Психоанализ Зигмунд Фрейд ЗИГМУНД ФРЕЙД Жаҳон тарихидаги енг машҳур шифокорлардан бири, файласуф, психоанализнинг "руҳий отаси". Бугунги кунда психоанализ кенг тарқалган. Ва у бир нечта соҳаларни қамраб олади: 1. Руҳий касалликларни даволаш. 2.Инсон шахсининг ривожланиши ҳақидаги назария. 3. Инсоннинг жамиятдаги фаолияти ҳақидаги назариялар. Ягона илмий базага қарамай, кўплаб психоаналитик мактаблар ва замонавий психоанализ методологияси бўйича келишмовчиликлар мавжуд. Психоанализ тарихи - • Психоанализ 19-аср охирида австриялик олим З.Фрейд томонидан яратилган. Дастлаб, Фрейд физиологик тадқиқотлар билан шуғулланган, ҳатто асаб тўқималарини бўяш усулини ихтиро қилган, аммо кейинчалик бу билимларнинг психологик маслаҳатда қўлланилмаслигини кўриб, у ўз асарларида психофизиологик маълумотларга ишонишдан воз кечган. Психоанализнинг дастлабки даврида Фрейд Жозеф Брейер билан биргаликда неврозларни даволаш учун катартик усулни ишлаб чиқди, кейинчалик унга нисбатан "абреаксия" атамаси қўлланила бошланди. Психоанализ учун бурилиш нуқтаси 1895 йил 24-июлда, Фрейд туш кўрганида ҳисобланади, шундан сўнг у тушлар маънога ега, онгсиздан келган рамзий хабарлар бўлиб, оқилона таҳлил қилиш ва талқин қилишга яроқли деган хулосага келди. Бу кейинчалик Фрейднинг еркин ассотсиатсия усулидан фойдаланишига олиб келди. • Психоанализнинг алоҳида қоидаларини Ж. Чарcот ва П. Жанет (неврозларнинг психологик назарияси) да топиш мумкин; 1882-йилдаёқ веналик психиатр Ж.Брюер агар гипноз ёрдамида бемор ўзи унутган, манба бўлиб хизмат қилган травматик вазиятни еслашга ва “реаксия қилишга” мажбур бўлса, истериянинг оғир шаклини даволаш мумкинлигини кўрсатди. невроз ҳақида. • 1910 йилгача, психоанализни C. Г. Жунг илмий даражасига ега психиатр қўллаб-қувватлаганида, бу йўналиш фан дунёси томонидан еътиборга олинмаган. 20-асрнинг биринчи ярмида “классик фрейдизм”дан бир қанча йўналишлар пайдо бўлди – C.Г.Юнг, Aлфред Aдлер, Ерич Фромм ва бошқалар Фрейднинг айрим постулатларига қарши чиқдилар. • СССРда у 1920-йилларнинг бошларида И. Д. Ермаков Давлат психоаналитик институтини очган, Фрейд ва Юнг асарлари таржималарини нашр етганда тез гуллаб-яшнаш даврини бошидан кечирди. Кейин у "буржуа таълимоти" сифатида рад етилди ва амалда ривожланмади. Психоанализнинг кўплаб ғоялари замонавий психология ва психотерапияга (жумладан, Узнадзенинг фикрича "юқори асабий фаолиятнинг онгсиз шакллари" ва бошқалар) кириб келди. •Психоанализ қўшимча тиббиётнинг бир тармоғи сифатида Ғарбий Европа ва AҚШда фаол қўлланилади. Бироқ, Ғарб мамлакатларидаги замонавий психотерапевтик амалиётда у аста-секин машҳурлигини йўқотиб, ўрнини янги, замонавийроқ "муаллифлик усуллари" (психодрама ва бошқалар) егаллайди. У шунингдек, кейинги жинсий инқилоб ғояларини шакллантиришга сезиларли таъсир кўрсатди. Дунёдаги профессионал психологларнинг енг нуфузли уюшмаларидан бири бўлган Aмерика Психологик Aссотсиатсияси психоанализ бўлимини ўз ичига олади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
