Psychologiczne (instynkt agresji, rywalizacji między jednostkami i grupami)

• Psychologiczne (instynkt agresji, rywalizacji między jednostkami i grupami).

• Polityczne

• Ekonomiczne (walka o bogactwa i czynniki produkcji: ziemię, pracę, kapitał) (…wszystko inne to tylko…casus belli)

• Czy wojny opłacają się bardziej niż pokój?

• „Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym”

• Meritum i przesłanie dzieła jest proste: Wojna we współczesnym kształcie nie ma sensu, …nie będzie w niej zwycięzców i zwyciężonych. Wysiłek w nią włożony wyczerpie walczące kraje pod względem ekonomicznym oraz zdestabilizuje je politycznie i społecznie. „Wojna wywołana przez Niemcy równałaby się w istocie samobójstwu. Pozbawiłaby ona miliony ludzi codziennego kawałka chleba, o normalnym więc poborze podatków dla zaspokojenia potrzeb budżetowych mowy być by nie mogło. Tymczasem dla milionowej armii, jaką by wystawiły Niemcy, na konieczne wydatki, potrzeba by dziennie więcej niż 20 milionów marek”.

• Żywiołowo rozwijająca się gospodarka amerykańska, poszukująca zaborczo nowych nabywców, jeśli nie napotka zdecydowanego oporu w osłabionej wojną Europie, zdoła ją wyprzeć nawet z jej własnych rynków, wywołując szkody ekonomiczne nie do odrobienia.

Ekonomiczne i polityczne przyczyny wojny (sprzeczności interesów na tle ekspansji ekonomicznej Niemiec)

• Ekonomiczne i polityczne przyczyny wojny (sprzeczności interesów na tle ekspansji ekonomicznej Niemiec)

• Poszukiwanie nowych rynków zbytu i surowców.

• Zdobywanie nowych kolonii (Kamerun, Togo, Afryka Południowo – Zachodnia, Tanganika).

• Desant w Chinach

• Desant w Maroku

• Budowa „Kolei Bagdadzkiej”

• Wyścig zbrojeń (szczególnie na morzu)

• Koncepcje „Mitteleuropy i GRW”

• ENTENTA PAŃSTWA

• CENTRALNE

• 44 mln żołnierzy 25 mln żołnierzy

• OGÓŁEM 34 PAŃSTW

• 2/3 MIESZKAŃCÓW ŚWIATA

Charakter wojny (potencjał ludzki i materialny)

• Charakter wojny (potencjał ludzki i materialny)

• Środki techniczne wojny dające ogromne możliwości zniszczeń

• Zmiany strukturalne gospodarek (70% przemysłu zaangażowano w prod. zbrojeniową / degradacja i dekapitalizacja innych gałęzi )

• Zmiany instytucjonalne gospodarek w okresie wojny (interwencjonizm państwa / koncentracja kapitału i monopolizacja gosp.)

Straty ludzkie (8 mln zabitych i 40 mln rannych) i materialne

• Straty ludzkie (8 mln zabitych i 40 mln rannych) i materialne

• Degradacja i spadek produkcji rolnictwa europejskiego

• Spadek inwestycji zagranicznych

• Zakłócenia w stosunkach handlowych

• Perturbacje w zakresie międzynarodowych rozliczeń (długi wojenne 12 mld USD i reparacje 132 mld marek)

• Załamanie budżetów, zjawiska inflacyjne

Zmiana układu sił w gospodarce światowej (SPADEK ZNACZENIA EUROPY)

• Zmiana układu sił w gospodarce światowej (SPADEK ZNACZENIA EUROPY)

• Modyfikacja międzynarodowego systemu walutowego

• Zmiana w krajach kolonialnych i zależnych

• Powstanie Rosji Radzieckiej

• Nowy ład w Europie (???)

• Konsekwencje dla Niemiec

• Powstanie wielu nowych organizmów państwowych w środkowej i wschodniej Europie

Wpływ I WS na gospodarkę:

• Wpływ I WS na gospodarkę:

• 1. Koniec wielkich monarchii i powstanie w Europie wielu państw narodowych, a także ZSRR, i III Rzeszy.

• 2. Spadek produkcji rolnej i przemysłowej.

• 3. Wielka inflacja w Europie.

• 4. Długi wojenne i reparacje jako hamulce rozwoju Europy.

• 5 Zakłócenia w międzynarodowym systemie monetarnym i handlu.

• USA

• 12 mld USD

• EUROPA

• 132 mld DM

• (33 mld USD)

• NIEMCY

Radykalizacja nastrojów społecznych  przechodzenie od demokracji do dyktatur

• Radykalizacja nastrojów społecznych  przechodzenie od demokracji do dyktatur

• Powstanie trzech zbrodniczych ustrojów:

• Komunizmu (już w trakcie I WS)

• Faszyzmu

• Nazizmu

• Cechy wspólne: autorytaryzm, totalitaryzm

Wzrost populacji o 400 mln (do 2,2 mld) (mimo strat: I w.s. – 8 mln; wojna domowa w Rosji – 10 mln; w Hiszpanii – 0,6 mln; kolektywizacja – brak danych np. Ukraina (Hołodomor) – 5 - 10 mln; epidemia grypy – 40 mln).

• Wzrost populacji o 400 mln (do 2,2 mld) (mimo strat: I w.s. – 8 mln; wojna domowa w Rosji – 10 mln; w Hiszpanii – 0,6 mln; kolektywizacja – brak danych np. Ukraina (Hołodomor) – 5 - 10 mln; epidemia grypy – 40 mln).

• Rewolucja przemysłowo techniczna – upowszechnienie się nowych wynalazków; wzrost znaczenia przemysłu elektrotechnicznego, elektronicznego, samochodowego (śr. transportu), chemicznego; wzrost nakładów na badania techniczne – lider USA.

• Rozwój transportu – kolej, lotnictwo, samochód, żegluga

• Zmiana struktur gospodarczych (nierównomierne zmiany w świecie i Europie – lider Wlk. Brytania (rolnictwo 6%, przemysł 46%, usługi 48%)

• Kartelizacja i monopolizacja gospodarki

Świat – 33%

• Świat – 33%

• Kraje europejskie – 27,5%

• USA – 49%

• Kanada – 45%

• Niemcy – 47%

wzrost bezrobocia (do 40%)

• wzrost bezrobocia (do 40%)

• spadek cen artykułów rolnych (64%)

• spadek cen surowców (56%)

Przyczyny kryzysu

• Przyczyny kryzysu

• ROZWARCIE NOŻYC CEN: KRYZYS FINANSOWY

• 1925r.- 94:100  1925r. - 89:100

• wzrost światowych zapasów

• towarów

• zmiana relacji cen towarów:

• „Czarny czwartek” 24 X 1929 r. „Czarny wtorek” – 29 X 1929 r.

poziom cen

• poziom cen

• art. przemysłowe

• art. rolno-spożywcze

• czas

Akcje

• Akcje

• Funkcjonowanie GIEŁDY

• Rynki finansowe

• Oczekiwania graczy i koniunktura (popyt spekulacyjny)

• „Bańka mydlana”

CENA AKCJI

• CENA AKCJI

• Ogólną koniunkturę na giełdzie (hossę lub bessę) + ? -

• Kondycję i perspektywy ekonomiczne przedsiębiorstwa

ROK 1926 = 100

• ROK 1926 = 100

• 3 września 1929 r. osiągnął 381

• 13 listopada 1929 r. spadł do 198 … i spadał dalej….

• Panika w USA i Europie… wycofywanie lokat bankowych….

wzrost

• wzrost

• gospodarczy

• sfera finansów

• kryzys

• sfera realna

• czas

Sprzeczności i napięcia gospodarcze i polityczne narosłe po I WS

• Sprzeczności i napięcia gospodarcze i polityczne narosłe po I WS

• Agresywne dyktatury dążące do zmiany układu sił w Europie i na świecie

Straty demograficzne

• Straty demograficzne

• ZSRR – 20 mln

• Niemcy – 9 mln

• Polska – 6 mln

• Straty materialne

• ZSRR

• Niemcy

• Polska