патау синдромида бу бурчак тенг:


+108°
=81°
=48°
=66°
=42°

?atd бурчак чизиқлар кесишмасидан ҳосил бўлади. Ва кўрсаткич бармоқ билан жимжилоқ трирадиусларини кафт асосий трирадиуси билан бирлаштиради. Даун синдромида бу бурчак тенг:


+81°
=108°
=48°
=66°
=42°

?atd бурчак чизиқлар кесишмасидан ҳосил бўлади. Ва кўрсаткич бармоқ билан жимжилоқ трирадиусларини кафт асосий трирадиуси билан бирлаштиради. Шерешевский-Тернер синдромида бу бурчак тенг:


+66°
=108°
=48°
=81°
=42°

?atd бурчак чизиқлар кесишмасидан ҳосил бўлади. Ва кўрсаткич бармоқ билан жимжилоқ трирадиусларини кафт асосий трирадиуси билан бирлаштиради. Кляйнфельтер синдромида бу бурчак тенг:


+42°
=108°
=48°
=81°
=66°

?Ҳомилани кариотиплаш учун ҳомила атрофидаги суюқликни олиниши қандай аталади?


+амниоцентез
=хорионбиопсия
=кордоцентез
=плацентоцентез
=биопсия

?Бу текшириш ҳомиладор аёллар 18 ҳафталик ҳомиласи бўлганида ўтказилади. Жараёнда йўлдошдан ҳужайралар олинади ва лабораторияга текшириш учун юборилади. Ва айнан шу намуна асосида болада оғир ирсий хромосома касалликлари бор ёки йўқлиги аниқланади. Бундай туғруқ олди диагностикаси қандай аталади?


+плацентоцентез
=хорионбиопсия
=кордоцентез
=амниоцентез
=биопсия

?Кейинги текширишлар учун ҳомиладан киндик қонини олиш методи қандай аталади?


+кордоцентез
=хорионбиопсия
=плацентоцентез
=амниоцентез
=биопсия

?Инвазив муолажада кейинги текширишлар учун хорион ворсинкаларини олиш ва ҳомилада бўлиши мумкин бўлган орттирилган ёки ирсий касалликлар ташхисини амалга ошириш мумкин. Бу муолажа қандай аталади?


+хорионбиопсия
=кордоцентез
=плацентоцентез
=амниоцентез
=биопсия

? 1990 йилдан то 2003 йилгача, «Одам геноми» дастурига асосан, одам геномининг тўлиқ, яъни генетик ва физик картага таянилган тасвири олинган. Бу қайси метод ёрдамида амалга оширилди?


+секвенирование
=ПЦР
=гибридизация in situ
=вестерпн-блоттинг
=ДНК-чип

?Хромосома физик картаси бир тури бор. Бунда амал қилиш тартиби ва ДНК рестриктазалар билан бўлинадиган сайтлар орасидаги масофа кўрсатилади. Бу карта маркерлари бўлиб рестрикцион фрагментлар ҳисобланади. Бу қандай карта?


+Рестрикцион карта
=Физик карта
=Цитогенетик карта
=Геномаркер карта
=хромосомалар аллеллари картаси

?Маркерлар амал қилиш тартибининг ишлаши ДНК молекуласининг фрагментлари орасидаги масофа нуклеотидлар жуфти билан аниқланади. Бу қандай карта?


+Физик карта
=Рестрикцион карта
=Цитогенетик карта
=Геномаркер карта
=хромосомалар аллеллари картаси

?Хромосома структура элементларининг ўзаро жойлашиш тартиби ёки нишонланган ДНК-зондлар дурагайлашиши локуси. Бу қандай карта?


+Цитогенетик карта
=Рестрикцион карта
=Физик карта
=Геномаркер карта
=хромосомалар аллеллари картаси

?Дастлаб, хромосомада генларнинг жойлашиш тартиби кронсинговер частотаси орақали аниқланган. Генетик карталарнинг бундай тузилишини экспериментал йўл билан 1913-1915йиллари қайси олимлар аниқлаган?


+Т. Морган, А. Стёртевант
=А.С. Серебровский, С.Г. Петров
=Д. Уотсон, Ф. Крик
=К. Корренс, Э. Чермак
=М. Кюри, А. Беккерель

?Синтез қилинаётган оқсил молекуласидаги азотли асосларнинг жойлашиш тартибини белгиловчи ДНК молекуласидаги азотли асосларнинг жойлашиш тартибига нима дейилади?


+генетик код
=ДНК тартиби
=РНК тартиби
=оқсил тартиби
=триплет

?Триплет нима?


+азотли асосларнинг учтадан тўплами
=оқсилларнинг тўплами
=РНК лар хилма хиллиги
=кичик суббирлик
=катта суббирлик

?Терминация ферменти ДНК молекуласига бирикиши билан ДНК молекуласининг терминатор участкасида қайси жараён тугайди?


+транскрипция
=трансляция
=трансверсия
=транзиция
=транслокация

?Унинг матриксида кальций, магний каби ферментлар фаолияти учун зарур катионлар тўпланади. Бу қайси органоид?


+митохондрия
=лизосома
=хлоропласт
=эндоплазматик тўр
=гольжи комплекси

?Маълумки, она организми эмбрион ўсиши учун муҳит ҳисобланади. Ҳомиладор аёл қизамиқ билан касалланиши оқибатида кар болани дунёга келтирди. Бу қандай ўзгарувчанлик?


+модификацион
=мутацион
=комбинацион
=морфоз
=онтогенетик

?Кўпгина ирсий белгилар битта ген иштирокида юзага чиқади. Бунга қандай ирсият дейилади?


+моноген ирсият
=полиген ирсият
=ядровий ирсият
=цитоплазматик ирсият
=митохондриал ирсият

?Қандай мутатсиялар моноген ва полиген ирсий касалликларни келтириб чиқаради?


+ген мутатсиялари
=геном мутатсиялари
=комбинатсион мутатсиялар
=рекомбинант мутатсиялар
=онтогенетик мутатсиялар

?Хольцингер формуласидан фойдаланиб нимани аниқласа бўлади?


+Ўрганилаётган белгининг ирсийланишини генотипга ёки ташқи муҳитга боғлиқлигини
=Ўрганилаётган белгининг ирсийланишини фақат генотипга боғлиқлигини
=Ўрганилаётган белгининг ирсийланишини фақат ташқи муҳитга боғлиқлигини
=Ўрганилаётган белгининг ирсийланмаслиги
=Ўрганилаётган белгининг ирсийланишини типини

?Хольцингер формуласи бўйича қайси касалликларда Н = 1 бўлади?


+фенилкетонурия, гемофилия
=АВО қон гуруҳи
=сил, теридаги нақшлар
=бронхиал астма, теридаги нақшлар
=ғилай кўз

?Бир тухумли эгизакларда қон гуруҳи АВО бўйича конкордантлик 100 %, икки тухумли эгизакларда эса 40 %. Хольцингер формуласи бўйича ушбу белгининг ирсийланишининг неча % и ирсиятга боғлиқ?


+100 %
=85 %
=0 %
=33 %
=77 %

?Бир тухумли эгизакларда қон гуруҳи АВО бўйича конкордантлик 100 %, икки тухумли эгизакларда эса 40 %. Хольцингер формуласи бўйича ушбу белгининг ирсийланишининг неча % и ташқи муҳитга боғлиқ?


+0 %
=100 %
=85 %
=33 %
=77 %

?Бир тухумли эгизакларда ғилай кўз бўйича конкордантлик 32 %, икки тухумли эгизакларда эса 3 %. Хольцингер формуласи бўйича ушбу белгининг ирсийланишининг неча % и ташқи муҳитга боғлиқ?


+70 %
=100 %
=85 %
=0 %
=30 %

?Бир тухумли эгизакларда ғилай кўз бўйича конкордантлик 32 %, икки тухумли эгизакларда эса 3 %. Хольцингер формуласи бўйича ушбу белгининг ирсийланишининг неча % и ирсиятга боғлиқ?


+30 %
=100 %
=85 %
=0 %
=70 %

?Бир тухумли эгизакларда сочнинг ранги бўйича конкордантлик 97 %, икки тухумли эгизакларда эса 23 %. Хольцингер формуласи бўйича ушбу белгининг ирсийланишининг неча % и ирсиятга боғлиқ?


+100 %
=30 %
=85 %
=0 %
=70 %

?Бир тухумли эгизакларда сочнинг ранги бўйича конкордантлик 97 %, икки тухумли эгизакларда эса 23 %. Хольцингер формуласи бўйича ушбу белгининг ирсийланишининг неча % и ташқи муҳитга боғлиқ?


+0 %
=30 %
=85 %
=100 %
=70 %

?Бирон бир белгининг Хольцингер формуласи бўйича ирсийланиши 71 % и гирсиятга боғлиқ бўлса, неча % и ташқи муҳитга боғлиқ бўлади?


+29 %
=30 %
=85 %
=79 %
=70 %

?Пробанд касал, у рецессив аутосом ирсийланадиган патологик аллелларга эга. Бироқ унинг аёли соғлом ва патологик аллелларга эга эмас. Пробанд оиласида соғлом боланинг туғилиши эҳтимоли қандай?


+100 % соғлом
=15 % соғлом
=75 % соғлом
=25 % соғлом
=70 % соғлом

?Пробанд касал, у доминант аутосом ирсийланадиган патологик аллелларга эга. Бироқ унинг аёли соғлом ва патологик аллелларга эга эмас. Пробанд оиласида соғлом боланинг туғилиши эҳтимоли қандай?


+0 % соғлом ёки 50 % касал, 50 % соғлом
=75 % соғлом ёки 100 % соғлом
=100 % соғлом
=25 % соғлом
=37,5 % соғлом

?Ҳозирги кунда мукополисахаридоз касаллигининг 7 хили мавжуд бўлиб, барчаси мукополисахаридлар алмашинувининг бузилишидан келиб чиқади ва барчаси ҳам бир хил фенотипни юзага чиқаради. Бу ҳолатга нима деб аталади?


+генокопия
=фенокопия
=онтогенез
=филогенез
=эмбриогенез

?ДНК даги цитозинларнинг метилланиши нимага олиб келади?


+генетик фаолликнинг тўхташига
=генетик фаолликнинг ўсишига
=онтогенезнинг сусайишига
=генетик фаолликнинг кучайишига
=эмбриогенезнинг жадаллашувига

?Ҳужайра ўлимининг генетик жиҳатдан бошқариладиган тури қандай номланади?


+апоптоз
=некроз
=митоптоз
=аутофагия
=митоз

?Эукариотлар учун транскрипция ва трансляцияни қандай формати характерли?


+моноцистронли
=полицистронли
=дицистронли
=оперонли
=кўп геномли

?Маълумки, эукариотлар учун транскрипция ва трансляцияни қандай моноцистронли формати характерлидир. Бу ҳолатда транскрипциянинг бирлиги қандай аталади?


+транскриптон
=оперон
=плазмон
=экзон
=интрон

?Прокариотлар учун транскрипция ва трансляцияни қандай формати характерли?


+полицистронли
=моноцистронли
=дицистронли
=оперонли
=кўп геномли

?Маълумки, прокариотлар учун транскрипция ва трансляцияни қандай полицистронли формати характерлидир. Бу ҳолатда транскрипциянинг бирлиги қандай аталади?


+оперон
=транскриптон
=плазмон
=экзон
=интрон

?Шифокор ҳузурига келган беморнинг қўл бармоқлари калта ва йўғон бўлиб, бешинчи бармоқ жуда ҳам кичик. Кафт терисига эътибор берилса, фақат битта кўндаланг кетган эгатчани кўриш мумкин. Беморга қандай ташхис қўйиш мумкин?


+Даун синдроми
=Эдварс синдроми
=Патау синдроми
=муковисцидоз
=алкаптонурия

?Мультифакторли ирсий касалликлар юзага чиқишига сабаб нима?


+генотип ва атроф-муҳит
=генотип
=фенотип
=атроф-муҳит
=органогенез

?Ошқозон ва 12 бармоқ ичакда бўладиган жароҳат, атеросклероз, гипертония каби касалликлар юзага чиқишига сабаб нима?


+генотип ва атроф-муҳит
=генотип
=фенотип
=атроф-муҳит
=органогенез

?Агар касалликнинг юзага чиқишида ҳам генотипҳам атроф-муҳит омиллари аҳамиятли бўлса, бундай касалликлар қандай номланади?


+мультифакториал
=генофакториал
=фенотипик
=генотипик
=микрогенетик

?Айрим ҳолатларда кафтдаги проксимал ва дистал бурмалар қўшилиб кетиб, тўртда бармоқ бурмасини ҳосил қилади. Ва кўпинча хромосомалар сони ўзгарган одамларда учрайди. Гап қайси ирсий касалликлар ҳақида бормоқда?


+Даун синдроми, Эдварс синдроми
=гемофилия, Патау синдроми
=альбинизм, цистинурия
=цистинурия, Патау синдроми
=альбинизм, Эдварс синдроми

?Одам терисидаги ҳамма чизиқчалар қачон пайдо бўлади?


+одам эмбриони ривожланишининг 20- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 1- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 30- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 2- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 36- ҳафталарида

?Маълумки, бармоқлар терисидаги тасвирларнинг ҳосил бўлишини махсус генлар бошқариб туради. Ёйсимон тасвирнинг кўпроқ ҳосил бўлишини қайси ген таъминлайди?


+модификатор ген
=Д гуруҳга кирувчи хромосомадаги генлар
=G гуруҳга кирувчи хромосомадаги генлар
=15-хромосомадаги генлар
=13-хромосомадаги генлар

?Одам терисидаги нақшларнинг барча тасвирлари қачон бутунлай ҳосил бўлади?


+одам эмбриони ривожланишининг 6 ойлигида
=одам эмбриони ривожланишининг 9 ойлигида
=одам эмбриони ривожланишининг 8 ойлигида
=одам эмбриони ривожланишининг 1 ойлигида
=одам эмбриони ривожланишининг 2 ойлигида

?Одам терисидаги нақшларнинг тасвирлари қачон пайдо бўлади?


+одам эмбриони ривожланишининг 10-19 ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 1- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 30- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 29-30- ҳафталарида
=одам эмбриони ривожланишининг 36- ҳафталарида

?Маълумки, асосий трирадиуснинг қаерда жойлашганлигини билиш учун atd ни аниқлаш керак. Даун синдромида асосий трирадиус нечи бўлади?


+atd - 810
=atd - 570
=atd - 1080
=atd - 400
=atd - 610

?Ирсий касалликлари бўлган кишиларда асосий трирадиус кафтнинг қайси томонида жойлашади?


+кафтнинг дистал томонида
=кафтнинг проксимал томонида
=бармоқдаги чизиқлар орасида
=кафтнинг ҳам дистал ҳам проксимал томонида
=кафтнинг корпал томонида

?Терида пигмент ҳосил бўлишининг бузилиши билан боғлиқ касаллик аутосом - доминант типда 70 % пенетрантлик билан ирсийланади. Агар ота шу касаллик билан касал (гомозигота), она соғлом бўлса, оилада фарзанднинг ушбу касаллик билан туғилиши эҳтимоли неча % бўлади?


+70 %
=75 %
=25 %
=45 %
=0 %

?Рахит касаллигида юзага чиқадиган гипофосфотазия аутосом - рецессив типда 100 % пенетрантлик билан ирсийланади. Ота –оналари шу касаллик бўйича соғлом (гетерозиготалар) бўлган оилада касал боланинг туғилиши эҳтимоли неча % бўлади?


+25 %
=75 %
=100 %
=35 %
=0 %

?Полидактилия 100% пенентрантлик билан аутосом-доминант типда ирсийланади. Ота-оналар ушбу касаллик учун касал бўлган (гетерозиготалар) оилада касал болага эга бўлиш эҳтимоли қандай?


+75 %
=25 %
=100 %
=50 %
=0 %

?Ўзига аллел бўлмаган биронта геннинг таъсири йўқотиб, ўзининг белгисини юзага чиқарувчи генга эпистатик дейилса, белгисини юзага чиқара олмайдиган генга нима дейилади?


+гипостатик
=экспрессив
=полимер
=пенетрант
=аллел генлар

?Аллел бўлмаган бир неча генлар таъсирида битта белгининг юзага чиқишига нима дейилади?


+полимерия
=плейотропия
=комплементарлик
=пенетрантлик
=аллел генларнинг ўзаро таъсири

?Одамлар сочнинг эрта, яъни 25 ёшдан оқариши доминант белги ҳисобланади. Шу белги бўйича гетерозигота ота – онадан қандай авлод кутиш мумкин?


+75 % сочнинг эрта оқариши ва 25 % сочнинг 40 ёшдан кейин (кеч) оқариши
=25 % сочнинг эрта оқариши ва 75 % сочнинг 40 ёшдан кейин (кеч) оқариши
=100 % сочнинг эрта оқариши
=100 % сочнинг 40 ёшдан кейин (кеч) оқариши
=50 % сочнинг эрта оқариши ва 50 % сочнинг 40 ёшдан кейин (кеч) оқариши

?Битта геннинг ўзгариши натижасида келиб чиқадиган касалликлар қандай аталади?


+моноген
=полиген
=эпиген
=эндоген
=экзоген

?Бир нечта генларнинг ўзгариши натижасида келиб чиқадиган касалликлар қандай аталади?


+полиген
=моноген
=эпиген
=эндоген
=экзоген

?Маълумки, ген касалликлари бўлган кишиларнинг барчасида моддалар алмашинувининг бузилиши ётади. Алкоптонурия ва альбинизм касалликларида қайси моддаларнинг алмашинуви бузилиши кузатилади?


+аминокислоталар
=липидлар
=оқсиллар
=углеводлар
=нуклеин кислоталар

?Ген касалликлари ген мутациялари натижасида юзага чиқади. Ва ген касалликлари бўлган кишиларнинг барчасида моддалар алмашинувининг бузилиши ётади. Галактоземия ва мукополисахаридоз касалликларида қайси моддаларнинг алмашинуви бузилиши кузатилади?


+углеводлар
=липидлар
=оқсиллар
=аминокислоталар
=нуклеин кислоталар

?Организмда фосфолипид ва гликолипидларнинг парчаланиши ферментлар иштирокида боради. Ва ферментлар синтезини бошқарадиган генлар мутацияга учраганида организмда моддалар алмашинуви бузилади. Лейкодистрофия касалликлари асосан қайси моддалар алмашинуви бузилишидан келиб чиқади?


+липидлар
=углеводлар
=оқсиллар
=аминокислоталар
=нуклеин кислоталар

?Организмда ген мутацияси натижасида кўпгина ирсий касалликлар келиб чиқади. Ва бу касалликлар асосида моддалар алмашинувининг бузилиши ётади. Фруктозоурия ва пентозоурия касалликлари қайси моддалар алмашинуви бузилишидан келиб чиқади?


+углеводлар алмашинуви
=липидлар алмашинуви
=оқсиллар алмашинуви
=аминокислоталар алмашинуви
=нуклеин кислоталар алмашинуви

?Бу касаллик миелин таркибига кирувчи липидлар алмашинувининг бузилиши билан юзага чиқади. Миелиннинг парчаланиши натижасида нерв ҳужайраларида липидлар тўпланади ва шу ҳужайраларни заҳарлайди. Гап қайси касаллик ҳақида кетмоқда?


+лейкодистрофия
=ганглиозидоз
=мукополисахаридоз
=гемоглобинопатия
=гемофилия

?Моддалар алмашинувининг бузилиши ферментлар синтезига жавобгар генлар мутацияси билан боғлиқ. Ганглиозидоз касаллигида ганглиозидлар алмашинувини бошқарувчи фермент жуда камайиб кетади. Бу қайси фермент?


+гексозаминидаза
=галактозо-1-фосфатуридилтрансфераза
=фенилаланин гидроксидаза
=гомогентизиноксидаза
=тирозиназа

?Бир популятсияда ретсессив аллелнинг нисбати 0,1, иккинчисида 0,9 ни ташкил қилади. Ушбу популятсияларнинг қайси бирида гетерозигота никоҳ эҳтимоли кўпроқ?


+Иккала популятсия ҳам бир хил
=Биринчисида
=Иккинчисида
=Ҳодиса мумкин эмас
=Барча жавоблар нотўғри

?Хусусиятлар бўйича идеалга яқин бўлган инсон популятсиясида одамларнинг 84 фоизи резус-мусбат. Ушбу белгининг уч авлодда пайдо бўлиш частотаси:


+84%
=24%
=94%
=6%
=16%

?Ланкастерда (Пенсилвания, АҚШ) истиқомат қилувчи меннонитлар сектасининг сони 1400 киши, яқин қариндошлар (оилавий, яқин қариндошлар) никоҳларининг частотаси 95%, аҳолининг табиий ўсиши 25%, бошқа гуруҳлардан миграция 1%. Бу одамлар жамоаси қандай ном олди?


+Изолят
=Идеал популяция
=Ҳақиқий популяция
=Дем
=Тур

?Қайси инсон популятсияларида кексаларнинг катта қисми бўлади?


+Аҳоли сонининг камайишида
=Тез ўсиб бораётган популятсияларда
=Стационар популятсияларда
=Барча жавоблар тўғри
=Барча жавоблар нотўғри

?Инсон популятсияларида генотипларнинг аллел таркиби никоҳ тизимига боғлиқ. Қайси никоҳ тизими гетерозиготликнинг юқори даражасини сақлайди?


+Аутбридинг
=Ижобий турли никоҳлар
=Бир-бирига яқин никоҳлар
=Қариндошлик
=Инсест никоҳ

?Африканинг тропик мамлакатларида ирсий касаллик жуда кенг тарқалган - ўроқсимон анемия, у аутосомал ретсессив ирсият бўлиб ўтади. Ушбу касалликнинг эндемизми тропик мамлакатларда қуйидагилар билан боғлиқ:


+безгак касал тарқалган
=гетерозиготали ташувчилар унумдорроқдир
=эритротситларда гемоглобин агрегатлари ҳосил бўлмайди
=камроқ гомозиготли насл туғилади
=беморнинг омон қолиш даражаси юқори

?Яқин қариндош никоҳлар тақиқланади. Агар улар қамалса, унинг генетик тузилиши қандай ўзгаради?


+Ресессив гомозиготликнинг кучайиши
=Ресессив гомозиготаликнинг пасайиши
=Гетерозиготаликнинг ортиши
=Гетерозиготалик ва доминант гомозиготаликнинг ортиши
=Гетерозиготлик ва доминант гомозиготаликнинг пасайиши

?1500 кишидан ошмайдиган кам сонли аҳолида гуруҳ ичидаги никоҳлар 90% дан ортиқни ташкил қилади. Натижада, 4 авлоддан сўнг (тахминан 100 йил) бу аҳолининг барча вакиллари иккинчи амакиваччалардан кам эмас. Бундай популяция дейилади:


+изолят
=панмиктив популяция
=дем
=миллат
=халк

?Резидентлар популятсиясида ўнг қўллик учун доминант ген 0,8 частотада учрайди; чап қўл учун ретсессив ген - 0,2. Бу популятсияда гетерозиготаларнинг фоизи қанча?


+32%
=46%
=58%
=64%
=100%
?Резус-мусбат одамлар популятсиясида - 84%, резус-салбий - 16%. Популятсияда d генининг ретсессив аллелининг частотаси қандай?
+0,4
=0,16
=0,25
=0,5
=0,84

Download 110.22 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling