Promoted content мирзиёев меняет пенсии: касается всех кому за 60


Download 24.09 Kb.
bet2/3
Sana11.05.2023
Hajmi24.09 Kb.
#1453100
1   2   3
Bog'liq
suvning kirishi

zuvchanligi deb ataladi. P rotoplazm aning h a r xil m od­
d alarni o‘tkazuvchanligi tu rli darajada bo‘ladi. M oddalar 
plazm alem m adan o‘tib sitoplazm aga kirish i, ammo tono- 
p lastda ushlanib qolishi m um kin.
B a’zi m oddalar protoplazm adan to ‘liq o‘tib, h u jay ra 
shirasida to ‘planadi. Y uqorida aytilgan hollarda m oddalar 
h u jayraga kirib, m oddalar alm ashinuvida ish tiro k etishi 
m um kin. Mabodo, plazmalem ma to ‘liq o‘tkazm asa, mod­
dalar hujayraga o‘ta olmaydi. Qalpoqli plazmoliz yordam ida 
m oddalarning sitoplazm aga o ‘tish in i k u z atish m um kin. 
Buning uchun piyoz epiderm isini KC1 ning konsentrlangan 
eritm asiga solib kuzatish m um kin. Kaliy plazm alem m adan 
oson o‘tib, tonoplastdan o‘tolm aydi, n atijad a qalpoqli plaz­
moliz hosil bo‘ladi (2- rasm ).
2- rasm. Qalpoqli plazmoliz K' lari hosil qilgan plazmoliz.
M oddalarning h u jay ra shirasiga o‘tish i to ‘qima kuch- 
siz m etilen ko‘ki eritm asiga solinganda k uzatiladi. R angli
25

e ritm a osongina sitoplazm adan o‘tib , h u jay ra sh ira sin i 


bo‘yaganligi ko‘rinadi.
B ir valentli ionlar (K+) protoplazm aning g id ratatsiy a- 
si (suvlanishi) ni am alga oshirsa, ikki v alentli ionlar (Ca++) 
u ni su v sizlan tirish i m um kin.
Protoplazm aning o‘tkazuvchanligiga h aro rat ham t a ’sir 
e tad i, p a st h a ro ra td a o‘tk azu v ch an lik susayadi, yuqori 
h a ro ra td a, aksincha ortadi.
H u r va a e ra ts iy a ham p ro to p la zm a n in g o ‘tk az u v - 
chanligiga ijobiy t a ’sir ko‘rsatad i. Protoplazm aning o‘t- 
kazuvchanligi yosh h u jay ra lard a past bo‘lsa, qarigan hu- 
jay ra lard a, kolloid zarrach alarn in g y iriklashuvi hisobiga 
o ‘tkazuvchanligi yuqori bo‘lishi kuzatiladi.
Protoplazm a tanlash xossasiga ega. Masalan, valoniya 
suv o‘tla r hujayrsida K+ miqdori ko‘p, n a triy ionining 
m iqdori esa juda oz bo‘ladi (uning atrofidagi suv tarkibida 
ko‘p bo‘lsa ham). N ishonlangan atom lar yordam ida aniq- 
lanishicha, protoplazm aga yuqori m olekulali b irik m alar, 
qandlar, am inokislotalar, oqsillar oson o‘tishi m umkin ekan.


Bilaman

Bilmoqchiman

Bilib oldim

1.Hujayraga suv kirishi uchun hujayra shirasining kon­sentratsiyasi tashqi (tuproq) konsentratsiyasidanyuqori,bo‘lishi shart. Hujayraga suv kirishida nafaqt hujayra 
shirasi konsentratsiyasi, balki hujayraning suv bilan
to‘yinganlik darajasi ham katta ahamiyatga ega bo‘ladi.
Osmotik potensial bilan turg or bosim orasidagi farq so‘rish kuchi deyiladi.
2.So‘rish kuchi o‘zgaruvchan bo‘lib, turgor bosim bo‘lganda, so‘rish,kuchi yuqori darajaga chiqib, osmotik potensialga teng bo‘ladi.
3. Hujayralar bir xil osmotik potensialga ega bo‘lgan taqdirda ham suvni har xil miqdorda so‘rishi mumkin,bunga sabab ulardagi turgor bosimning kattaligidir. Masalan,ikkita hujayraning osmotik potensiali bir xil 12 atm ,ammo turgor bosim birinchi hujayrada8 atm ,ikkinchi hujayrada 6 atm .

1.Hujayraga suv kirganda protoplazmaning faolligi 
va o‘tkazuvchanligi
2.Hujayraga moddalar kirishi



Hujayraga suv kirishida prtoplazma muhim rol o‘ynaydi,u gidrofil kolloidlardan iborat bo‘lib,ular suvni shim ishi natijasida shishishimumkin. Bunday holat asosan yosh hujayralarda va urug‘larda kuzatiladi.Protoplazmaning shishishi oqsil molekulalarining ilashish kuchi bilan chegaralanmay, suv vko‘pligidan protoplazmadan vakuolaga o‘tadi. Vakuolaga o‘tgan suv hisobiga protoplazma tashqaridan yana suv olishi mumkn.Bunda protoplazma 
faol ishtirok etib ,suvnin g hujay ra shirasiga o‘tishini ta’minlaydi.Protoplazmaning yopishqoqligi,hujayraga suv kirishi va uzatilishi darajasiga bog‘liq bo‘ladi.
2.

Download 24.09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling